Hedef enflasyon ölü doğacak
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 01, 2001 00:00
Bazı akademisyenler devalüasyon oranının yüzde 100`lere kadar dahi çıkabileceğini ileri sürüyorlar
Enflasyon hedeflemesi sisteminin ciddi bir sıkıntı yaratacağını belirten uzmanlar, hedef belirlenirken yaşanan devalüasyonun getireceği yükün de dikkate alınması gerektiğini söylediler.
Geçen hafta dalgalı kur sistemine geçilmesiyle birlikte dövizin seyrinde ciddi bir belirsizlik oluştu. İlk gün doların fiyatı bir milyon 200 bin liraya kadar çıkarken, sonraki günlerde bir milyon seviyelerinde seyretti. Kurda yaşanan bu dengesizlik tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı akademisyenler devalüasyon oranının yüzde 100`lere kadar dahi çıkabileceğini ileri sürerlerken, bazı uzmanlar da bu oranın yüzde 30`ları aşmayacağını savunuyorlar.
Tam da bu tartışmaların ortasında Brezilya`da 1999 yılında yaşananlar Türkiye için önemli bir örnek oluşturuyor. Brezilya`da da 1999 yılı başında mali sistem bir devalüasyon baskısıyla karşı karşıya kalmıştı. Bir süre direnç gösterilirken daha sonra piyasaların tersine bir hareket yapmak yerine bir dalgalanmaya izin verildi ve dalgalı kur sistemine geçildi. Piyasadaki dalgalanma öncesinde real - dolar dengesi 1.20 iken, real 2.15`e kadar düştü. Kurdaki bu dalgalanma ancak bir yıl sonra dengeye oturmaya başladı ve dolar - real dengesi 2.03`lere oturdu.
Brezilya`da tek haneye inmişti
Brezilya`da enflasyonun tek haneye çekildiğine dikkat çeken uzmanlar, Türkiye`de enflasyon açısından henüz ciddi bir başarı sağlanmamışken, böyle bir değişiklikle sıkıntılar daha fazla olacaktır diye konuştular. Dalgalı kur sisteminde 1994 krizinde oluşan durumu beklemenin de çok doğru olmadığını belirten uzmanlar, 1994 krizinden sonra hükümet devalüasyon ilan etti ve döviz bir daha o seviyelere yaklaşamadı. Dalgalı kurda bunun garantisi yok dediler. Dalgalı kur sistemine geçildikten sonra piyasadaki gelişmelerin de bunu destekleyecek durumda olması gerektiğini belirten uzmanlar, kurun belli bir dengeye oturabilmesi için bunun gerekli olduğunu söylediler.
Enflasyon hedeflemesi ciddi bir risk
Dalgalı kur sistemine geçişle birlikte tartışılan yeni bir konu ise enflasyon hedeflemesi. Bazı uzmanlar, Türkiye`nin öncelliğinin enflasyon hedeflemesi olmadığını ileri sürerlerken, bir programın da oluşturulması gerektiğini belirtiyorlar. Brezilya döviz kuru çıpasını bıraktıktan sonra enflasyon hedeflemesini çıpa olarak kabul etti. Enflasyon hedeflemesinin kritik bir faktör olduğunun altını çizen uzmanlar, Türkiye`de net bir güven sorunu yaşanırken böyle bir uygulamaya gidilmesinin sonuçsuz kalacağını ileri sürdüler. Brezilya`nın enflasyon hedeflemesine gittiği zaman enflasyonunu tek haneye düşürdüğüne dikkat çeken uzmanlar, sadece enflasyonun belirlenmesinin yeterli olmayacağını ileri sürdüler.
