Otomotivde kâr alarmı
Güncelleme Tarihi:
Bu yıl otomotiv satışları rekorlar kırarken başta yerli üreticiler olmak üzere markalar önemli oranda kâr kayıpları yaşadı. Borsa İstanbul’da işlem gören otomotiv şirketlerinin net kârı, dokuz ayın sonunda yüzde 55.8 azalarak 39 milyar TL’ye geriledi. Türkiye’nin en büyük otomotiv üreticilerinin yaşadığı kayıplarda artan maliyetler, yüksek ithal araç payı ve geciken yeni projeler etkili oldu. 2025 yılı ise Avrupa pazarlarındaki talep düşüşü beklentileriyle otomotiv sanayi için iyi sinyaller vermiyor.
İç pazarda otomotiv satışları tarihi rekorlar kırarken Borsa İstanbul’da işlem gören otomotiv şirketlerinin kârları 2024 yılında rekor seviyede düştü. Finansal tablolarda geçen senenin ilk yarısında yapılan enflasyon düzeltmesi, bu senenin 3’üncü çeyrek sonuçlarına yansıyan negatif tabloyu daha da derinleştirdi. Buna göre, Ocak-Eylül 2024 döneminde borsada işlem gören sekiz otomotiv şirketinin toplam net kârı bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 55.8 oranında azalarak 39 milyar TL’ye geriledi. Bu dönemde sekiz şirketin altısı kâr açıklarken ikisi zarar bildirdi.
FORD OTOSAN’DA YÜZDE 38 DÜŞÜŞ
Ford Otosan, üçüncü çeyreğin sonunda 25.6 milyar TL ile en çok kâr eden otomotiv şirketi oldu. Ancak, şirketin net kârı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38 azaldı. Doğuş Otomotiv’in geçen yılın üçüncü çeyreği sonunda 22.2 milyar TL olan net kârı yüzde 73 azalışla 6 milyar TL seviyelerine gerilerken Türk Traktör’ün net kârı yüzde 37 azalışla 5.1 milyar TL’ye, TOFAŞ’ın net kârı yüzde yüzde 62.7 azalışla 5.1 milyar TL’ye geriledi. Anadolu Isuzu ve Tümosan da geçen yıla göre yüzde 50’nin üzerine kâr kaybı yaşadı. Karsan ve Otokar ise üçüncü çeyrek finansal sonuçlarında zarar açıklayan iki şirket oldu.
TOFAŞ’TA İŞTEN ÇIKARMALAR
Şirketlerin ilk dokuz ayda karşılaştığı kârlılık düşüşlerinde en büyük etken enflasyon oldu. Yüksek enflasyon ortamı Türkiye’de üretim yapan otomotiv şirketlerinin maliyetlerini artırırdı; Türkiye’nin üretimde rekabetçiliğini riske soktu. Yerli üreticilere fayda sağlayan ÖTV matrah limitlerinin Kasım 2022’den beri güncellenmemesi nedeniyle iç pazarda artan ithal araç payı, yerli üreticileri olumsuz etkileyen diğer bir sebep oldu. Ayrıca, Doblo gibi biten büyük projeler ile üretimi geç başlayan yeni projeler de yerli üreticide baskıyı artırdı. İlk kötü haber TOFAŞ’tan geldi. Şirket yılbaşından bu yana bin 432 çalışanını işten çıkararak, çalışan sayısını 6 bin 25’ten 4 bin 593’e düşürdü.
2025’TE SİNYALLER KÖTÜ
Yaşanan gelişmeler, otomotiv sanayiinin Avrupa’da elde etmeyi planladığı kârları buharlaştırırken 2025 yılı için de sinyaller hiç iyi gelmiyor. ABD’li Tesla ve Çinli üreticilerin baskılamasıyla artan rekabet ortamı, emisyon geçişleri ve elektrikli araçlarda azalan teşviklerin etkisiyle önümüzdeki yıl Avrupa’da ciddi bir atıl kapasite sorunu olabileceği tahmin ediliyor. Bu durum, yerli üreticilerin ürettiklerini Avrupa’ya satmakta zorlanmasına ve iç pazarda ciddi kâr kayıpları yaşamasına neden olabilir.
YERLİ ÜRETİCİLERİN KÂRI NEDEN DÜŞÜYOR
* Enflasyonun üretim maliyetlerini artırması.
* Yeni modellerin üretimlerine beklenenden geç başlanması.
* İthal araç payının artması ve azalan yurtiçi satışlar.
* Döviz kurlarının beklenenden yatay seyretmesi.
* Avrupa’da azalan talep ve atıl kapasite sorunları.
ÜRETİM YÜZDE 8 GERİLEDİ
Otomotiv sanayiindeki kapasite kullanım oranı geçen yıla kıyasla 4 puan gerileyerek yüzde 70’e düşerken, Ocak-Kasım 2024 döneminde toplam üretimde de düşüş yaşandı. Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) son verilerine göre, 11 ayın sonunda toplam üretim yüzde 8 gerileyerek 1 milyon 239 bin 944 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil üretimi yüzde 6, ağır ticari araç üretimi yüzde 25 ve hafif ticari araç üretimi ise yüzde 10 geriledi. Ocak-Kasım 2024’te bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam ihracatta da yüzde 1 gerileme yaşandı. Bu dönemde, toplam ihracat 915 bin 446 adet, otomobil ihracatı ise 593 bin 562 adet düzeyinde gerçekleşti.