Olimpiyatlar, ekonomiye 10 milyar $’lık katkı sağlar

İlk kez 1896 yılında Yunanistan’ın başkenti Atina’da yapılan Olimpiyat Oyunları 2004 yılında yine Atina’da yapılacak. Aradan geçen bir yüzyılda gelişen spor türleri gibi, olimpiyatların içeriği de değişti.

Uluslar arası Olimpiyat Komitesi, 1984 yılına kadar olimpiyatların yapılacağı ülke bulmakta zorlanıyor, hatta bazı ülkelere olimpiyatları o ülkede yapılması için baskı kuruyordu.

Ancak 1984 yılında Los Angeles’ta yapılan Olimpiyat Oyunları’yla birlikte bu organizasyon da farklı bir kimlik kazandı. O tarihe kadar hiçbir ülke olimpiyatların ekonomik boyutunu keşfetmemişti. Los Angeles Olimpiyat Oyunları’yla birlikte TV yayın hakları ve gelişen sponsorluklar, olimpiyat düzenlemenin ‘proje bazında’ karlı bir işe dönüştüğünü ortaya koydu.

Herkes onu istiyor
100 binden fazla ziyaretçiyi ve 10 binden fazla futbolcuyu ağırlayan olimpiyatlar yapıldığı ülkeye 10 milyar dolar hacminde (yaklaşık 6.8 katrilyon lira) bir iş yaratıyor.

Olimpiyat Oyunları’nın ekonomik boyutu bu rakamlara ulaşınca Japonya’dan Fransa’ya, Kanada’dan Çin’e kadar bütün ülkeler bu ranta yönelmeye başladı. İşte bu tarihten olimpiyatlara ev sahipliği yapmak isteyen ülkeler kıyasıya rekabete girişti.

Kısacası 1984 yılından sonra olimpiyat oyunlarının, sıradan bir spor faaliyetinin önüne geçtiği farkedildi. Organizasyonun yapıldığı ülkenin ekonomisine, yatırımlarına, ihracatına, turizmine, tanıtımına ve ülke imajına sağladığı katkılar spor organizasyonları boyutunu geride bıraktı.

Şansımız yüksek
1980 yılından sonra 2000 yılı hedef alınarak olimpiyatlara ev sahipliği yapmak için başvuran İstanbul, 1996 Olimpiyat Oyunları’nı Seul’e, 2000 Olimpiyat Oyunlarını Sydney’e, 2004 Olimpiyat Oyunları’nı da Atina’ya kaptırdı. Bugün ise 2008 Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yapmak için en büyük aday.

2008 Olimpiyat Oyunları’na aday olan 10 kent arasından sıyrılıp 5 finalist kent arasına kalan İstanbul’un olimpiyatlara ev sahipliği yapması için bütün altyapı hazır.

Paris, Pekin, Toronto ve Osaka ile yarışan İstanbul’un en büyük avantajı coğrafi konumu. Çünkü İstanbul, ulaşım açısından kıtaları birbirine bağlayan bir noktada ve özel bir konuma sahip.

2008 olimpiyatlarının İstanbul’da yapılması için yoğun bir çaba sarfeden milli Olimpiyat Komitesi, başta işadamları olmak üzere herkesi olimpiyatları sahiplenmeye çağırıyor. Çünkü olimpiyat oyunları sıradan bir organizasyon değil. Her olayın ekonomiye dayandığı günümüzde olimpiyat oyunlarının da tahmin edilemeyecek kadar ekonomik boyutları mevcut.

Önemli toplantı
Geçen hafta İstanbul’da Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Fikret Ünlü başkanlığında bir toplantı yapıldı. Büyükşehir Belediye başkanı Ali Müfit Gürtuna, Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Sinan Erdem, Milli Olimpiyat Komitesi Genel Sekreteri Togay Bayatlı, Gençlik ve Spor Genel Müdürü Kemal Mutlu ile Gençlik ve Spor İl Müdürü Vedat Bayram gibi isimlerin katıldığı toplantıda son bir durum değerlendirmesi yapıldı.

