TL ortalama 17 ay dayanıyor

02.11.2001 - 14:32 | Son Güncelleme : 02.11.2001 - 14:32

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Aykut Ekzen, son 10 yıl içinde ortalama 17 ay süre ile bir üst kupürde yeni banknotun tedavüle çıkarıldığını açıkladı

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Aykut Ekzen, Türkiye´de parasal büyüklüklerdeki değişmelerin enflasyon nedeni olmaktan daha çok sonucu olduğunu belirterek, 20 milyon liralık banknotların fiziki ve teknik sorunların aşılması amacıyla çıkarıldığını söyledi.

Ekzen, 20 milyon liralık banknotların tedavüle çıkarılması ve 100 bin liralık banknotların dolaşımdan çekilmesi nedeniyle basın toplantısı düzenledi. 20 milyon liralık banknotların 5 Kasım Pazartesi günü tedavüle çıkarılacağını belirten Ekzen, buna neden olarak, yüksek enflasyonun banknot dağıtımına ve kullanımına yönelik ortaya çıkardığı fiziki ve teknik sorunlarının aşılmasının amaçlanmasını gösterdi. Ekzen, şöyle dedi:

´´Ek tedbirlerle desteklenmekte olan Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı´nın ödün verilmeden uygulanması halinde yüksek enflasyonun çözümleneceğine ve sonrasında yüksek enflasyon nedeni ile paranın satın alma gücündeki aşınmadan kaynaklanan ve yüksek kupürlü yeni banknotların basılması ihtiyacının eskisi kadar yoğun olarak duyulmayacağı ve bu konunun gündemden düşeceğine inancımız tamdır.´´

17 ayda bir üst kupür
1980´li yıllardan itibaren Türkiye´de yaşanan ekonomik gelişmeler ve enflasyonist ortam nedeniyle Türk Lirası´nın alım gücünün düştüğünü hatırlatan Ekzen, artan emisyon ve işlem hacmine bağlı banknot talebinin karşılanabilmesi için son 10 yıl içinde ortalama 17 ay süre ile bir üst kupürde yeni banknotun tedavüle çıkarıldığını söyledi.

Ekzen, 250 bin liralık banknotların yaklaşık 5 ay, 500 bin liralıkbanknotların 22 ay, 1 milyon liralık banknotların 24 ay, 5 milyon liralık banknotların 28 ay ve 10 milyon liralık banknotların ise 24 aysüre ile en büyük kupürlü banknot olarak tedavülde bulunduğunu kaydetti.

Dolaşımdaki en büyük kupür olan 10 milyon liralık banknotların tedavüle çıkarıldığı 5 Kasım 1999 tarihinde yaklaşık 1.9 katrilyon lira olan emisyon hacminin 1999 yılı sonunda 2.3 katrilyon liraya, 2000 yılı sonunda 3.8 katrilyon liraya, 17 Eylül 2001 tarihi itibariyle de 5.3 katrilyon liraya yükseldiğini belirten Ekzen, 2001 yılı sonunda, Aralık ayındaki Ramazan Bayramı´nın da etkisiyleemisyon hacminin yaklaşık 5.6 katrilyon lira olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini bildirdi.

Emisyon artışı enflasyon seviyesinde
Türkiye´de parasal büyüklükteki değişmelerin enflasyonun nedeni olmaktan çok sonucu olduğunu ifade eden Ekzen, emisyon hacmindeki artışa bakıldığı zaman artış oranının hemen hemen enflasyon seviyesinde olduğunun görüleceğini kaydetti. Emisyon hacmindeki bu artışın nominal bir artış olduğunu belirten Ekzen, şöyle devam etti:

´´Emisyon hacmindeki söz konusu nominal artış, yüksek değerli bir banknot basılmadıkça, hem dolaşımdaki banknot sayısının artırılmasını zorunlu kılmakta hem de yüksek kupürlü banknotların toplam emisyon hacminin içindeki paylarının çok yüksek rakamlara ulaşılmasına yol açmaktadır.

Nitekim artan emisyon hacmine paralel olarak 20 Aralık 1999 tarihiitibarıyla yaklaşık 816 milyon adet olan dolaşımdaki banknot sayısı 2000 yılı sonunda 950 milyon adete, 17 Eylül 2001 tarihi itibarıyla 1 milyar 105 milyon adet ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır.´´

Tedavülde bulunan 10 milyon liralık ve 5 milyon liralıkbanknotların değer olarak toplam emisyon hacmi içindeki payının bir üst kupürde yeni bir banknotun dolaşıma çıkarılmasını fazlasıyla gerektirecek şekilde yüzde 95 oranına yükseldiğini belirten Ekzen, sadece 10 milyonliralık banknotların payının yaklaşık yüzde 72 olduğunu söyledi. Ekzen, şöyle devam etti:

´´Diğer taraftan ekonominin içinde bulunduğu yüksek enflasyonve nominal faizler nedeniyle tedavüldeki paranın piyasa ile Merkez Bankası arasındaki yüksek dolaşım hızının etkisiyle 10 milyon liralık banknotların tedavüle verildiği 5 Kasım 1999 tarihinde 23.4 katrilyon lirası olan Merkez Bankası şubelerinde gerçekleştirilen tahsilat ve tediye işlemlerinin toplamı, 2000 yılı sonunda 45.5 katrilyon liraya yükseldi. 2001 yılının ilk dokuz aylık döneminde ise 47.8 katrilyon lirası olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu işlem hacminin 2001 yılı sonunda 65 katrilyon, 2002 yılı sonunda ise 95 katrilyon lirasına ulaşacağı tahmin edilmekte olupbu kadar yüksek bir işlem hacminin 10 milyon liralık banknotlarla gerçekleştirilmesi imkansız hale gelecektir.´´

Maliyetler yükselecek
Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Ekzen, toplam işlem hacmi artarken tedavüle üst kupürlü yeni bir banknotun çıkarılmaması halindeve 10 milyon liralık banknotlarla işlemlerin sürdürülmesi halinde, piyasa ve Merkez Bankası arasındaki banknotların dolaşım hızının daha da artacağını söyledi.

Ekzen, ayrıca bu durumun banknotların üretim, dağıtım, sayım, muhafaza ve imha işlemleri maliyetlerinin yükselmesine, Merkez Bankası´nın ve finans sisteminin vezne işlemlerinin önemli ölçüde artmasına neden olacağını belirterek, dolayısıyla banknot dağıtımında ve halkın banknot taleplerinin karşılanmasında zorlukların yaşanmasının kaçınılmaz olacağını kaydetti.

Bu haberi okuyanlar bunları da okudu

BIST
DOLAR
EURO
ALTIN

10.644 Değişim: 3,14% Hacim : 132.747 Mio.TL Son veri saati : 18:05

Düşük 10.357 17.05.2024 Yüksek 10.652

Açılış: 10.370

32,2020 Değişim: -0,22%

Düşük 32,0915 17.05.2024 Yüksek 32,3224

Açılış: 32,2745

35,0069 Değişim: -0,22%

Düşük 34,9366 17.05.2024 Yüksek 35,1762

Açılış: 35,085

2.498,74 Değişim: 1,32%

Düşük 2.461,93 17.05.2024 Yüksek 2.511,09

Açılış: 2.466,23