1 milyonluk ihmal yasa dönüştü: Burunları bile kanamayabilirdi

Perçin, “Tüm sistemin kurulması, otelin bir gecelik konaklama geliri (kişi başı 16 bin liradan hesaplandığında 5 milyon 600 bin lira) kadar bile değil. Restoran, kayak, kafe gelirlerini saymıyorum daha. Yarısıyla bu sistemler kurulabilir, insanlar burunları bile kanamadan dışarı çıkabilirlerdi. Merdivende ölüm yok çünkü kimse merdiveni bulamadı. Yangının çıkışı, büyüme hızı ve can kayıplarının sayısı bize otelde hiçbir yangın önleminin alınmadığını gösteriyor. Yangını önleyecek, yangında insanları tahliye edecek hiçbir önlem yok görünüyor” dedi.

MEVZUAT MUĞLAK

Bu tür yüksek sayıda misafir ağırlayan otellerin, perdelerinden halılarına, pencere kenarlarına, kullanılan tüm tekstil malzemelerin seçiminin de yangın düşünülerek planlanması gerektiğini anlatan Perçin, “Bizim mevzuatımızda bu normlara atıf yok. Sadece ‘konuk ve çalışan güvenliğinin tesis edilmesi’ denilerek muğlak bırakılmış” dedi.

YANGINDA TEDBİRİN MALİYETİ ‘BİNDE 3’

BOLU’da yaşanan korkunç olay sonrasında Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği (İZODER) Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Eruslu, yangına karşı önlemlerin aktif ve pasif olarak iki başlıkta değerlendirildiğini belirtti. 

“Yangın yalıtımı pasif önlem kapsamında ve aslında işin olmazsa olmazı” diyen Eruslu, şu bilgileri verdi: “Yangın çıktığı anda can ve mal kaybını en az seviyede tutmak, insanların tahliyesine zaman kazandırmak için alınan önlemler pasif tedbirlerdir. Mesela; dış cephede yanıcı malzeme kullanılmaması, kaçış koridoru ve yangın merdivenindeki kapının 60 dakikaya kadar yangına dayanıklı olması, baca etrafındaki tesisatların yangın yalıtımlı olması gibi adımlar da bu kapsamdadır. Aktif tedbirler ise yağmurlama sistemi, gaz, duman dedektörü şeklinde sıralanabilir. Okul, hastane, otel gibi yapılarda pasif önlemlerin maliyeti, toplam yapım maliyetinin binde 3’ü ila binde 5’i arasında değişir. Yani oldukça düşük rakamlar tutar.”

TESPİT KOMİSYONU ÖNERİSİ GELDİ

Peki bu acı olaydan nasıl bir ders çıkarılıp hangi adımlar atılmalı? Eruslu bu soruyu şöyle yanıtladı: “Londra’da 14 Haziran 2017’de 24 katlı bir binada yangın çıktı ve 12 kişi hayatını kaybetti. Ülkede aktif tedbirler uygulanıyordu ama fark ettiler ki dış cephede kullanılan geleneksel bir malzeme risk yaratıyor. Aldıkları kararla yüksek kat sınıfına giren tüm binaları incelediler, yanıcı malzeme için süre belirlenip değiştirilmesini istediler. Hatta bazı binalar mühürlendi. Şimdi bizde de yaşanan bu acı olay milat olmalı. Özellikle okul, hastane, otel gibi alanlarda bakanlık ve yerel yönetimler bir çalışma başlatmalı. Binaların yangına karşı dayanıklılığı için bir tespit komisyonu kurulmalı, gerekirse bazı binalar mühürlenerek renovasyon çalışmaları bir bir yapılmalı.”

1 MİLYON TL’LİK İHMAL YASA DÖNÜŞTÜ

Otel yatırımcıları Hürriyet için bir otelin yangın önlem maliyetini hesapladı. Buna göre, Kartalkaya’da yanan 161 odalı otelin gerekli tedbirleri almasının asgari maliyeti, 1 milyon TL. Bu da oda başına düşen maliyetin 6 bin 210 TL olduğu anlamına geliyor. Otelde bir gecelik kişi başı konaklama bedeli ise 30 bin TL idi. Yani bu otel, bir gecelik konaklama bedelinin sadece yüzde 20’sini tedbir için ayırsaydı, faciayı önleyebilirdi.

