Hatay sosyal proje fabrikası gibi

Hayata tutunmanın tek kelime ile karşılığı Hatay. Depremlerin ardından konteyner kentlerde nefes alan, tarihi çarşıların geçici alanlarda yaşadığı kent bugünlerde büyük bir şantiye alanı gibi. Sokağında, evinde, okulunda, ruhunda tamirat var. Elbette her zor dönem kendi kahramanlarını yaratıyor. Hatay’da dikkatimizi çeken şey ise yeniden ayağa kalkmak isteyen herkesin kendisiyle birlikte başkalarına da dokunma hedefiyle yola çıkması. Bunda Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarının, büyük şirketlerin sosyal fonlarının Hatay’a yaptıkları dokunuşların da etkisi büyük elbette. Benim dikkatimi çeken birkaç örnek vereceğim...

SAMANDAĞ’DA SÖRF BAŞKA

* Sabancı Vakfı’nın 16 yıldır sürdürdüğü, benim de danışma kurulunda yer aldığım Fark Yaratanlar Programı’nın bu yılki hikâyeleri seçildi. Adaylar arasında Hatay’daki projeler de vardı. Fark Yaratanlar Programı’nın 16’ncı sezon lansmanı, Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı’nın ev sahipliğinde Sabancı Center’da gerçekleştirildi. Sabancı, “2009 yılında başlattığımız Fark Yaratanlar Programımız, bu topraklarda değişimi başlatanların, karanlıkta bir kıvılcım yakanların gerçek hikâyelerinden doğan bir ilham kaynağına dönüştü” dedi.

* Bu yıl seçilen altı Fark Yaratan hikâyenin her biri gerçekten ilham verici. Bunların birine parantez açacağım. Hatay Samandağ’ın rüzgârını arkasına alan bir hikâye bu. Hatay’a sörf merkezi kurmak kimin aklına gelir ki? Aslında Deniz Toprak’ın da gelmemiş. Ta ki depremlerin ardından gönüllü olarak bölgeye gidene kadar. Şöyle anlattı fikrinin nasıl değiştiğini: “O zamanlar Hatay’da deniz olduğundan, dalga olduğundan haberim yoktu. Buraya ilk geldiğimde insanlar, buranın normale dönmesi için hayatın 5, 10, 15 yıla ihtiyaç olduğunu söylediler ve bu hiç kafama yatmadı. Buradaki gençlere, çocuklara, Nasıl ‘Gençliğinizi yaşayabilmeniz için 5-10 yıl beklemeniz lazım’ diyebilirsiniz? Samandağ’ı nasıl ‘Ya keşke çocukluğumu burada geçirseydim’ dedirtecek hale getiririz diye düşündüm. Tek araç sörftü. Burada muhteşem dalgalar var, harika bir deniz var. 2024’te burada sörf merkezini kurduk.”

* Ücretsiz derslere sanılanın aksine büyük bir talep olduğunu anlattı Toprak. Çocuklar servisle adreslerinden alınıyor ve bırakılıyor. Toprak, “Sörfün dönüştürücü, iyileştirici bir gücü var. Bu gücü kullanarak biz Hatay’da bugün 1000’in üzerinde gence ücretsiz eğitim verdik ve onların dalgalarla, denizle iyileşmesine aracı olduk. Türkiye’de 10 milyon genç, sörfe aslında bir saat uzaklıkta. Bugün hayalim; bu 10 milyon genci denizle, dalgalarla ve sörfle birleştirerek hayatlarını dönüştürmelerine yardımcı olmak” dedi konuşmasında.

Müthiş değil mi? Rüzgârın bol olsun Deniz Toprak...

İBRAHİM BODUR’A YAKIŞIR GİRİŞİMCİLER

* Dokuz yıldır takip ettiğim, sosyal etkilerinin de şeffaf olarak paylaşıldığı bir program İbrahim Bodur Sosyal Girişimcilik Programı (İBSG). Geçtiğimiz günlerde 2025 girişimcileri seçildi. Programa zamanının önemli kısmını ayıran Kale Grubu Başkanı ve CEO’su Zeynep Bodur Okyay, ilk günden bu yana bir cümlenin altını özellikle çiziyor: “İbrahim Bodur’un anısına yakışır bir program olması için titizleniyoruz.”

* Bu yıl seçilenlerle birlikte 100 yakın girişimcinin yer aldığı bir ‘İBSG Topluluğu’ oluşmuş durumda. Bu yıl seçilenler açıklanmadan önce Zeynep Bodur Okyay ile bir araya geldik. Güzel bilgiler verdi. Bu yıl 373 başvuru gelmiş. Türkiye’nin her yerindan başvurular olduğunu söyleyen Okyay, “İlk üç sırada ise İstanbul ve Ankara’dan sonra Hatay yer aldı. Hatay’dan sosyal girişimlerin bu kadar öne çıkması oldukça güzel bir durum” dedi.

