EV HANIMLARINA EMEKLİLİK ŞARTLARI VE KOŞULLARI NELER? 3'te 1 devlet desteği, yaş sınırı ve çocuk sayısı detayı!
Güncelleme Tarihi:
Ev kadınlarına emeklilik fırsatı başvuru şartları ve koşulları ile yeniden gündeme geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ev kadınlarının emekliliğine yönelik çalışma yaptıklarını, haziran-temmuz ayında altyapıyı tamamlayıp, Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na getireceklerini açıkladı. İşte, ev hanımlarına emeklilik şartları hakkında Hürriyet Gazetesi yazar Noyan Doğan'ın aktardığı detaylı bilgiler
Bakan Işıkhan’ın ev hanımlarına emeklilik açıklaması sonrası, yapılacak düzenlemenin içeriği merak konusu oldu. Bu çerçevede okuyuculardan da sorular gelmeye başladı. Bildiğimiz kadarıyla anlatalım.
Ev kadınlarının emekliliği konusu ilk kez gündeme gelmiyor, 2024 yılının başında konuşulmaya başlandı. Aslında ev kadınları bugün de isterlerse sosyal güvenlik kapsamına girebiliyor. Bunun için de isteğe bağlı sigorta yaptırmaları yeterli. Ev kadınları SGK’ya başvurarak, isteğe bağlı sigortalı olabiliyor, düzenli prim ödeyerek emeklilik hakkını alabiliyor. Sigortalılık süresi ise SGK’ya yapılan başvurunun kayıtlara geçmesi ile başlıyor. Aylık ödenecek primleri de sınırlar dahilinde ev kadınları kendileri belirliyor.
EV HANIMLARINA EMEKLİLİK NE ZAMAN ÇIKACAK?
Yeni yapılacak düzenleme ile yine aktif bir sigortası ve sosyal güvencesi olmayan ev kadınları isteğe bağlı sigorta kapsamında sosyal güvenlik sistemine dahil edilecek. Primin üçte birini ise devlet karşılayacak. Yeni düzenleme ile ev kadınlarının ödeyeceği prime devlet destek olacak. Şöyle bir örnekle anlatayım: Bugün için isteğe bağlı sigortalılıkta aylık ödenecek prim, en az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si kadar.
Hesabı asgari ücret üzerinden yaparsak, aylık ödenecek asgari prim tutarı 8.321 lira. Tabi, bu rakamın üzerinde de prim ödenebilir, ancak en düşük ödenecek tutar aylık 8.321 lira. Devlet, primin üçte birine destek olacağı için, 8.321 liralık primin 2.777 lirasını her ay devlet karşılayacak, ev kadını ise 5.544 lirayı kendi ödeyecek. Yıllık olarak bakarsak, ödenecek toplam prim 99.852 lira olacak, bunun 33.284 lirasını devlet karşılayacak, 66.568 lirasını ise ev kadını SGK’ya ödeyecek.
BAKMADAN GEÇME!
EMEKLİLİK NASIL OLACAK?
Bu bahsettiğimiz en düşük ödenecek prim. İsteğe bağlı sigortalılıkta aylık ödenecek prim tutarı serbestçe belirleniyor, ancak en yüksek tutar brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si kadar ki, bugün için bu tutar 62 bin lira tutuyor. Yeni düzenlemede ev kadının ödeyeceği her tutara devlet destek olmayacaktır. Muhtemelen yeni düzenlemede devletin prim desteği asgari ücretle sınırlı tutulacaktır. Altını çizeyim, bu konu henüz net değil.
Peki, yeni sistemde emeklilik nasıl olacak? Sigortalı olan ev kadını Bağ-Kurlu sayılacak ve Bağ-Kurluların emeklilik şartlarına tabi olunacak. Yani, emekli olunup, emekli maaşı bağlanabilmesi için 9.000 gün prim ödenmesi (25 yıl) ve 58 yaşının doldurulması gerekiyor.
Bakan Işıkhan, açıklamasında, ev kadınlarına emeklilik hakkı tanınacağını, ancak bunun sınırının iyi belirlenmesi gerektiğini belirterek, ev kadınının kaç çocuğu olduğu, engelli olup olmadığı, geçirilen hizmet süresi gibi kriterlerin rol oynayacağını söyledi.
