Faiz hedefi yine tutmuyor

Hazine, temmuz ayında bu yılın tümü için yüzde 91 olarak revize ettiği ortalama iç borçlanma faiz oranı hedefinin oldukça uzağında kaldı. Ocak - eylül dönemindeki ihalelerindeki ortalama faiz yüzde 104.7 düzeyinde gerçekleşti.

Hazine`nin yılın tümündeki iç borçlanma faizini yüzde 91`e indirebilmesi için bundan kalan dört aydaki borçlanmanın ortalama faizinin en fazla yüzde 73 - 74 düzeyinde oluşması gerekiyor. Hazine Müsteşarlığı`nın sadece ihale yöntemiyle gerçekleştirdiği Türk Lirası borçlanmalarda ortaya çıkan borçlanma miktarları ve yıllık bileşik faiz oranlarını dikkate alarak yapılan hesaplamalara göre ilk dokuz aydaki ortalama borçlanma faizi yüzde 104.7 düzeyinde oluştu. İhalelerde net olarak 21.4 katrilyon lira, kamuya satışlarla birlikte ise net 26.7 katrilyon liralık borçlanmanın ortalama vadesi ise 143 güne kadar kısaldı.

Siyasi tartışmalar faizi yükseltti
Hazine, bu yılki iç borçlanmasına ocak ayındaki yüzde 64.9`luk ortalama faiziyle başlamıştı. Ocak ayında ortalama vade ise 195 gün olarak gerçekleşmişti. Bu oran, son haftasında ekonomik krizin başladığı şubat ayında yüzde 110`a fırlarken ortalama vade 57 güne kadar kısaldı. Martta ise ortalama faiz yüzde 193.7`ye fırlayarak rekor kırarken ortalama vade ise 98 gün düzeyinde gerçekleşmişti.

Ortalama faiz nisanda yüzde 130.4`e, mayıs ayında ise IMF ile anlaşmaya varılmasının etkisiyle, bu yılın en düşük noktası olan yüzde 82`ye kadar gerilemişti. Ortalama vadeyi nisanda 165 güne mayısta ise 189 güne kadar kısaltan Hazine, haziran ayıyla birlikte yeniden yükselmeye başlayan faiz oranı ve kısalan vadelerle karşı karşıya kaldı. Hükümet içerisinde Tütün ve Telekom Yasaları, tarımsal destekleme fiyatları, Emlak Bankası`nın tasfiyesi, Telekom yönetimi konularıyla, Devlet Bakanı Kemal Derviş ve koalisyonun MHP kanadı arasında yaşanan çatışmalar yüzünden Hazine, haziranda ortalama yüzde 88.5, temmuzda yüzde 93.6, ağustosta ise yüzde 92.8 ortalama faizle borçlanmak zorunda kalmıştı. Hükümet içerisindeki tartışmaların ve IMF ile hükümet arasında ortaya çıkan sorunların çözümlenmesiyle birlikte ağustosun ikinci yarısında ortaya çıkan olumlu hava yüzünden Hazine, eylül ayına önceki aylara nispeten daha düşük bir iç borçlanma faiziyle başladı. Ancak 11 Eylül`deki terör saldırısı nedeniyle girilen yeni dönemde Türk Lirası ile iç borçlanma miktarını düşük tutan Hazine, eylül borçlanmasını da ortalama yüzde 87.4 faizle gerçekleştirirken, ortalama vade ise 124 güne kadar kısaldı.

Ocak - eylül dönemindeki iç borçlanmanın ortalama yüzde 104.7 faizle gerçekleştirilmesi, IMF ile temmuz ayında yapılan görüşmelerde yüzde 91`e yükseltilen bu yılın tümündeki ortalama iç borçlanma faiz oranına inilmesini önemli ölçüde zorlaştırdı. Yılın kalan bölümünde iç piyasaya 17 katrilyon liraya yakın iç borç geri ödemesi bulunan Hazine, bu ölçüde borçlansa bile, ortalama faizi yüzde 73 - 74`e indiremediği sürece 2001 yılının ortalma faizi yüzde 91`in oldukça üzerinde kalacak. Bu arada, Türk Lirası ile borçlanmakta güçlek çeken Hazine, özellikle iç borç takasıyla başlayarak temmuz, ağustos ve eylül iç borçlanmalarının önemli bir bölümünü döviz cinsinden ya da dövize endeksli tahvil ve bono yoluyla gerçekleştirdi. Söz konusu borçlanmalar ile dolar ya da euro bazında yıllık yüzde 11 - 12 faiz oranıyla yapıldı. Bu borçlanmaların Türk Lirası maliyeti ise ancak ödemelerin gençekleştirileceği dönemlerdeki kura göre belli olacak.