Doktordan yaşam koçuna herkes Maliye’nin araştırmasında... Vergi kaybı ‘radar’a takıldı

HAZİNE ve Maliye Bakanlığı, Risk Analizi Değerlendirme ve Araştırma Sistemi (RADAR) ile yapay zekâyı kullanarak 2024 yılında 1 milyon 965 bin 498 mükellefi risk analizine tabi tuttu. Sosyal medya gelirleri, e- ticaret gelirleri, e-spor, freelancer, doktor, avukat, diyetisyen, müzayede satışları, gibi birçok alanda eksik geliri kavramaya yönelik olarak ise 1 milyon 385 bin 580 aktif ve potansiyel mükellef risk analizine tabi tutuldu. Riskli olduğu değerlendirilen mükellefler gereği yapılmak üzere ilgili birimlerle paylaşıldı.

YENİ NESİL RİSK ANALİZİ KULLANILDI

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2024 faaliyet raporunda, geçen yıl yapılan vergi denetimleri ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları tek tek anlatıldı. ‘Risk Bazlı Analiz Çalışmalarıyla Vergi Kayıp, Kaçağı ve Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele’ başlığında RADAR sistemi ile ilgili çalışmalara yer verildi. Risk Analizi Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen RADAR sistemiyle; yapay zekâ teknolojisine uygun yeni nesil risk senaryo ve veri modelleri kullanılarak riskli mükelleflerin tespitine yönelik daha etkin ve hızlı aksiyon alınmasının amaçlandığı belirtildi. Bu çerçevede, vergi kayıp ve kaçağına yönelik analizler, Hazine desteklerine yönelik analizler ile uygulama ve denetim etkinliğine yönelik analiz çalışmalarının yapıldığı ve 2024 yılında toplam 1 milyon 965 bin 498 mükellefin risk analizine tabi tutulduğu kaydedildi.

DOKTORDAN YAŞAM KOÇUNA KADAR ANALİZ

Faaliyet raporuna göre, dijital ekonominin gelişmesi sonucu ortaya çıkan sektörlerden geleneksel iş modellerine kadar birçok alanda risk analizi yapıldı. Dijital ekonominin gelişmesi sonucu ortaya çıkan sosyal medya gelirleri, e-ticaret gelirleri, e-spor, freelancer, dijital içerik geliştiriciler, e-pin satışları analiz edildi. Bunun dışında; doktor, avukat, diyetisyen, danışmanlık hizmetleri, müzayede satışları, kişiye özel spor dersleri, yaşam koçları, spiritüal gelirler, kargo sektörü, eğitim hizmetleri, sağlık hizmetleri gibi birçok geleneksel iş modellerindeki eksik geliri kavramaya yönelik geçen yıl RADAR sistemi ve istatiksel analiz programları kullanılarak 1 milyon 385 bin 580 aktif ve potansiyel mükellef risk analizine tabi tutuldu. Döviz büfelerinin işlemleri ile kredi garanti kurumlarınca sağlanan Hazine destekli kredi kefaletleri ile üretici ve çiftçilere sağlanan krediler hakkında risk analiz çalışmaları gerçekleştirildi. 578 bin 707 mükellef analize tabi tutularak riskli olduğu değerlendirilen mükellefler gerekli işlemlerin yapılması amacıyla ilgili birimlerle paylaşıldı.

120.4 MİLYAR LİRALIK CEZA ÖNERİSİ

FAALİYET raporuna göre, Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından 2024 yılında 78 bin 187 mükellef incelendi. 2023 yılında incelenen mükellef sayısı 60 bin 242’ydi. İncelenen mükellefler için tarhı istenilen toplam vergi tutarı 40 milyar lira, kesilmesi önerilen toplam ceza tutarı ise 80.4 milyar lira olmak üzere toplam 120.4 milyar liralık vergi tarhı ve ceza kesilmesi önerildi.

DİJİTAL DENETİM PROJESİ HAZIRLANIYOR

VDK tarafından vergi inceleme görevlerini baştan sona bir bütün olarak elektronik ortama taşımayı ve inceleme aşamalarını emek yoğun süreçlerden teknoloji yoğun süreçlere dönüştürmeyi amaçlayan “Dijital Denetim Projesi” çalışmalarına devam ediliyor. Dijital Denetim Projesi; süreç adımları, standart denetim dosyaları ve elektronik ortamda denetim olmak üzere üç temel bileşenden oluşuyor. Süreç adımları ile vergi inceleme görevlerinde asgari standartlar oluşturulması, vergi müfettiş yardımcılarına rehberlik sağlanması, mükelleflerin eşit ve adil inceleme süreçlerine tabi tutulması, vergi incelemelerinde şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin artırılması amaçlanıyor. Sahte belge kullanma ve sahte belge düzenleme incelemelerinde dikkate alınacak süreç adımları belirlendi ve entegrasyonu tamamlandı.