Avrupa için iddialı ekonomik program

Yüksek Planlama Kurulu, AB`ye verilecek 2002 yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programı kabul etti. Programda 2003-2005 yıllarını kapsayan dönemde ekonominin yüzde 5.2 büyümesi, enflasyonun 2005 sonunda yüzde 8`e indirilmesi ve kişi başına milli gelirin 3.125 dolara çıkarılması hedefleniyor.


Seçimlerden sonra ekonomik programı uygulayıp uygulayamayacağı tartışılan Türkiye, AB`ye sunmak üzere hazırladığı 2002 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programda, 2002-2005 yıllarını kapsayan dört yıllık dönem için iddialı hedefler verdi. Bu yıl yüzde 3 büyümesi beklenen Türkiye ekonomisinin 2003-2005 yıllarını kapsayan dönemde yılda ortalama yüzde 5.2 oranında büyümesi ve enflasyonun 2005 sonunda yüzde 8`e kadar geriletilmesi hedeflendi.

DPT`nin koordinatörlüğünde, hazırlanan 2002 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Program, Yüksek Planlama Kurulu tarafından 14 Ağustos`ta onaylandı. Türkiye söz konusu programların ilkini 2001 yılında vermiş ve ileriye yönelik hedefler ve bu hedeflerin nasıl gerçekleştirileceğine ilişkin bilgiler bulunmadığı için Avrupa Komisyonu tarafından eleştirilmişti.

Kopenhag ekonomik kriterlerinin sağlanabilmesi için uygulanacak ekonomi politikalarının çerçevesi çizilen ve AB`ye üyelik sürecinde yapısal uyum perspektifini ortaya koymak amacıyla hazırlanan program, ekonomide sürdürülebilir bir büyüme ortamının oluşturulmasını, kamu borç stokunun GSMH`ye oranının AB ortalamasına yaklaştırılmasını, serbest piyasa ekonomisinin güçlendirilmesini hedefliyor.

PROGRAM HEDEFLERİ

Bu yıl yüzde 3 oranında büyümesi beklenen Türkiye ekonomisinin, 2003 ve 2005 yıllarını kapsayan dönemde ortalama yüzde 5.2 büyümesi hedeflendi. Büyümenin temel olarak yatırım ve ihracat artışından kaynaklanacağı ifade edilen bu dönemde yatırımların yılda ortalama yüzde 14.2, ihracatın yüzde 6.6 ve ithalatın yüzde 8.4 oranında artacağı hesaplandı.

Buna göre bu yıl 183 milyar dolar olması beklenen Türkiye`nin milli geliri, 2003 yılında 202.8 milyar dolara, 2004`te 219.1 milyar dolara ve 2005 yılında da 228.4 milyar dolara ulaşacak. Bu yıl 2 bin 630 dolara çıkması beklenen kişi başına düşen milli gelir ise 2003 yılında 2 bin 861 dolar, 2004`te 3 bin 43 dolar ve 2005`te de 3 bin 125 dolar olacak. 2002 sonunda yüzde 35`e gerilemesi beklenen enflasyon (TÜFE), 2003 sonunda yüzde 20`ye, 2004`te yüzde 12`ye ve 2005 sonunda ise yüzde 8`e kadar düşecek.

İHRACAT 49 MİLYAR $

Ödemeler dengesi bilançosundaki tanımıyla Türkiye`nin bu yıl 37.4 milyar dolar olması beklenen ihracatı (Fob) 2005 yılında 48.9 milyar dolara ulaşacak. İthalat ise 44.1 milyar dolardan 58.9 milyar dolara yükselecek.

Bu yıl 654 milyon dolarda kalması beklenen Türkiye`ye doğrudan yabancı sermaye girişinin 2005`te 1.9 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Yine bu yıl 118.7 milyar dolar olarak gerçekleşmesi beklenen kamu ve özel toplam dış borç stokunun 2005 sonunda 119.7 milyar dolara çıkması, kamu kesiminin dış borçlarının ise 78.1 milyardan 73.5 milyar dolara inmesi hedefleniyor.

2001 yılı sonunda 1 milyon 268 bin lira olan Euro kurunun, 2005 sonunda 2 milyon 32 bin liraya ulaşacağı hesaplandı. AB varsayımlarına göre 1 Euro`nun 0.87 dolar düzeyinde seyredeceği esas alınarak yapılan hesaplamalara göre ise dolar kuru 2005 sonunda 2 milyon 335 bin liraya çıkacak.

FAİZ ORANLARI

Bu yıl yüzde 63.5 olarak gerçekleşmesi hedeflenen Hazine iç borçlanma kağıtlarının yıllık basit faizi 2003 yılında yüzde 41.9, 2004 yılında yüzde 26.3, 2005`te ise yüzde 16.5`e kadar inecek.

2005`te ekonomi nasıl olacak?

Ekonomi yılda ortalama yüzde 5.2 büyüyecek.

2005 sonunda enflasyon yüzde 8`e indirilecek.

Yatırımlar yılda ortalama yüzde 14. 2 artacak.

İhracatın yıllık artış hızı yüzde 6.6, ithalatın artış hızı ise yüzde 8.4 olacak.

Bu yıl 2.630 dolara çıkması beklenen kişi başına düşen milli gelir, 2005`te 3.250 dolar olacak.

Bu yıl 37.4 milyar dolar olması beklenen ihracat 2005 yılında 48.9 milyar dolara ulaşacak.

İthalat ise 44.1 milyar dolardan 58.9 milyar dolara yükselecek.

2001 yılı sonunda 1 milyon 268 bin lira olan Euro kuru, 2005 sonunda 2 milyon 32 bin liraya ulaşacak.

Bu yıl yüzde 63.5 olarak gerçekleşmesi hedeflenen Hazine iç borçlanma kağıtlarının yıllık basit faizi 2005`te yüzde 16.5`e kadar inecek.

Ücretlerde reel artış olmayacak

2002 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Program, bu dönemde ücretlerin reel olarak artırılmayacağı varsayımına dayandırıldı. Buna göre 2001 yılında yüzde 10.9 oranında reel değer kaybeden ortalama ücretler, AB`ye uyum sürecinde sadece enflasyon kadar artacak. Ücretliler bu dönemdeki ekonomik büyümeden pay alamayacak.

Program hedefleri öngörülen yüksek oranlı büyümeye rağmen işsizlik sorununun ciddiyetini de koruyacağını gösteriyor. Buna göre bu yıl yüzde 9`a kadar çıkan işsizlik oranı 2003`te yüzde 8.5, 2004`te yüzde 8.2 ve 2005`te ise yüzde 7.7 olacak. İstihdam 2003`te yüzde 3.9, 2004`te yüzde 3.4 ve 2005`te ise yüzde 3.6 artacak. Türkiye`nin toplam nüfusunun 69.7 milyondan 73.1 milyona çıkacağı bu süreçte istihdam edilenlerin sayısı ise 20.4 milyondan 22.6 milyona yükselecek.