Uygulama, mali disiplinde yanıltıcı izlenim veriyor

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Başbakan Erdoğan`ın Sonuçlar aynı zamanda hükümetimizin mali disiplin konusunda ne kadar ciddi ve kararlı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır dediği 2007 yılı bütçesinin, `mali disiplin konusunda yanıltıcı izlenim verdiğini` savundu. TEPAV`ın konu ile ilgili raporuna göre devlet muhtelif kesimlere ödenek üstü iş yaptırıp, bunların bedelini geciktirerek bir sonraki yıla erteledi ve kamu açıkları düşük gösterildi.
Bilindiği gibi 2007 yılı bütçesinde açık yıl başında 16.8 milyar YTL olarak öngörülmüş, daha sonra hedef revize edilerek 9 milyar YTL düzeyine çekilmiş, ancak artan seçim harcamaları ile bu herefin tutmayacağı anlaşılınca tekrar 16.8 milyar YTL hedefine dönülmüştü. Yüksek hedefe dönüldüğü için de 13.9 milyar YTL`lik gerçekleşme hedefin altında kalmıştı.
TEPAV`ın değerlendirmesine göre 2007 yılı, son sekiz yıl boyunca mali uyum açısından en düşük performansın yaşandığı yıl oldu. Geçen yıl ertelenmiş harcama tutarının 7.7-9.5 milyar YTL düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini kaydeden TEPAV, Bu uygulama aslında kamu maliyesine reel olarak hiçbir tasarruf sağlamayan, aksine ekonomiye maliyeti olan, bunun yanı sıra kamuoyuna mali disiplin konusunda yanıltıcı bir izlenim veren saydamlıktan uzak bir tercihi yansıtmaktadır açıklamasını yaptı.
Rapor`un `Bütçeden Harcama Kaçırma Yöntemleri` başlıklı bölümünde, ertelenmiş yükümlülükler sorununun son birkaç yıldan bu yana bütçe harcamaları üzerinde görünmez bir yük oluşturduğu kaydedildi. Raporda, devletin aldığı mal ve hizmet bedellerinin ödenek veya nakit yetersizliği gerekçesiyle ödememesi ve ertelemesinin, kamu harcamalarının olduğundan az görünmesi anlamına geldiği belirtildi.

Reel kesime zarar

Raporda, şöyle denildi:
Bu tür harcamaların bütçelere yansımaması devletin mali işlemleri nedeniyle ülkenin karşı karşıya olduğu kamu finansmanı sorunlarının göz ardı edilmesine yol açmaktadır. Yaratılan yükümlülükler özünde ülkenin kamu kesiminin resmi borç stoku dışında yaratılmış
yeni bir borçlanma türü olarak, borç stokunun da eksik raporlanması sonucuna yol açmaktadır. Yaratılan ve eksik raporlanan bu türden yükümlülükler ise mali disiplinin bilinçli ve kaliteli maliye politikaları sonucu sağlanıp sağlanmadığı konusunda tereddüt uyandırmaktadır. Devletin bütçe hesapları tutmadığı zaman yükümlülüklerini erteleyerek ve reel kesimi bu anlamda zora sokarak sağladığı bir bütçe disiplini kamuoyuna güven vermekten uzaktır.

Müteahhit borçları

Raporda, söz konusu borçların biriktiği alanların ağırlıklı olarak müteahhitlik ve sağlık kesimleri olduğu ayrıca Sağlık Bakanlığı ve döner sermayelerin ön planda yer aldığı belirtildi.
Kamu Maliyesi Hesap Bülteni`nde bu hesap bakiyelerinin izlenebileceği öncelikli veri
kaynağı olan
Devlet Muhasebe Mizanı`nın yayımlanmasının 2005 yılı sonundan itibaren durdurulduğu ifade edilen raporda, 2007 yılı içinde ertelenmiş harcamaların tutarının 7.7-9.5 milyar YTL düzeyinde olduğunun tahmin edildiği açıklandı.

Açık yüzde 200 arttı

Bütçenin 2007 sonunda 13.9 milyar YTL açık verdiği ve açığın bir önceki yıla göre yüzde 200 arttığı kaydedilen raporda, şöyle denildi:
Özelleştirme gelirleri dışarıda tutulduğunda 2006 sonunda 7.2 milyar YTL olan bütçe açığı 2007 sonunda 20.8 milyar YTL`ye çıkmaktadır. Bu durum bütçe açığının özelleştirme ağırlıklı kaynaklarla kapatılmaya çalışıldığına işaret etmektedir. 2007 sonu program tanımlı faiz dışı fazla performansı hedefin oldukça altında kalarak 21.7 milyar YTL oldu ve program hedefinin yüzde 68.4`ü düzeyinde kalmıştır.
2007 yılı, programın uygulandığı sekiz yıl boyunca mali uyum açısından en düşük performansın yaşandığı yıl olmuştur.