20 Mart’ta İstanbul’a gelecek olan Uluslar arası Olimpiyat Komitesi için görücüye çıkacak olan İstanbul’da nelerin yapıldığı ve nelerin yapılacağı bu toplantıda son olarak ele alındı.

Ülkeye güveni artırıyor
1984 Los Angeles oyunlarından bu yana artan TV yayın hakları ve sporsorluk programı sayesinde olimpiyat düzenlemek artık proje bazında karlı bir iş haline geldi.

Üstelik olimpiyatlar sadece proje bazında değil, yapıldığı ülkenin sporu yanında ekonomisine, yatırımlarına, ihracatına, turizmine ve herşeyden önemlisi ülke imajına ve tanıtımına büyük katkılar sağlıyor.

1988 Seul Olimpiyatları’ndan üç ay önce ve üç ay sonra yapılan bir uluslar arası kamuoyu araştırmasında ‘Güney Kore mallarına ne kadar güveniyorsunuz?’ sorusuna verilen yanıtların, olimpiyat oyunlarından sonra yüzde 35 artış gösterdiği bilinen bir gerçek.

Aynı şekilde Kore’nin endüstri malları ihracatının olimpiyat oyunlarını organize ettikten sonra yüzde 28 artış göstermesi, olimpiyatların, düzenlenen ülkenin ihracatına olan katkısını da açıkça ortaya koyuyor.

Turizme etkisi
Güney Kore’nin turizm gelirlerinin ise olimpiyatlardan sonra yüzde 23 artış göstermesi dikkat çekiyor. Aynı şekilde fert başına milli gelirin iki yılda yüzde 60 arttığı göz önüne alınırsa olimpiyatların önemi daha iyi anlaşılıyor.

İşte bunun için olimpiyat oyunları tüm dünyada artık sadece bir spor organizasyonu olarak görülmüyor. Ekonomik boyutu da dikkate alınmalı. Bunun için de ülkeler, büyükşehirleri aracılığıyla olimpiyat oyunlarına evsahipliği yapabilmek için kıyasıya yarışıyor. Hatta devletler arasında çetin bir mücadele sürüyor.

Olimpiyat oyunlarının Türkiye’de yapılması, ekonomik getirisinin yanında Türkiye’nin imajı için de büyük önem taşıyor. Kendini uluslar arası platformlarda bir türlü anlatmayı başaramayan Türkiye için olimpiyatlar, iyi bir fırsat olarak değerlendiriliyor.

10 milyar dolarlık katkı
Bugün bir olimpiyat oyunları düzenlemenin, evsahipliği yapan ülkenin ekonomisine en az 10 milyar dolarlık girdi sağladığı tahmin ediliyor. Bu nedenle de olimpiyat oyunlarının düzenlenmesi için ülkeler ve dolayısıyla oyunları düzenlemeye aday şehirler arasında müthiş bir rekabet yaşanıyor.

Olimpiyat Oyunları, organizasyonunun yapıldığı ülkeye, yaklaşık 100 bin ziyaretçi, 10 bin de sporcunun gelmesini sağlıyor. Bir yandan televizyon gelirleri ve bilet satışları, diğer yandan hem uluslar arası hem de yerli sponsorluklar 10 milyar dolarlık bir paranın ülke içinde dönmesini sağlıyor.

Büyük reklam fırsatı
Reklamını yapmak isteyen her üretici olimpiyat oyunlarına sponsor oluyor. Örneğin organizasyonun yapılacağı kente kadar verildikten sonraki ilk aşamada 700 milyon gözüyle TV gelirine kesin olarak bakılıyor. Uluslar arası sponsorluklardan ise 300 milyon dolar gelir sağlanıyor. Kısacası olimpiyatların hangi ilde yapılacağına dair kararın verildiği gün o ülkeye 1 milyar dolar nakit para girişi oluyor.

Bu tarihten sonra yedi yıl süresince sürekli artan gelirler mevcut. Örneğin NBC televizyonunun 2000, 2004, 2008 Yaz Oyunları ile 2002 ve 2006 Kış Oyunları için Uluslar arası Olimpiyat Komitesi ile imzaladığı anlaşmanın bedeli 3.5 milyar dolar.

