Evler küçülüyor! Ülke genelinde ortalama daire büyüklüğü artık 100 metrekarenin altında

Salon salomanje geniş evler yerini daha küçük metrekarelere bırakıyor. Hane halkı sayısında yaşanan düşüş, solo yaşama olan ilgi, müteahhitlerin daha kolay satılabilir konut yapma istediği ve kentsel dönüşüm süreci, evleri giderek küçültüyor. Belediyelerin yeni konut inşası için verdiği yapı ruhsatlarından yola çıkan İstanbul Gayrimenkul Değerleme, Türkiye’nin ortalama ev büyüklüğü haritasını çıkardı. İşte konut büyüklüklerinde yaşanan değişim:

ÜLKE GENELİNDE 71-171 M2 BANDINDA

* 2000’li yılların başında 136 metrekareye çıkan, 2010-2020 yıllarında 115-120 metrekare bandında olan yapı ruhsatına göre ortalama konut büyüklüğü, bu yılın ilk 9 ayındaki verilere göre 104 metrekareye kadar düştü.

* Yapılan araştırmaya göre; ülke genelinde ortalama konut büyüklüğü 71 ila 171 metrekare arasında değişiyor.

* Üç büyük ile bakıldığında Ankara ortalama 130 metrekare ile açık ara önde. İstanbul’da ortalama büyüklük 98, İzmir’de 84 olarak belirlendi.

* Ülke genelinde en geniş evler 171 metrekare ile Gaziantep’te. Onu 139 metrekare ile Kayseri ve 130 metrekare ile Ankara, Malatya ve Trabzon; 127 metrekare ile Şırnak, 126 metrekare ile de Adıyaman ve Van izliyor. En küçük metrekare ortalaması ise beklenenin aksine Urfa’da karşımıza çıkıyor. Urfa’da ortalama büyüklük 71 metrekare olurken onu 74 ile Aksaray, 82 metrekare ile Kilis, 83 metrekare ile Antalya ve Samsun, 84 metrekare ile İzmir, 85 metrekare ile Tekirdağ takip ediyor.

VİLLALAR BÜYÜDÜ DAİRELER KÜÇÜLDÜ

* Yıllar içinde yaşanan değişime müstakil konut ve daire ayrımıyla bakıldığında müstakil evlerin büyüdüğü, apartman dairelerinin ise küçüldüğü görülüyor. 2010’da 165, 2020’de 186 metrekare olan ortalama müstakil konut büyüklüğü 2023’te 224 metrekareye çıktı, bu yıl ise 212 metrekare oldu. 2021-2023 arasında yaşanan artışta pandemi sonrası artan müstakil yaşam isteği etkili oldu.

Öte yandan 2010’da 121, 2020’de 111 metrekare olan ortalama apartman dairesi büyüklüğü 2023 yılında 98, bu yıl ise 97 metrekareye geriledi.

Konut piyasasında yaptığımız gözlemlere ve verilen ruhsatlara bakarsak müstakil konut yapma eğilimi giderek azalıyor. Ayrıca, gayrimenkul firmaları villa ve yazlıkları daha kolay satabilmek için büyüklüklerinde küçülme planlıyor.

‘EKONOMİK KOŞULLAR KONUTLARI KÜÇÜLTÜYOR’

“Ortalama konut büyüklüğü ekonomik koşulların zorlaştığı son iki yılda dramatik bir düşüş gösteriyor” diyen İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) Yönetici Ortağı Dr. Ahmet Büyükduman şu değerlendirmeyi yaptı: “Ruhsat alınan konutların ortalama büyüklüğü 2011-2022 yılları arasında 115 metrekare civarında iken, 2023 yılında keskin bir düşüşle 106 metrekareye, 2024 yılında ise 104 metrekareye gerilemiş durumda.

Gerek konut fiyatlarındaki aşırı artış, gerekse yüksek konut kredi faizleri konuta erişimi hayli zorlaştırıyor. Üreticiler ise maliyetleri düşürerek erişilebilir fiyatla konut sunmanın yolunu konutların yüzölçümlerini düşürmekte bulmuş görünüyor. Tüketim ürünlerinde fiyat değişiminin algılanmasına mani olmak için kullanılan gramaj azaltılması yöntemine shrinkflasyon deniliyor. Anlaşılan o ki inşaat firmaları da konut yüzölçümlerini küçülterek tüketicilerin eriyen alım güçlerine uygun konut üretmeye çalışıyorlar.”

Fiyatların dışında değişen aile yapısının de önemli bir etken olduğuna dikkat çeken Büyükduman, “Hem ortalama hane halkı büyüklüğündeki küçülme trendi hem de konut alanlarının daha efektif kullanılmasından dolayı önümüzdeki dönemlerde ortalama konut büyüklükleri azalmaya devam edecek gibi görünüyor” diye konuştu.

ÜRETİM İHTİYACIN GERİSİNDE

Konut satışları yılın ikinci yarısında artarken, üretim kısmında gerileme devam ediyor. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, 2024 yılı 3’üncü çeyreğinde belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 18.8, daire sayısı yüzde 17 ve yüzölçümü yüzde 18.9 azaldı. Dokuz ayda inşası için ruhsat verilen daire sayısı toplam 479 bin 502 oldu. Türkiye’de her yıl 800 bin yeni konuta ihtiyaç olduğunu belirten uzmanlar üretimin ihtiyacın gerisinde kaldığını, geçmiş yıllardan gelen açıkla arz sorununun büyüdüğünü ifade ediyor.