KOBİ’lerde dönüşüm kazandırıyor

KOBİ’lerin Türkiye ekonomisindeki ağırlığı arttıkça, rekabet gücünü belirleyen unsurlar da hızla dönüşüyor. Dijitalleşme ve sürdürülebilirlik artık birbirinden bağımsız iki başlık değil; işletmelerin verimlilikten maliyet yönetimine, çevresel etkiden kurumsal dayanıklılığa kadar pek çok alanda geleceğini şekillendiren “ikiz dönüşüm” yaklaşımının temel bileşenleri olarak öne çıkıyor. Firma sayısının fazla, rekabetin yoğun ve dinamik olduğu KOBİ ekosisteminde dijital dönüşüm ve sürdürülebilirlik dönüşümünün eşzamanlı ve entegre biçimde yürütülmesi büyük önem taşıyor. KOBİ’lerin bu sürece etkin şekilde katılımını desteklemek amacıyla İş Bankası tarafından, MEXT Teknoloji Merkezi işbirliğiyle hayata geçirilen “100 KOBİ’nin İkiz Dönüşüm Yolculuğu Projesi” kapsamında Türkiye’deki sektör, ölçek ve coğrafya çeşitliliğini yansıtan 100 KOBİ’ye saha ziyaretleri gerçekleştirildi. Projede, genel imalat, ulaşım, ileri imalat, kimya, tekstil, metal-maden, elektronik, hızlı tüketim ürünleri, ilaç-sağlık, enerji, kâğıt, biyoenerji olmak üzere 12 sektörde faaliyet gösteren, 16 küçük ölçekli, 71 orta ölçekli, 13 büyük ölçekli firmanın değerlendirildi. Bir yıllık değerlendirme sonucunda, KOBİ’lerin dijital ve sürdürülebilirlik alanlarında anlamlı ilerlemeler kaydettikleri görüldü. İlerlemenin hızı, alanlar arasında farklılık gösterirken, dijitalleşme tarafında ölçülü, sürdürülebilirlik tarafında ise daha hızlı ve görünür bir gelişim kaydedildi. Proje kapsamında incelenen 100 KOBİ’nin sürdürülebilirlik dönüşümündeki başlangıç durumuna bakıldığında, dijitalleşmeye kıyasla daha geride konumlandıkları ve tüm başlıklarda küresel firmalara göre daha erken aşamalarda yer aldıkları görüldü.

YAPISAL FAKTÖRLER BİRİNCİ SORUN

KOBİ’lerin dijitalleşme ve sürdürülebilirlik yolculuklarında karşılaştıkları zorlukların başında yapısal faktörler geldi. Bu zorlukların ise yatırımların ertelenmesine, dönüşüm hızının yavaşlamasına ve kurumsal kapasitenin sınırlı kalmasına neden olduğu aktarıldı. İkiz dönüşüm konusunda firmaların yaşadıkları ortak zorlukların, ikiz dönüşümün hem dijital hem de sürdürülebilirlik tarafında istenen hızda ilerlemesini engellendiğini ortaya koydu. Çalışmaya göre ikiz dönüşümde başarıyı belirleyen temel faktörler, şöyle sıralandı:

* Net strateji ve güçlü yönetişim yapısı.

* Etkin ölçüm ve izleme kültürü.

* İnsan ve yetkinlik odaklı dönüşüm kültürü. 

Sürdürülebilirlikteki başarı faktörleri ise şöyle maddelendi:

* Gelişmiş stratejik hedef belirleme ve çevresel risk yönetimi.

* Operasyonlara yönelik yüksek sürdürülebilirlik yetkinlikleri.

* Gelişmiş teknolojik altyapı ve yetkinlikler.

* Güçlü organizasyonel yapı ve yönetişim.

AMBALAJDA SU TÜKETİMİ YÜZDE 18 AZALTILDI

Çalışmada ikiz dönüşümün sağladığı somut kazanımlar değerlendirildiğinde, KOBİ’ler için doğrudan ölçülebilir nitelikte olan, işletme performansına yansıyan etkiler yaratıldığı kaydedildi. Projede yer alan 100 KOBİ’nin ortalama ciro verisine göre, yıllık cirosu yaklaşık 10 milyon ABD doları olan bir işletmenin, ikiz dönüşümde elde ettiği ilerleme sayesinde yıllık 320 bin ila 550 bin ABD doları arasında maliyet tasarrufu ve kâr artışı potansiyeline sahip olduğu görüldü. Türkiye’deki sektörlerin hacimleri ve gider kalemleri incelendiğinde dijitalleşme ile faaliyet kârında ortalama yüzde 20 ile yüzde 30 arasında artış potansiyeli tespit edildi. Raporda yer alan sonuçlara göre, projenin diğer çıktıları ise şöyle:

* Projede yer alan bir KOBİ, ikiz dönüşüm yolculuğu kapsamında ambalaj inovasyonu sayesinde karbon salımını yüzde 68, su tüketimini ise yüzde 18 oranında azalttı.Ayrıca, geri dönüştürülebilir atık oranını yüzde 45 artırdığını kaydetti.

* Makinelerin yenilenmesiyle ileri imalat sektöründe yaklaşık yüzde 70 tasarruf ve 0.6 yıl yatırımın geri dönüş süresi elde edilirken, genel imalat sektöründe yüzde 20–50 arasında tasarruf sağlandığı görüldü.

* Türkiye’deki sektörlerin hacimleri ve gider kalemleri incelendiğinde dijitalleşme ile faaliyet kârında ortalama yüzde 20 ile yüzde 30 arasında artış potansiyeli tespit edildi.