Televizyon gelirleri organizasyonunu yapıldığı ilin coğrafi konumuna göre değişiyor. Saat farkından dolayı Sydney’e çok giden olmamış hatta televizyon şirketleri zarar etmişti. Ancak İstanbul’un bu konuda avantajlı olduğu ve gelen ziyaretçi sayısının 100 bini geçeceği tahmin ediliyor.

180 bin kişiye istihdam
Olimpiyat oyunları yapıldığı ülkeye sadece 10 milyar dolar katkı sağlamakla kalmıyor. Olimpiyatların yapılacağı 7 yıllık süreçte o ülke birçok insana iş imkanı sağlıyor.

Yapılan hazırlıklarla birlikte olimpiyatların Güney kore’de 1982-1988 yılları arasında 300 bin kişi/yıl olmak üzere istihdam yarattığı düşünülürse işin bu boyutunun da önemi ortaya çıkıyor. 2008 Olimpiyat oyunlarına İstanbul’un evsahipliği yapması halinde 7 yıl süresince 180 bin kişiye istihdam yaratılacağı belirtiliyor.

Kısacası olimpiyatlar ülkenin tanıtımı açısından önemli bir yer tutuyor. Reklamın saniyesinin milyarlarla hesap edildiği günümüzde 4 milyar insanın televizyondan Türkiye’nin adını duyacak olması da büyük bir fırsat. Ayrıca Türkiye’ye 7.5 yıl süresince her yıl 2.5 milyon ek turistin geleceği tahmin ediliyor.

İlk kez finaldeyiz
2000 ve 2004 olimpiyatlarına da aday olan İstanbul ilk kez 2008 olimpiyatları için finale kaldı. Aday olan 10 şehir arasından 5 finalist kent arasına giren İstanbul 23 Temmuz’da Moskova’da yapılacak oylamada Paris, Osaka, Toronto ve Pekin ile yarışacak.

Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Sinan Erdem, İstanbul’un finale kalmasının bile bu anlamda önemli olduğuna dikkat çekiyor. Erdem, İstanbul’un sadece olimpiyat düzenleyebilme açısından bu illerle aynı düzeyde bir kent olmasının tasdik edilmesinin bile sevindirici olduğunu vurguluyor.

Bu arada eğer İstanbul olimpiyatlara evsahipliği şansını yakalayabilirse, 20 yılda yapılması planlanan altyapı çalışmalarının büyük bölümü 7 yılda yapılacak. İşsizlik azalacak. Hepsinden önemlisi şehir birçok spor kompleksine kavuşacak.

Milli Olimpiyat Komitesi Genel Sekreteri Togay Bayatlı, Türkiye’nin hazırlıkları ve İstanbul’un şansıyla ilgili olarak şunları söylüyor:

“Ben Osaka’ya gittim. Pekin’e de gideceğim. Bizim o illerden eksik bir yanımız yok. Bütün altyapı çalışmaları tamamlanmış. Ancak Türkiye’nin genel olarak imajını düzeltmesi lazım. Hangi ülke olursa olsun teknik yapı önemli olacak. Projelerin yapılabilirliği öne çıkacak. Bizde herşey hazır. Henüz kimsenin olimpiyat köyü yok. Bizde tesislerin yüzde 70’i hazır. Ancak rutin krizler ve sıkıntılar imajımızı zedeliyor. İstanbul 2008 yılı için güçlü bir il.”

Neler yapıldı?
Son 10 yıldır olimpiyatlara evsahipliği yapmak için yoğun bir çaba gösteren İstanbul’da 34 adet spor tesisinin birçoğu olimpiyatlara hazır. Ana arterler üzerinde ve birbirlerine en fazla 1 saat mesafede bulunan 9 alan ve 34 spor tesisini kapsayan, ‘Atatürk Olimpiyat Parkı ve Olimpik Köy’ün yüzde 25’i bitmiş durumda. Finale kalan bir diğer il olan Pekin’de ise spor tesislerinin yüzde 10’u bitmiş bulunuyor.

