Osmanlı Bankası müzesi, kapılarını açıyor

Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından kuruluş çalışmaları yürütülen Osmanlı Bankası Müzesi, Aralık ayı sonunda kapılarını ziyaretçilere açıyor.

Projesi, Tarihbilimci Prof.Dr.Edhem Eldem, Mimar Prof.Dr.İhsan Bilgin ve Tasarımcı Bülent Erkmen`den oluşan ekibin koordinasyonunda hayata geçirilen müze, Karaköy Voyvoda Caddesi`ndeki tarihi binada yeralıyor. Müzede sergilenen malzemeler, zengin içeriğiyle devlet arşivlerinealternatif teşkil eden Osmanlı Bankası arşivlerinden seçilen örneklerden oluşuyor.

Müzeyle birlikte yeniden araştırmacıların kullanımına açılacak olan arşivlerde yer alan hisse senedi, banknot, tahvil gibi belgeler ve müşterilerin hikayelerinden yola çıkılarak, bankanın faaliyette olduğu dönemin tarihi yansıtılıyor. Ayrıca müzedeki kasa dairesinde bazı özel belgeler de sergilenecek. Garanti Bankası, geçtiğimiz yıl içinde birleştiği Osmanlı Bankası`nın ismini, Bankalar Caddesi`ndeki tarihi Karaköy binasında kuracağı müzeyle yaşatma kararı almıştı.

OSMANLI BANKASI

Garanti ile birleşme öncesi Türkiye`nin yaşayan en eski bankası olan Osmanlı Bankası, 1856`da İngiliz ortaklar ile İngiltere`de kuruldu. Daha sonra, 1863 yılında Fransız, İngiliz ve Osmanlı Devleti`nin de bulunduğu Türk hissedarlarca Bank-ı Osmani-i Şahane adı altında özel bir ferman ile çok ortaklı hale geldi. Sultan Abdülaziz tarafından imzalanan bu özel ferman, Osmanlı Bankası`na imparatorluk toprakları üzerinde banknot ihraç etme imtiyazını da sağlıyordu.

Banka 1874 yılında Merkez Bankası görevini üstlendi. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Merkez Bankası ve Hazine görevlerini sürdürdü.Türkiye Cumhuriyeti kuruluş yıllarında da Merkez Bankası görevine bir müddet devam etti. 1875 yılında imzalanan özel bir ferman ile Banka`nın emisyon imtiyazı 20 yıl daha uzatıldı ve İmparatorluk Genel Saymanlığı görevi de verildi. Birinci Dünya Savaşı`nın sonuna kadar Osmanlı İmparatorluğu`nun Merkez Bankası hüviyetini taşıyan Osmanlı Bankası, 1933`de bir numaralı resmi devlet bankası kimliğini T.C. Merkez Bankası`na devretti ve özel ticari banka olarak çalışmalarına devam etti.

KURTULUŞ SAVAŞI`NA FİNANSMAN SAĞLADI

Türkiye`de bankacılık mesleği norm ve standardlarının kurulmasında önemli görevler üstlenen Osmanlı Bankası, kuruluşundan itibaren Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti`nin yatırımlarında kaynak sağlama konusunda önemli katkılarda bulundu. 1884`de İstanbul Reji İdaresi`nin kurulmasında görev aldı.

1870`de, İstanbul`da tramvay hatlarının kurulması için İstanbul Tramvay Şirketi kuruluşuna ortak oldu. 1881 yılında, Muharrem kararnamesi ile dünyadaki ilk büyük ölçeklidevlet borcunun yeniden yapılandırmasını üstlendi. 1897 yılında seyyarhastane kurarak Dr.Lardi başkanlığında tıbbi bir heyeti savaş için görevlendirdi. Banka, Suriye-Anadolu demiryolu yapımınının yanı sıra, 1888`de Beyrut Limanı`nın, 1896 yılında Zonguldak Ereğli Kömür Madenleri`nin kurulmasını finanse etti. Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara Hükümeti`ne2 milyon lira finansman sağladı. 1969 yılında, ana sermayedar Grup Paribas`nın isteği doğrultusundaAvrupa, Ortadoğu ve Afrika`daki şubelerini Grindlay`e satan Osmanlı Bankası, sadece Türkiye sınırları dahilinde hizmet vermeye başladı ve 1993 yılında anonim şirket oldu. Haziran 1996 yılında hisseleri Garanti Bankası`na ait Clover Investment tarafından satın alınan Osmanlı Bankası, böylelikle Doğuş Grubu`na dahil oldu. 31 Ağustos 2001 tarihinde Körfezbank`ı devralan Osmanlı Bankası, bu kez 2001 yılı sonunda tamamlanan birleşmeyle, Garanti Bankası`nın çatısı altına girerek tarihteki yerini aldı. (A.A.)