21 ayın en yüksek satışı... Birikimi olan eve koştu

Konutta fırsatı gören alıcı harekete geçince satışlarda yukarı yönlü ivmelenme devam etti. Temmuzda yüzde 16, ağustosta yüzde 9.9 yükselen satışlar eylülde yüzde 37.3 artış gösterdi ve ülke genelinde 140 bin 919 satış gerçekleşti. Böylece Aralık 2022’den sonra, yani son 21 ayın en yüksek aylık satışı kayıtlara geçti. Gelin tüketiciyi alıma geçiren etkenlere ve açıklanan rakamlara birlikte bakalım...

NEDEN ALIMA GEÇİLDİ

En önemli etken alıcının fırsatı görmesi... Firmaların faizi düşürdüğü, peşinde yüzde 25’e varan indirimler yaptığı kampanyalar, ikinci elde artan pazarlık marjı birikimi olanlar için önemli gelişmeler oldu.

Firmalar durgunluk nedeniyle kârın taviz verirken, ikinci el piyasada da fiyat artışı enflasyonun gerisinde kaldı. Alıcılar bu durumun uzun sürmeyeceğini, olası bir kampanya halinde fiyatların yükseleceğini düşünerek bu dönemi değerlendirmek istedi.

Mevduat, altın gibi alternatif yatırım araçlarında bekleyen ve bir kazanç sağlayan kesim, bu kazancı gayrimenkulde kullandı.

Artan kiralar ve bozulan ev sahibi-kiracı ilişkileri nedeniyle bir kesim kiracı, şartlarını zorlayarak ev sahibi olmak istedi.

Kiralardaki artışın etkisiyle konutta amortisman süresinin kısalmaya başlaması, yatırım amaçlı alımları da bir miktar tetikledi.

KREDİLİ SATIŞ YÜZDE 11’E ÇIKTI

Gelelim açıklanan rakamlara... Bankaların konut kredi faizlerinde yaptığı indirimlerle kredili satışların payında kısıtlı da olsa artış yaşanması dikkat çekti. Kredili satış eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 87.4 artarak 15 bin 825 oldu. Toplam konut satışları içinde kredili satışların payı yüzde 11.2’ye yükseldi. Yıl içinde bu oran yüzde 7-9 bandındaydı.

Diğer satışlar olarak adlandırılan peşin ve senetli satışlar ise aynı dönemde yüzde 32.8 artarak 125 bin 94’e çıktı. Toplam satış içinde diğer satışların payı yüzde 88.8 olarak gerçekleşti. Yani tüketici kredi almasa/alamasa da tasarruflarını gayrimenkulden yana kullandı.

Öte yandan eylülde sıfır konut satışı yıllık yüzde 47.1 artarak 44 bin 858 olurken, ikinci el konut satışı yüzde 33.1 artışla 96 bin 61’e çıktı.

YABANCININ PAYI 50 AYIN EN DÜŞÜĞÜ

Artan fiyatlar nedeniyle yabancı alıcılar farklı ülkelere yönelince yabancıya konut satışında gerileme devam etti. Yabancılara konut satışları eylül yıllık yüzde 31 azalarak 2 bin 22 oldu. Toplam konut satışları içinde yabancılara konut satışının payı yüzde 1.4 olarak hesaplandı. Böylece 50 ayın en düşük yabancı payı görüldü. Yabancılara yapılan konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 783 ile İstanbul, 548 ile Antalya ve 210 ile Mersin oldu. Ülke uyruklarına göre en fazla konut satışı sırasıyla 346 ile Rusya, 163 ile İran ve 139 ile Irak vatandaşlarına yapıldı. 9 aylık tabloya bakıldığında da yabancıya satış yüzde 39.1 azalarak 17 bin 90’a geriledi.

1 MİLYONA YAKLAŞTI

Yılın ilk yarısın-da yaşanan durgunluk nedeniyle 2024 yılı sonunda satışların 2023’ün gerisinde kalacağı düşünüyordu, ama öyle olmadı. Ocak-eylül döneminde satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5.2 artarak 947 bin 236 oldu. Böylece 1 milyon 225 bin 926 adet konut satılan 2023 yılının aşılacağının sinyali geldi. Konutta rekor yıl ise 1 milyon 499 bin 316 satışla 2020 olmuştu.