Olimpik Park’ın ilk adımı olan Atatürk Stadyumu, 52 bin 500’ü kapalı olmak üzere 80 bin kişilik kapasiteye sahip. Yaklaşık 50 bin metrekare kapalı alana sahip olan Atatürk Stadyumu’nda, dokuz kulvarlı ana atletizm pisti de bulunuyor.

Kısacası başında Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Fikret Ünlü’nün bulunduğu İstanbul Olimpiyatlarını Hazırlama ve Düzenleme Kurulu (İHDK) 160 milyon doların üzerinde olan toplam harcamalarının yüzde 86’sını spor tesisi yatırımlarına yönlendirmiş bulunuyor. Halen spor tesisleri için yapılması düşünülen 1 milyar 772 milyon dolarlık yatırım miktarının 139 milyon dolarlık bölümü harcanmış durumda.

Tesisler hazır
İstanbul’da olimpiyat yapılır mı yapılmaz mı tartışmaları sürerken bu konuda da somut gelişmelerin olduğu görülüyor. Bu gelişmeler de İstanbul’da olimpiyatların hiç sorunsuz yapılabileceğini ortaya koyuyor.

Uluslar arası Olimpiyat Komitesi’ne bağlı 28 federasyonun 27 tanesi bugüne kadar yapılan ve yapılacak olan tesislerin onayını verdi. Voleybolunki ise önümüzdeki günlerde verilecek.

İstanbul bugün sahip olduğu spor tesisleriyle 2008 yılında olimpiyatlara evsahipliği yapabilecek durumda. Bu konudaki altyapı çalışmaları tamamlandı. Tek sorun ise insanların bu işe inanması.

İş dünyasının ilgisi yetersiz
Teknik altyapı olarak olimpiyatlara hazır olan İstanbul’un en büyük sorunu ilgisizlik. Olimpiyat organizasyonundan en karlı çıkacak kesim iş dünyası olmasına karşın, işadamlarının konuya ilgisizliği Milli Olimpiyat Komitesi’ni rahatsız ediyor.

Komite Başkanı Sinan Erdem, işadamlarının kendilerine bu organizasyonun dışında tuttuklarını söylüyor. İşadamlarının olimpiyatları sadece spor organizasyonu olarak gördüklerini belirten Erdem, 100 bin kişinin bu organizasyon için Türkiye’ye gelmesinin büyük bir ekonomik olay olduğunu hatırlatıyor.

Altı milyar insanın en az dört milyarının televizyondan Türkiye’yi izleyeceğini belirten Erdem, “Böyle bir platform başka bir organizasyonda olmaz. İnsanlarımızda hem bilgi yok hem de istek yok. Ayrıca umutsuzlar. Herkeste bir inançsızlık var” diyerek sitemlerini dile getiriyor.

Belediyenin faaliyetleri
İstanbul büyükşehir Belediyesi 2008 Olimpiyatlarında Spor Etkinlikleri A.Ş. aracılığı ile hazırlanıyor. Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak faaliyetlerini yürüten Spor A.Ş., İstanbul’un sportif altyapısını hazırlayan çalışmalar yürütüyor.

Büyükşehir Belediyesi’nin olimpiyatlar için elinden gelen çalışmaya gösterdiğini belirten Spor A.Ş. Genel Müdürü Ayhan Bölükbaşı, İstanbul’daki spor tesislerine günün şartlarına uygun bakım ve onarım çalışmalarını yaptıklarını söylüyor. Bunun için belediyenin 3.8 trilyon liralık harcama yaptığını belirten Bölükbaşı, bu hafta içinde İstanbul’un bayraklarla donatılacağını ve bilboard’lara reklamlar verileceğini belirtiyor.

Ayrıca Büyükşehir belediyesi Ümraniye, Maltepe, Pendik, Alibeyköy, Tuzla, Kartal ve İkitelli’de büyük spor komplekslerinin inşası için yürüttüğü çalışmaları hızlandırdı. Bu komplekslerin bazıları tamamlandı, bazılarının ise ihalesi yapıldı. Kısa bir süre içerisinde de bu tesislerin bitirilmesi planlanıyor.