Hızlı ekonomik büyüme, borsada yükseliş garantisi mi?

Türkiye için büyüme tahminleri aşağı doğru revize edilirken, yatırımcılar da düşük büyümenin borsayı ne kadar etkileyebileceğini sorgulamaya başladı. Ancak Türkiye’de geçmiş verilere bakıldığında tek başına ekonomik büyüme borsa getirisi için yeterli bir gösterge değil.

Fercan Yalınkılıç
bigpara.hurriyet.com.tr
@FercanY - fyalinkilic@hurriyet.com.tr

Çeyrek bazda borsadaki hareketlerle, büyüme karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak bir bağ kurulamıyor. Bu sonuç ilk başta çok şaşırtıcı olmasa da büyüme ile borsa getirisinin birbirinden ne kadar bağımsız olduğunu görmek ise özellikle bireysel yatırımcı için ilginç gelecektir.

Örneklerle açıklamak gerekirse 2004’ün 2. çeyreğinde ekonomi yüzde 12 büyürken, borsa o çeyrek yüzde 11 değer kaybetti. Zıttı bir örnekse 2009’un 2.çeyreğinde borsa 25 binlerden 33 binlere gelerek yüzde 43 getiri sağladı. Bu dönemde ekonomi yüzde 7 daraldı.

Birkaç örnekle yetinmeyeceklere iki verinin çeyrek bazında getirilerinin geçtiğimiz 10 yıldaki korelasyon katsayısının  -0,12 olduğunu belirteyim. Korelasyon katsayısı 1’e gittikçe güçlü bir bağ olduğunu, -1’e gittikçe ise güçlü bir zıt hareket olduğunu belirtir. 0’a yaklaşıldığında iki verinin birbiriyle ilişkisi rastlantısaldır.

Sırf çeyrek bazında değil, daha geniş bakarsak 1 yıllık büyüme ile 12 aylık borsa getirisi daha ilginç bir hal alıyor. Büyük mercekli bakıldığında zıt harekete kayış oluyor. Yıllık getiri ile, büyümenin korelasyon katsayısı -0,28 olarak hesaplanıyor.

Bir ülkenin ekonomisi ne kadar büyürse, şirketlerinin de kar edeceği ve borsasının yukarı gideceği öngörülebilir. Ama bunun ölçüsünün ne kadar olacağını hesaplamak zor. Eğer ülke ekonomisi şu kadar büyürse, borsa şu kadar yükselir demek istatistiksel olarak imkansıza yakın.

Getiri ile büyümenin bu kadar farklı olmasının nedenleri neler olabilir?

İlk olarak borsa, geçmişi ve şu anı değil gelecekte ne olabileceğini fiyatlar. Ekonomik veriler geçmişe bakarken, borsa yatırımcısı geleceğe bakar. Örneğin ekonomi küçülmeye devam etse bile, yatırımcı en kötünün geçmiş olduğunu düşündüğü için alım yapar, borsa yükselir. Nitekim Yunanistan borsası son bir yılda bunun en iyi örneğidir.

İkinci bir neden hisse senetlerini etkileyen birçok faktör vardır. Ekonomik dinamizm bunlardan biridir. Ancak getirilen yeni kanunlar, küresel konjonktür, siyasi riskler, kurlar, faiz gibi birçok faktör fiyatları etkiler.

Çıkarılacak ders

Ekonomik büyüme yatırımcıların dikkatle incelemesi gereken bir veridir ancak tek başına bu veriye dayanmak yada büyüyen bir ülkede borsada düşüş yaşanmaz beklentisi gerçekçi değildir. Borsanın her zaman olanı değil, olacağı fiyatlamaya çalıştığı göz önünde bulunmalı, riskler iyi analiz edilmelidir.