Perakendeye elektronik dopingi
Güncelleme Tarihi:
Perakende satışlar 2025’e hızlı başladı. Ocakta aylık bazda yüzde 2 artan satışlar, yıllık bazda ise yüzde 12.5 yükseldi. En yüksek artış, yüzde 4.5 ile elektrikli ev aletleri grubunda yaşandı. Böylece bu satışlar son bir yılın en hızlı artışını kaydetti. Tekstil ve ayakkabı ise iç piyasada fiyatların geldiği seviyeden dolayı daralmaya devam etti.
TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, aralık ayında beş ayın en düşük artışını yaşayan perakende satışların, yılın ilk ayında yeniden hızlandığını ortaya koydu. TÜİK’in 2025 Ocak’a ilişkin açıkladığı Ticaret Satış Hacim Endeksi verilerine göre, 2024 Aralık’ta aylık bazda yüzde 0.4 artan perakende satışlar, ocakta aylık yüzde 2 yükseldi. Ocakta perakende satış hacmi yıllık bazda ise yüzde 12.5 arttı. Yılın ilk ayında perakende satışları yukarı taşıyan harcama grubunu ise elektrikli ev aletleri ve mobilya oluşturdu. Aralık ayında yılbaşı alışverişlerinin ve kampanyaların etkisine rağmen yüzde 2.7 artan elektrikli ev aletleri satışları, ocakta bu artışı sollayarak yüzde 4.5 arttı ve son bir yılın en yüksek artışını kaydetti.
KOZMETİK ARTTI TEKSTİL DARALDI
Perakende satışları ivmelendiren bir diğer grubun da akaryakıt olması dikkat çekti. TÜİK verilerine göre, 2024 boyunca genellikle daralan akaryakıt satışları, 2025 Ocak’ta aylık yüzde 3.1, yıllık bazda ise yüzde 5 artış kaydetti. Böylece, akaryakıt satışları ocakta aylık bazda son 7 ayın, yıllık bazda ise son 11 ayın en yüksek artışına işaret etti. Yılın ilk ayında kozmetik ve kişisel bakımdaki satış hacmi aylık yüzde 1, yıllık yüzde 8.5 artarken; bilgisayar satışları ise aynı dönemde aylık yüzde 2.1, yıllık yüzde 32.2 yükseldi. Ocak ayında gıda satışları yüzde 1.3 ile yatay seyrederken; tekstil, giyim ve ayakkabı satışları ise yüzde 0.7 daraldı.
Konuyla ilgili Hürriyet’e değerlendirmelerde bulunan tekstil sanayicileri, iç piyasada fiyatların geldiği seviye nedeniyle vatandaşın hazır giyim harcamalarını ertelemesinin satışlarda daralmaya yol açtığını anlattı. İç piyasanın yanı sıra rakip ülkelere kıyasla pahalı kalınmasının ihracatta da kayıp yaratıyor. Siparişleri başka ülkelere kaptırdıklarını söyleyen tekstilciler, hem iç hem dış piyasadaki bu daralmanın üretim verilerine de yansıdığına; iki yıllık üretim kaybının 4.6 milyar dolar olduğu bilgisini verdi.
MARKALILARDA MALİYET ENDİŞESİ
Öte yandan, çatısı altındaki 518 marka ile gıda dışı perakende sektörünün önemli temsilcisi olan Birleşmiş Markalar Derneği’nin (BMD) üyeleriyle yaptığı anket, markalı perakendedeki maliyetin enflasyonu solladığını ortaya koydu.
BMD Başkanı Sinan Öncel, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede “Markalı perakendede adet satışları daralırken operasyon maliyetleri hız kesmeden artmaya devam ediyor. Enflasyonun iki katına çıkan operasyon maliyetleri kârlılıkları eritirken, markaların yatırım bütçelerinde büyük kesintileri beraberinde getiriyor” ifadelerine yer verdi.
‘SATIŞLAR DÜŞMESİN DİYE FİYAT GERİLEDİ’
“Şubat anketimizde markalı perakendede operasyon maliyetleri ile enflasyon arasındaki ilişkiyi ölçtük. Ankete katılan markalarımızın yüzde 70’i 2024’te operasyon maliyetlerinde en az yüzde 60 artış olduğunu beyan etti” diyen Öncel, şöyle devam etti:
“Maliyetlerinin yüzde 80’in üzerinde arttığını bildiren markaların oranı ise yüzde 44. Veriler bize neredeyse her iki markadan birinin operasyon maliyetinin enflasyonu ikiye katladığını gösteriyor. TÜİK verilerine göre, son 12 aylık enflasyon yüzde 40 civarındayken hazır giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 21 düzeyinde kaldı. 2025’in Ocak-Şubat döneminde daha dramatik bir tabloyla karşı karşıyayız. Bu yılın ilk iki ayında enflasyon yüzde 7’den fazla arttığı halde hazır giyim ve ayakkabıda fiyatlar yüzde 10 geriledi. Çünkü markalar adet satışlarının daha fazla daralmaması için fiyat düşürmek zorunda kalıyor. Derinleşen sermaye kayıpları firmaların faaliyetlerini sürdürmesini giderek daha da zorlaştırıyor. Üzerindeki yük her geçen gün artan perakende markaları için verimsiz mağazaları kapatmaktan ve küçülmekten başka çare kalmıyor.”
KARTLA EN ÇOK MARKETE GİTTİK
BANKALARARASI Kart Merkezi’nin (BKM), 2025 Şubat’a ilişkin verileri, vatandaşın kredi kartıyla en çok market harcaması yaptığını gösterdi. Buna göre:
- Şubat ayı itibarıyla Türkiye’de kredi kartı sayısı 131.2 milyon, banka kartı sayısı 197 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 114.5 milyona ulaştı. Geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında kredi kartı sayısı yüzde 9, banka kartı sayısı yüzde 3, ön ödemeli kart sayısı ise yüzde 25 artış kaydetti.
- Şubatta toplam kart sayısı 442.6 milyona ulaşarak geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10 arttı.
- Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubatta yapılan toplam ödeme tutarı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50 artarak 1 trilyon 522.8 milyar lira oldu.
- Kartlı ödemelerin 1 trilyon 288.2 milyar lirası kredi kartlarıyla yapılırken, 203.6 milyar lirası banka kartları, 31 milyar lirası ise ön ödemeli kartlarla gerçekleştirildi.
- 2024 Şubat’ta kredi kartıyla yapılan alışveriş tutarı 844.4 milyar lirayken bu yıl bu rakam 1.2 trilyon liraya çıktı.
- Öte yandan, kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubat ayında yapılan toplam ödeme sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5 artarak 1.43 milyara yükseldi.