Milyarlarca dolar `gizemli paranın` sırrı

Geçtiğimiz yıllarda altın ticareti bağlamında istikrarsız rakamlarla dikkati çeken ödemeler dengesindeki net hata noksan kalemi son 3 ayda 6 milyar doların üzerinde arttı. Uzmanlar kur dalgalanmasının döviz mevduat hesaplamalarındaki etkisinin bu artışta önemli rol oynadığını belirtti.

2013 yılında özellikle altın ticareti ile gündeme gelen ödemeler dengesindeki net hata noksan kaleminde yine dikkat çekici bir yükseliş yaşanıyor.

Hurriyet.com.tr`den Barış Balcı ve Ferhan Yalınkılıç`ın haberine göre; mart ayı ödemeler dengesi rakamına göre merkez bankası net hata noksan payını 2 milyar 441 milyon dolar olarak açıkladı. Bu rakam Eylül 2013`ten bu yana bu kalemde gerçekleşen en büyük para girişi olarak dikkat çekti.

DÖVİZ KURLARINDAKİ SON DURUM İÇİN TIKLAYIN...

Yine Merkez Bankası verilerine göre 2014`ün ilk 3 ayında kaynağı belirsiz olarak adlandırılan net hata noksan 6,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Son 9 ayda ise net hata noksan ile para girişi 11.4 milyar doları buldu.

`YURT DIŞI MEVDUATLAR RAKAMI ARTIRABİLİR`

Artan net hata noksan girişinin son dönemki hikayesi ise yakın geçmişte altın ticareti kaynaklı gerekçelerden farklılık gösteriyor.

Ekonomist Uğur Gürses bu dönemki net hata noksan kaleminin artı yönde 2 milyar doları aşmasına yurtdışı mevduatların kullanılmasının yol açmış olabileceğini belirtti. Uğur Gürses Altın ihracatının olduğu aylarda net hata noksan negatif geliyor. Türkiye`deki girişimciler yurtdışından yaptıkları ithalat için yurtdışındaki mevduatların kullanarak ödeme yapmaları net hata noksan kalemini artı yönünde etkiliyor. Özellikle mali piyasalarda çalkantılar olduğunda yurtdışı mevduatlar daha sık kullanılır diye konuştu.

KURUN OYNAK OLMASI ETKİLİYOR

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi ise kurun oynak olduğu dönemlerde net hata noksanın artış gösterebileceğine dikkat çekti. Bürümcekçi Cari dengede dış ticaret açığı gibi realiteler var bir de turizm geliri gibi tahminle konulan veriler var. Tahminle, oluşan veriler arasındaki fark net hata noksana yazılır. Döviz tevdiat hesaplarında kurun çok oynak olduğu dönemdeki değişmeler de başka bir finansal kalemin altına yazılamadığından, net hata noksana yazılır. Geçmişte döviz tevdiat hesaplarının çok oynadığı dönemlerde net hata noksan kaleminde değişmeler yaşandı. Net hata noksandaki değişimin döviz tevdiat hesaplarındaki oynaklıktan kaynaklandığını düşünüyoruz dedi.

BELİRSİZLİK SÜRÜYOR

Cari açık rakamlarını değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Burak Saltoğlu geçmişte sıcak para ile yapılan finansmanın son dalga nedeni ile azalmış göründüğünü belirtti. Saltoğlu Doğrudan yatırımda bir miktar artış var. Bankalar ve özel sektöre geçmişe oranla borç kapatıyor. Ancak net hata noksan kalemi yine önemli oranda artmış. Bu konudaki belirsizlik devam ediyor. Geçmişe göre daha az cari açık ama finansman kalitesinde belirgin bir iyileşme yok. Yine de kötüleşme var demek zor diye konuştu.