ÇOCUK SAYISINA GÖRE ERKEN EMEKLİLİK
Şunu da belirteyim; kimi okuyucular, geçmişte isteğe bağlı sigortalı olanların durumunu soruyor. Geçmişte prim ödemiş, bir nedenden dolayı prim ödemeyi bırakmış ya da halen isteğe bağlı sigortalılığı süren ev kadınlarının yeni düzenlemeden yararlanıp yararlanamayacağı, bu kişilere prim desteği verilip verilmeyeceği henüz netlik kazanmış değil. Ancak Işıkhan’ın, hizmet süresi kriterine bakılacağından bahsetmesi, bu kişilerin de kapsam içine alınacağı yönünde sinyal veriyor. Ayrıca, çocuk sayısına bağlı olarak veya engelli çocuğu olanlara yönelik erken emeklilik durumu olma ihtimali de var gibi gözüküyor.
İşin doğrusu, ev kadınlarına emeklilik hakkı tanınması ile birlikte bir düzenlemenin daha yapılması gerekiyor. O da; Bağ-Kur’luların prim gün sayısının SSK’lılarla eşit hale getirilip, prim gün sayısının 9 bin günden, 7 bin 200 güne düşürülmesi. Eğer bu düzenlemede eş zamanlı yapılırsa o zaman ev kadınları daha erken emekli olabilecek.
BAKMADAN GEÇME!
NORMAL ŞARTLARDA 9 BİN GÜN VE 58 YAŞ SINIRI GEREKİYOR
İsteğe bağlı sigorta yaptıran ev kadınları Bağ-Kur kapsamında değerlendirilip, bu şartlara göre emekliliğe hak kazanıyorlar. İsteğe bağlı sigortalı olunduğunda 9.000 gün prim ödenmesi ve 58 yaşını doldurmaları gerekiyorlar ki, emekli olunabilsin.
ÜÇTE BİRİ DEVLETTEN
Buraya kadar anlattıklarım, ev kadınlarının mevcut durumda sigorta sistemine girip, emekli olabilmelerinin şartları. Peki, yeni düzenleme ile neler değişecek? Ev kadınlarının sigortalılığına yönelik düzenleme üzerinde çalışılıyor, şartlar netleşince sivil toplum örgütleri ile paylaşılacak ve uygulamaya geçilecek.
BAKMADAN GEÇME!
Şimdiki haliyle şartlar neler? Aktif bir sigortası ve sosyal güvencesi olmayan ev kadınları yine isteğe bağlı sigorta kapsamında sosyal güvenlik sistemine dahil edilecek. Fark şu; primin 3’de 1’ini devlet karşılayacak. Yani, ödenecek prime devlet desteği var. Bu destek, asgari ücret ile sınırlı olacak. Daha açık anlatayım; bugünkü asgari ücret üzerinden hesaplarsak, isteğe bağlı sigorta yaptırarak, aylık 8.321 lira prim ödeyecek ev kadınının, priminin 2.773 lirasını her ay devlet karşılayacak; böylece ev kadınının ödeyeceği aylık prim 5.548 liraya düşecek. Asgari ücret arttıkça devletin prim katkısı da bu oran da artacak.
ERKEN EMEKLİLİK İMKÂNI GELİYOR
YENİ yapılacak düzenlemelerden biri de Bağ-Kur’luların prim gün sayısının SSK’lılarla eşit hale getirilip; prim gün sayısının 9 bin günden, 7 bin 200 güne düşürülmesi ki, buna bir başka yazımda detaylı değineceğim. Bu şartlarda bugün Bağ-Kur statüsünde 9.000 gün prim ödeyerek, 58 yaşında emekli olacak ev kadını, 7.200 prim günle (20 yıl) daha erken emekliliğe hak kazanmış olacak. Merak edilen bir konuda, geçmişte prim ödemiş, bir nedenden dolayı prim ödemeyi bırakmış ya da halen isteğe bağlı sigortalılığı süren ev kadınlarının yeni düzenlemeden yararlanıp yararlanamayacağı. Çalışma henüz net değil ama yeni düzenlemenin hiçbir sigortası olmayan ev kadınlarını kapsayacağı ve prim desteğinin bu kişilere verileceği üzerinde duruluyor.