BOLU Kartalkaya’da yaşanan yangın faciası, otellerde herhangi bir yangın karşısında alınması gereken önlemleri ve bunların maliyetini gündeme getirdi. Hürriyet olarak STK’lar, otel yöneticileri ve yangın mühendisliği, danışmanlığı yapan şirketlerin kapısını çaldık, detaylı bilgiler aldık. Edindiğimiz bilgilere göre bir otelde yangın çıktığında devreye girmesi gereken tüm sistemin maliyeti, o otelin gecelik konaklama bedeliyle kıyaslandığında oldukça cüzi bir seviyede kalıyor. Kartalkaya’da en az 79 vatandaşın hayatını kaybettiği otelde, sadece bir gecelik konaklama maliyeti 30 bin TL idi. Uzmanların Hürriyet’e yaptığı hesaplamalara göre, bu kapasitedeki bir otelde, yangını kontrol altına alıp can kaybını engellemek amacıyla alınması gereken tüm tedbirlerin asgari maliyeti, 1 milyon TL. Bu da oda başına düşen maliyetin 6 bin 210 TL olduğu anlamına geliyor. Yani bu otel, bir gecelik konaklama bedelinin sadece yüzde 20’sini tedbir maliyetine ayırsaydı bu facia yaşanmayacaktı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) Hürriyet’e yaptığı hesaplamaya göre ise, 1 milyon TL’lik toplam maliyet, otelin büyüklüğüne göre 3 milyon TL’yi bulabiliyor.

İŞTE KALEM KALEM TÜM MALİYET

Peki bir otelde oluşabilecek herhangi bir yangını kontrol altına almak için hangi sistemler bulunmalı ve bunların kalem kalem maliyeti nedir? Sektör temsilcilerinden aldığımız bilgiler ışığında, otelin büyüklüğüne ve lokasyona göre değişmekle birlikte bu maliyetler şöyle:

 YANGIN TÜPÜ 500 TL: Bir otelde yangın tüpü bulundurulmasının maliyeti 500 TL’den başlıyor. Otel odaları, küçük koridorlar ve personel odalarını söndürmede kullanılan 6 kiloluk bir yangın tüpü en fazla 800 liradan satılıyor. Lobiler, restoranlar veya konferans salonlarında kullanılan 12 kiloluk yangın tüplerinin maliyetinin ise en fazla bin 200 TL olduğu belirtiliyor. Yangın riskinin yüksek olduğu otel mutfaklarında kullanılan 50 kiloluk yangın tüplerinin fiyatının da 2 bin 500 TL olduğu ifade ediliyor.

 ALARM SİSTEMİ 50 BİN TL: Uzmanların aktardığına göre, insan burnu uyku sırasında koku almadığı için uyku sırasında çıkan yangınlar ölüm riskini artırıyor. Bu nedenle de uykuda dumandan zehirlenilmemesi amacıyla alarm sistemlerinin önemi büyük. Yangın alarm sistemlerinin maliyeti 50 odalı küçük otellerde 50 bin ila 100 bin TL arasındayken, 150’yi aşkın odası bulunan büyük otellerde 250 bin TL’yi buluyor.

 YAĞMURLAMA 75 BİN TL: 60-70 derecelik ısıyı algıladığında kendiliğinden devreye giren ‘sprinkler’ yani yağmurlama sistemlerinin metrekare maliyetlerinin ise 300 TL ila 600 TL arasında değiştiği ifade ediliyor. Bunun da küçük otellerde 75 bin TL’lik bir maliyete tekabül ettiği; büyük otellerde bu maliyetin 150 bin TL’yi bulduğu belirtiliyor. Uluslararası lüks otel zincirlerinin Türkiye’de çalıştığı yangın mühendisliği şirketine ulaştık. Buradaki uzmanın verdiği bilgiye göre, yangını kontrol altına almada sprinkler hayati öneme sahip. Ancak, bu sistemin başarılı olabilmesi için otelin her noktasında kurulması gerekiyor. Yani ‘otelimizin yüzde 99’unda yağmurlama sistemi var’ demek bile yeterli değil. Sistemin olmadığı yüzde 1’lik alanda yangın çıkması durumunda, diğer yerlerde bulunmasının hiçbir anlamının kalmadığı belirtiliyor.

 MERDİVENİN METREKARESİ 4 BİN 500 TL:  Bir otelde yangın merdiveni bulundurmanın 2025 yılı için metrekare fiyatı 4 bin 500 TL olarak aktarılıyor.

 GAZLI SÖNDÜRME 100 BİN TL: Mutfak gibi kritik alanlarda tercih edilen gazlı söndürme sistemlerinin ise 50 bin-100 bin TL arasında maliyetinin olduğu ifade ediliyor.