* Program dokuz yılda büyük bir ekosisteme dönüşme yolunda. Kale Grubu da bunun için sosyal girişimcilere destek veriyor. Okyay, bu durumu şöyle anlattı: “Mesela bu yılın finalistlerinden PodKids, 2018 finalistimiz Hayal Gücü Merkezi’nin içinden çıkan yeni bir sosyal girişim. Bir başka önemli kazanım ise programın kapasite geliştirme ve sistemik etkiyi mümkün kılan bir destek mekanizması haline gelmiş olması. Finalistlerimiz, Kale Grubu’nun yanı sıra etki yatırımcıları, mentörlük ağları, kamu ve akademi temsilcileriyle buluşarak sadece görünürlük değil, sürdürülebilirlik ve büyüme fırsatları elde ediyor. Bu yıl açıklananlarla birlikte 16 sosyal girişim daha, bu programın parçası haline geldi. Bu girişimlerin faaliyet alanları arasında eğitim, iklim, afet iyileştirme, kırsal kalkınma, kadın ve gençlerin güçlenmesi, sürdürülebilir üretim gibi başlıklar öne çıkıyor. Kadın sosyal girişimciler yüzde 59 oranla bu yıl yine önde. Deprem bölgesinden gelen başvurular, tüm başvuruların yaklaşık yüzde 4’ü… Bu başvurularda özellikle kadın emeğinin değerlendirilmesi, kültürel mirasın yaşatılması, topluluk temelli iyileşme, çocukların eğitimine destek ve sosyal dayanışma gibi temalar ağır basıyor. Zor şartlar altında önemli işler başaran bu girişimcileri tebrik ediyorum.”

İbrahim Bodur Sosyal Girişimcilik Programı Ödülleri kapsamında Erken, İleri Aşama ve İşbirliği kategorilerinin kazananları 350 biner TL, Gençlik Kategorisi kazananı ise 100 bin TL ödül almaya hak kazandı.

ÜNLÜ & CO’NUN KADIN MEZUNLARINA 1.2 MİLYON TL’LİK YATIRIM

* ÜNLÜ & Co ve Türkiye Girişimcilik Vakfı (GİRVAK) işbirliğiyle düzenlenen ÜNLÜ & Co Kadın Teknoloji Girişimcileri Akademisi’nin 2024-2025 dönemi, 27 Mayıs’taki mezuniyet töreniyle tamamlandı. Finale kalan projeler arasında jüri tarafından yapılan değerlendirmede Varsap birincilik, Yugen ikincilik, Coridor ise üçüncülük ödülüne layık görüldü. Program kapsamında ilk kez takdim edilen mansiyon ödülünün sahibi ise Budizz oldu.

* ÜNLÜ & Co Kadın Teknoloji Girişimcileri Akademisi; kurucusu ya da kurucu ortağı kadın olan teknoloji girişimlerini eğitim, mentorluk ve yatırımcı görüşmeleriyle destekliyor. Bugüne dek fintech’ten temiz enerjiye, sağlık ve eğitim teknolojilerinden sürdürülebilir tarıma kadar birçok alanda girişimci desteklenmiş. Bu yılın mezuniyet töreni de geçtiğimiz günlrde yapıldı.

* ÜNLÜ & Co Yönetim Kurulu Üyesi Şebnem Kalyoncuoğlu Ünlü ve GİRVAK Yönetim Kurulu Başkanı Sina Afra ile toplantı öncesi sohbet etme fırsatı bulduk. Ve öğrendik ki dokuz aylık eğitimi tamamlayan kadın girişimciler, farklı yatırımcılardan toplam 1.2 milyon dolarlık yatırım almışlar. Girişimciler arasında üçü ise jüri değerlendirmesiyle öne çıkmış.

* Kim bunlar? Kısaca anlatalım... Birincilik ödülünü sürdürülebilir tüketimi teşvik eden ve kullanıcıların ürünleri kiralayarak deneyimlemesini sağlayan Varsapp aldı. İkincilik ödülü ise nar kabuğu atıklarından ürettiği bitki bazlı biyoderiyle moda ve otomotiv gibi sektörlere çevre dostu çözümler sunan Yugen’e gitti. Bu yılın üçüncüsü de gençlerin sosyal sorumluluk projelerine katılımını oyunlaştırma yoluyla artıran ve markalara anlık geri bildirim verisi sağlayan Coridor oldu. Program kapsamında ilk kez takdim edilen mansiyon ödülüne ise yapay zekâ destekli uyku çözümleri geliştiren Budizzz layık görüldü.

* ÜNLÜ & Co Yönetim Kurulu Üyesi Şebnem Kalyoncuoğlu Ünlü, “Girişimcilik ÜNLÜ & Co’da DNA’mızın bir parçası, onu toplumsal kalkınmanın önemli bir etkeni ve anahtarı olarak görüyoruz” dedi. Gerçekten de öyle.

* GİRVAK Yönetim Kurulu Başkanı Sina Afra ise kadın girişimciliğini yalnızca istihdam alanı olarak değil; toplumsal dönüşüm aracı olarak da gördüklerinin altını çizdi.

Kadının güçlenmesini destekleyen her proje çok kıymetli. Kazanan girişimcilerin yolları açık olsun.