Kapsamlı bir pakete ihtiyaç olduğunu belirten bir bankacı,Türkiye, kötü bir deneyim yaşadığı için bu defa oluşturulacak olan yeni pakete sağlanacak destek de geçen seferki kadar kolay olmayacaktır dedi. Aynı bankacı, Brezilya`nın enflasyon hedeflemesine geçtiği döneme kadar uyguladığı programda bir başarı elde ettiğini belirterek, şunları söyledi: Brezilya`da enflasyonda istenilen noktalara gelinmiş ve ülke belli bir dengeye oturmuştu. Dolayısıyla Brezilya`da enflasyon hedeflemesi sistemine bir güven oluşturmak daha kolay oldu. Türkiye`de ise, beklenti enflasyonunun (çekirdek enflasyon) tam kırıldığını söylemek mümkün değil. Hatta mart veya nisandan sonra enflasyonun yukarı doğru çıkması endişesi vardı. Bu nedenle Brezilya`daki kadar kolay bir enflasyon hedeflemesi yapmak mümkün değil.
Brezilya Merkez Bankası bir bant içerisinde olmak kaydıyla piyasaya sık aralıklarla bir enflasyon hedefi duyuruyor diyen bir başka uzman ise Brezilya`da yaşananları şöyle özetledi: Bu belli dönemler itibariyle ulaşmayı düşündükleri rakamlar. Örneğin, Tüketici fiyat endeksini 1999`da yüzde 8, 2000`de yüzde 6, 2001`de 4 olarak düşünüyorlar. Bunun yanısıra piyasaya duyurmadıkları ancak, kendilerine tanıdıkları 2 puanlıkda bir marj var. Yani 8 olmayıp da 10 olsa makul bir rakam sayılıyor. Faizlerde hedef enflasyona göre belirleniyor. Özellikle ülkeye para girişinin sağlanması için dış kreditörlerle bire bir pazarlık da dahil olmak üzere görüşmeler yapıldı.
Enflasyon hedeflemesi konusunda teknik bir sorunun olduğunu da belirten uzmanlar, dalgalı kurdan dolayı gerçekleşen devalüasyonun Türkiye`nin GSMH`ında veya üretimindeki payında doğru ölçülmesi gerektiğini söylediler. Uzmanlar,Devalüasyon belli bir oranla gerçekleştiğinde enflasyonu ne kadar yukarı çıkartır? .Brezilya`da birtakım ölçümler sonrasında yüzde 27`lik bir etkisi olacağına kanaat getirildi. Türkiye`de de mevcut enflasyon nedir? bunun üzerine bu devalüasyon ne kadarlık bir yük getirecek? Bunun doğru tespit edilmesi enflasyon hedeflemesinde kritik bir faktördür dedi.
Geçen hafta dalgalı kur sistemine geçilmesiyle birlikte dövizin seyrinde ciddi bir belirsizlik oluştu. İlk gün doların fiyatı bir milyon 200 bin liraya kadar çıkarken, sonraki günlerde bir milyon seviyelerinde seyretti. Kurda yaşanan bu dengesizlik tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı akademisyenler devalüasyon oranının yüzde 100`lere kadar dahi çıkabileceğini ileri sürerlerken, bazı uzmanlar da bu oranın yüzde 30`ları aşmayacağını savunuyorlar.
Tam da bu tartışmaların ortasında Brezilya`da 1999 yılında yaşananlar Türkiye için önemli bir örnek oluşturuyor. Brezilya`da da 1999 yılı başında mali sistem bir devalüasyon baskısıyla karşı karşıya kalmıştı. Bir süre direnç gösterilirken daha sonra piyasaların tersine bir hareket yapmak yerine bir dalgalanmaya izin verildi ve dalgalı kur sistemine geçildi. Piyasadaki dalgalanma öncesinde real - dolar dengesi 1.20 iken, real 2.15`e kadar düştü. Kurdaki bu dalgalanma ancak bir yıl sonra dengeye oturmaya başladı ve dolar - real dengesi 2.03`lere oturdu.
Brezilya`da tek haneye inmişti
Brezilya`da enflasyonun tek haneye çekildiğine dikkat çeken uzmanlar, Türkiye`de enflasyon açısından henüz ciddi bir başarı sağlanmamışken, böyle bir değişiklikle sıkıntılar daha fazla olacaktır diye konuştular. Dalgalı kur sisteminde 1994 krizinde oluşan durumu beklemenin de çok doğru olmadığını belirten uzmanlar, 1994 krizinden sonra hükümet devalüasyon ilan etti ve döviz bir daha o seviyelere yaklaşamadı. Dalgalı kurda bunun garantisi yok dediler. Dalgalı kur sistemine geçildikten sonra piyasadaki gelişmelerin de bunu destekleyecek durumda olması gerektiğini belirten uzmanlar, kurun belli bir dengeye oturabilmesi için bunun gerekli olduğunu söylediler.
