Kriz İngiltere`ye bulaştı
Mortgage krizi sonrası piyasada yaşanan likidite sıkışıklığını çözmek için en ufak bir hamle bile yapmayan İngiltere emlak krizinin pençesinde
ABD`de patlak veren mortgage krizi sonrası piyasada yaşanan <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/yabanciborsa54.jpg" align="right" vspace="5">likidite sıkışıklığını çözmek için en ufak bir hamle bile yapmayan İngiltere emlak krizinin pençesinde.
REFERANS GAZETESİ
İflasın eşiğinden İngiltere Merkez Bankası`nın (BOE) müdahalesi ile kurtulan mortgage şirketi Northern Rock`ın satılabileceği iddiaları ABD`den sonra İngiliz emlak piyasasında da çözülmenin başladığı yönünde algılandı.
Cuma ve cumartesi günleri yaklaşık 2 milyar sterlinlik mevduatın kaçtığı Northern Rock`ın şubeleri dün de güne, paralarını bir an önce çekmek isteyen mevduat sahiplerinin hücumu ile başladı. Cuma günü yüzde 32 değer kaybeden Northern Rock hisseleri dün de yüzde 33 düşüştü.
Yatırımcıları şirketteki 4 milyar dolarlık paralarını daha geri çekmeye kalkınca, İngiltere bankacılık sektöründe finansman sorununun yaklaştığı endişeleri arttı ve Avrupa borsaları son 3 haftanın en düşük seviyesine geriledi. FTSEurofirst 300 endeksi yüzde 1,4 değer kaybederken, Almanya`nın DAX endeksi yüzde 0,5, Fransa`nın CAC40 endeksi ise yüzde 1,5 düştü.
Son 10 yıl içinde ev fiyatlarının 3`e katlandığı İngiltere, Northern Rock`ın çöküşü, eylül ayı yeni ev satışlarının 3 yılın en düşük seviyesine gerilemesi ve artan enflasyon baskısı ile emlak sektöründe yavaşlama gerçeği ile artık burun buruna.
Emlak sektörüne ilişkin araştırmaları ile tanınan internet sitesi Rightmove`un geçen cuma günü açıklanan İngiltere emlak sektörüne ilişkin araştırması ise ABD`deki emlak krizine rağmen ev fiyatlarında son bir kaç aydır düşüş yaşamayan İngiltere`yi de emlak krizinin beklediğini ortaya koydu.
Rightmove`un araştırmasına göre İngiltere`nin emlak sektöründe sert bir yavaşlama yaklaşıyor. ABD`de emlak krizi yaşanırken, ev fiyatlarında en ufak bir oynama görmeyen ve hiç birşey olmamış gibi yoluna devam eden İngiltere emlak sektörü de alarm vermeye başlamış durumda.
2006 yılının eylül ayından bu yana İngiltere`de çıkış yaşayan ev fiyatlarının piyasalarda kredi sıkışıklığının yaşandığı geçen ağustos ayının sonundan itibaren düşüşe geçtiği görülüyor. Rightmove`un eylül ayı emlak endeksi raporuna göre sadece eylül ayındaki ortalama fiyat düşüşü yüzde 2,6 oldu.
En fazla fiyat düşüşü ise yüzde 41 ile 4 oda 1 salon tipi konutlarda görüldü. Eylül ayında gerçekleşen yeni ev satışları ise 2004 yılından bu yanaki en düşük seviyesine indi.
İngiliz bankalarının batık kredi riski ABD`den fazla
Üstelik İngiltere, kredi piyasalarındaki daralmaya karşı ABD`den çok daha kırılgan bir durumda. Sunday Herald gazetesinde yer alan bir habere göre ABD`de emlak patlamasının zirvesinde bile ABD`li bankaları İngiliz bankaları kadar sorumsuzca mortgage kredisi dağıtmadı.
Aralarında Northern Rock ile Alliance and Leicester gibi mortgage şirketlerinin de bulunduğu kredi kuruluşları yılda 18 bin sterlin para kazanan bir İngiliz tüketiciye bile gelirinden 6 kat daha fazla mortgage kredisi verdi.
