İstanbul’da 250 metrekarelik büyük bir ev almak için hayatınızın yaklaşık 14 yılını harcayabilirsiniz. Hem de yemeden içmeden. ABD’de ise ev almak için 2 yıl bile yetebilir.
Fercan Yalınkılıç
bigpara.hurriyet.com.tr
Gelişen ülkeler konut araştırma şirketi Reidin’ın metrekare satış verisine göre İstanbul’da 100 metrekarelik bir konutun fiyatı Mayıs ayında ortalama 102.166 dolar (217 bin TL), 250 metrekarelik olanın ise 255.510 dolar (544 bin TL) idi.
Dünya Bankası verilerine göre Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir, satın alma gücü (PPP) ile bakılırsa 2013 rakamları ile 18.760 dolar, eğer cari fiyatlarla bakılırsa da yaklaşık 11 bin doları buldu.
Başka bir deyişle, Türkiye’de ortalama gelire sahip bir insanın 100 metrekarelik bir ev alabilmesi için tüm kazancını, yemeden içmeden, 5,5 yıl boyunca eve yatırması gerekiyor. Cari rakamlarla hesaplanırsa da 9,2 yıl boyunca.
250 metrekare ev, ömrünüzden 13,6 yıl götürebilir
ABD’de ortalama büyüklük olan ve İstanbul için büyükçe sayılabilecek 250 metrekarelik bir evde oturmak istiyorsanız, satın alma gücüne göre hesaplarsak 13,6 yılınızı bu eve harcamak durumundasınız. Eğer cari rakamlarla hesaplarsak 23 yılınızı...
Amerikalı içinse durum “biraz” farklı.
ABD’de kişi başı milli gelir iki türlü hesaplansa da birbirine yakın. PPP bazında 53960 dolar, cari olarak 53.143 dolar. ABD’de ortalama bir evin büyüklüğü 250 metrekare civarında. Böyle bir konutun ikinci el satış fiyatı Mayıs’ta 213 bin dolar, yeni ise 312 bin dolar idi. Ortalama fiyat ise 262 bin dolara geliyor.
Yani ABD’de çalışıp, ortalama bir ev almak istiyorsanız, yemeden içmeden tüm paranızı 4,9 yıl boyunca konuta yatırmanız gerekiyor. Eğer ikinci el bir ev istiyorsanız, 4 yıl, yeni ev içinse yaklaşık 5,7 yıl. Eğer 100 metrekarelik küçük bir ev isterseniz sadece ortalama 2 yıl.
ABD’de küçük ev 2 yılınızı, büyük ev 5 yılınızı götürebilir
Rakamları bir kenara bırakırsak, Amerikalı başını sokacak 100 metrekarelik (ki Türkiye’de makul bir ölçü) bir evi yemese içmese 2 yılda alabiliyor. Büyük bir evi ise yaklaşık 5 senede. ABD’de konut fiyatlarının kriz öncesi seviyelere ulaştığını da hatırlatalım.
Gelişmiş bir ülkeyle karşılaştırıldığında Türkiye’de konut almak birçok insanı zorlayabilecek seviyede. Bu da akla hemen günün sıcak konusu olan, konut fiyatlarında balon var mı sorusunu akla getiriyor.
KONUT BALONU VAR MI?
Grafik kaynak: TCMB Konut Fiyat Endeksi ve TUİK verileri
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Ali Hepşen konut fiyatlarındaki artışın enflasyon dikkate alındığında pahalı olmadığını söylüyor. “Reidin tarafından yayınlanan 2003 yılı başlangıçlı konut satış fiyatları incelendiğinde, geçmiş 11 yıllık dönemde fiyatların iki kat kadar değerlendiğini söylemek mümkün. Bu süreç içerisinde benzer şekilde TÜİK tarafından açıklanan TÜFE verilerinde de aynı artış oranını yakalayabiliriz. Türkiye geneli konut fiyatlarındaki bu artışı ve gelinen seviyeyi yabancı para üzerinden diğer ülkelerdeki fiyatlar ile karşılaştırdığımızda ise, ülkemizdeki fiyatların göreli olarak hala ucuz olduğunu ifade etmemiz gerekir.”
Ancak 2007’den sonraki dönemin ayrı incelenmesi gerektiğine de dikkat çekiyor: “Geçtiğimiz yıllara ilişkin süreci 2007 öncesi ve sonrası şeklinde ikiye ayırmanın doğru olduğunu düşünüyorum. Özellikle 5582 sayılı Konut Finansmanı Kanunu’nun 2007 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte artan konut kredi hacmi, konut piyasasının arz ve talep açısından belirler nitelikte. Bu çerçevede kredi faiz oralar ile kredi hacminin, kredi faiz oranları ile konut satış fiyatlarının birbirlerini etkileme duyarlılıklarını arttırmış durumda. Dolayısıyla, faiz oranlarının gelecek öngörüleri için yakında izlenmesi gerektiğini ifade etmeliyim.”
Türkiye’de konut satın alma gücü bakımından en büyük tehlike şimdilik İstanbul’da görülüyor. Konut Satın alma gücü endeksinde 100’ün üstünde değer en rahat konut alabilecek bölgeleri gösteriyor. Endeks 100’ün altına düştükçe konut almak zorlaşıyor.