Enflasyon hedeflemesi ciddi bir risk
Dalgalı kur sistemine geçişle birlikte tartışılan yeni bir konu ise enflasyon hedeflemesi. Bazı uzmanlar, Türkiye`nin öncelliğinin enflasyon hedeflemesi olmadığını ileri sürerlerken, bir programın da oluşturulması gerektiğini belirtiyorlar. Brezilya döviz kuru çıpasını bıraktıktan sonra enflasyon hedeflemesini çıpa olarak kabul etti. Enflasyon hedeflemesinin kritik bir faktör olduğunun altını çizen uzmanlar, Türkiye`de net bir güven sorunu yaşanırken böyle bir uygulamaya gidilmesinin sonuçsuz kalacağını ileri sürdüler. Brezilya`nın enflasyon hedeflemesine gittiği zaman enflasyonunu tek haneye düşürdüğüne dikkat çeken uzmanlar, sadece enflasyonun belirlenmesinin yeterli olmayacağını ileri sürdüler.
Kapsamlı bir pakete ihtiyaç olduğunu belirten bir bankacı,Türkiye, kötü bir deneyim yaşadığı için bu defa oluşturulacak olan yeni pakete sağlanacak destek de geçen seferki kadar kolay olmayacaktır dedi. Aynı bankacı, Brezilya`nın enflasyon hedeflemesine geçtiği döneme kadar uyguladığı programda bir başarı elde ettiğini belirterek, şunları söyledi: Brezilya`da enflasyonda istenilen noktalara gelinmiş ve ülke belli bir dengeye oturmuştu. Dolayısıyla Brezilya`da enflasyon hedeflemesi sistemine bir güven oluşturmak daha kolay oldu. Türkiye`de ise, beklenti enflasyonunun (çekirdek enflasyon) tam kırıldığını söylemek mümkün değil. Hatta mart veya nisandan sonra enflasyonun yukarı doğru çıkması endişesi vardı. Bu nedenle Brezilya`daki kadar kolay bir enflasyon hedeflemesi yapmak mümkün değil.
Brezilya Merkez Bankası bir bant içerisinde olmak kaydıyla piyasaya sık aralıklarla bir enflasyon hedefi duyuruyor diyen bir başka uzman ise Brezilya`da yaşananları şöyle özetledi: Bu belli dönemler itibariyle ulaşmayı düşündükleri rakamlar. Örneğin, Tüketici fiyat endeksini 1999`da yüzde 8, 2000`de yüzde 6, 2001`de 4 olarak düşünüyorlar. Bunun yanısıra piyasaya duyurmadıkları ancak, kendilerine tanıdıkları 2 puanlıkda bir marj var. Yani 8 olmayıp da 10 olsa makul bir rakam sayılıyor. Faizlerde hedef enflasyona göre belirleniyor. Özellikle ülkeye para girişinin sağlanması için dış kreditörlerle bire bir pazarlık da dahil olmak üzere görüşmeler yapıldı.
Enflasyon hedeflemesi konusunda teknik bir sorunun olduğunu da belirten uzmanlar, dalgalı kurdan dolayı gerçekleşen devalüasyonun Türkiye`nin GSMH`ında veya üretimindeki payında doğru ölçülmesi gerektiğini söylediler. Uzmanlar,Devalüasyon belli bir oranla gerçekleştiğinde enflasyonu ne kadar yukarı çıkartır? .Brezilya`da birtakım ölçümler sonrasında yüzde 27`lik bir etkisi olacağına kanaat getirildi. Türkiye`de de mevcut enflasyon nedir? bunun üzerine bu devalüasyon ne kadarlık bir yük getirecek? Bunun doğru tespit edilmesi enflasyon hedeflemesinde kritik bir faktördür dedi.