ABD`de son 18 ayda emlak fiyatlarında yaşanan patlama sonrası 150 bin sterline iyi bir ev alınırken, İngiltere`nin Edinburg şehrinde bu fiyata bir zemin dairesi bile alınamıyor. Son 10 yıl içinde İngiltere`de ev fiyatlarının 3`e katlanmasının ardından şimdi yeni yeni başlayan yavaşlama ise Ağustos ayındaki kredi sıkışıklığı döneminde ne faiz indiren ne de piyasaya para süren BOE Başkanı Mervyn King üzerindeki faiz indirme baskısını artıracak gibi görünüyor.
Piyasanın efendisinden İngiltere ve ABD`ye çifte emlak uyarısı
Haftasonu tanıtımını yaptığı Türbülans çağı isimli yeni kitabı ile gündeme oturan eski FED Başkanı Alan Greenspan`den ise hem İngiltere hem de ABD`ye çifte emlak uyarısı geldi. Greenspan ABD`de emlak fiyatlarının beklenenden daha hızlı düşeceğini, İngiltere`de ise yüksek faizle birlikte yüksek enflasyon döneminin yaklaştığını öngörüyor.
Son olarak İngiliz gazetesi The Daily Telegraph`a röportaj veren Alan Greenspan ise İngiltere`nin yüksek faiz ve enflasyon baskısı altında olduğunu, emlak sektörü için bazı zorlukların bulunduğunu, yüksek faizin ev fiyatlarındaki artışın önüne geçtiğini ve emlak fiyatlarındaki patlamanın uzun sürmeyeceğini söyledi. Greenspan ülkede mortgage piyasasını sancılı bir dönemin beklediğini ve bu piyasada yapılan hataların düzelmesi için sancılı bir süreçten geçileceğini belirtti.
Ev fiyatlarının artışında keskin bir duraklama yaşanacağı tahmininde de bulunan Greenspan, İngiltere`de piyasanın ABD`ye göre fırtınaya daha açık durumda bulunduğunu da ifade etti. Greenspan, İngiliz ekonomisinin dünyanın en güçlü ekonomilerinden biri olduğunu ancak, yine de son yıllarda ev fiyatlarında ortaya çıkan artışın sürekli olmayacağını söyledi.
Financial Times`a verdiği demeçte ise Greenspan ABD`deki emlak fiyatlarının beklenenden sert bir düşüş yaşayacağını, subprime piyasasının ABD ekonomisinin zayıf halkası olduğunu ve ağustos ayında yaşanan piyasa çalkantılarının beklenen bir kaza olduğunu vurguladı.
Emflasyon yolda, Merkez Başkanı King`e faiz baskısı artacak
Öte yandan bir çok yatırımcı özellikle mortgage şirketi Northern Rock`ın iflas uçurumuna sürüklenmekten İngiltere Merkez Bankası`nın (BOE) yardımıyla kurtulmasından bu yana faizlerde artırım beklentisini askıya almış durumda. BOE`nin yüzde 5,75`lik faiz oranını Northern Rock ile para piyasalarında ortaya çıkan gerilim ve emlak sektöründeki yavaşlama sinyalleri gerekçesiyle artırmayacağı düşünülüyor.
Ancak BOE Başkanı Mervyn King`i önümüzdeki yıllarda tıpkı FED Başkanı Ben Bernanke gibi enflasyonla başa çıkmak ve ekonomik büyümeye balta vurmamak arasında çelişkiler yaşayacağı bir para politikası dönemi bekliyor.
Çünkü İngiltere`de de enflasyon beklentileri yukarı yönlü hareket etmeye başlamış durumda. Rightmove`un tahminlerine göre İngiltere emlak sektöründeki fiyat artışları önceki yüzde 6`lık büyüme tahminine kıyasla yarı yarıya yavaşlayacak. İngiltere`de yüzde 2`lik hedefi tutturamayan enflasyonun oranının yüzde 3`ün üzerine çıkacağı da tahminler arasında.
Enflasyon konusunda da uyarı yapan Greenspan`e göre ise BOE faiz indirmek bir yana dursun önümüzdeki senelerde enflasyonu şimdiki düşük seviyelerinde koruyabilmek için faizleri iki katına çıkarmak zorunda bile kalabilir.
