Oluşturulma Tarihi: Ocak 08, 2001 00:002dk okuma
2000 yılında fiyat dengesi sanayi lehine bir gelişme gösterdi. Tarım ve sanayi arasındaki fiyat dengesini gösteren iç ticaret haddi, 2000 sonu itibariyle 1999 sonundaki düzeyinin biraz üzerinde oluşmakla birlikte yıl ortalaması itibariyle bakıldığında önemli bir düşüş gösterdi.
2000 yılında 12 aylık ortalamalara göre tarım fiyatları yüzde 38 artarken, sanayideki fiyat artışının yüzde 56.1`e ulaştı. Bu gelişmeye bağlı olarak 1999 ortalamasında 131.5 olan iç ticaret haddi 2000`de 116.2 düzeyinde oluştu.
İç ticaret haddinin anlamı
TEFE kapsamındaki tarım fiyatları endeksinin sanayi fiyat endeksine oranlanmasıyla bulunan iç ticaret haddinin büyümesi tarım; küçülmesi sanayi lehine bir fiyat gelişmesine işaret ediyor. İç ticaret haddinin 100`ün üzerinde çıkması, baz yılına göre tarım ürünlerinin sanayi mallarına göre daha pahalı olduğunu gösteriyor Haddin 100`ün altında oluşması ise fiyat artışının sanayide daha yüksek olduğu anlamına geliyor.
Haddin seyri
1999`un ocak ayında 151.7 olan nisanda 155.5`e kadar çıkan iç ticarethaddi, izleyen aylarda gerileyerek aralık ayı sonunda 110.6`a kadar gerilemiş, yıl ortalamasında ise 131.5 düzeyinde oluşmuştu.
1999`un aralık ayı sonunda 110.6 olan iç ticaret haddi, 2000 yılının ilk dört ayında tarım fiyatlarının sanayidekinin çok üzerinde artış göstermesi sonucu büyüyerek nisan soun itibariyle 124.3`e kadar yükseldi. Tarımdaki fiyat artışının sanayiye göre daha düşük olduğu mayıs ayında ise had, 122.5`e geriledi.
İç ticaret haddi, tarım fiyatlarındaki yüzde 4.8`lik düşüşe karşılık sanayi fiyatlarının yüzde 1.9 arttığı haziran ayında 114.5`e, tarım fiyatlarında mevsimsel düşüşün sürdüğü temmuz ayında 111.5`e, ağustos ayında da 109.8`e kadar indi.
Tarımda yaz aylarında yaşanan ucuzluk eylül ayı ile birlikte sona erdi. Eylülde sanayideki yüzde 1.9`luk fiyat artışına karşılık tarımdaki artış yüzde 3.5 düzeyinde gerçekleşti. Böylece iç ticaret haddi 111.5`e yükseldi. Had, tarımdaki fiyat artışlarının sanayiye göre yüksek seyrettiği ekim ayında 114.3`e, kasım ayında 116.4`e, aralık ayında da 118.8`e kadar çıktı. Böylece 2000 yılı ortalamasında iç ticaret haddi 116.2 düzeyinde oluştu.
Tüketici/toptan
Tüketici fiyat endeksinin toptan eşya fiyat endeksine oranı ise 1999`un aralık sonundaki yüzde 124.1`lik düzeyinden 2000`in aralık sonunda yüzde 130`a yükseldi. Bu durum, 2000 yılında tüketici fiyat artışının toptan eşya fiyatlarındaki artışa göre daha yüksek çıkmasından kaynaklandı. 12 aylık ortalamalara göre de 1999`da 122.5 olan söz konusu oran 2000`de 125.3 düzeyinde oluştu. (ANKA)