İşsizlikte dip göründü mü?

İşgücü piyasası temmuz verileri geçen ay olduğu gibi iyi  <ımg hspace="10" vspace="5" align="right" src="http://i.bigpara.com/i/55big/issizlik.jpg">haberler verdi. İşsizlik sadece ham veriler itibariyle değil, mevsimsel etkiden arındırıldığında da azalmış görünüyor.

Seyfettin GÜRSEL / REFERANS GAZETESİ
 
Gerçi azalma çok sınırlı ama gerçekten dip noktasına işaret ediyorsa bu, sevindirici. Ama bu beklenmedik bir gelişme olur; en azından ben böyle bir gelişme beklemiyorum.

Her ayın işsizlik yazısına eşlik eden yıllık değişim tablosunu analiz etmeden önce, mevsimsel etkiden arındırılmış Betam tahminini aktarmak istiyorum (Betam araştırma notu No 50). Betam tarım dışı işsizlik oranında, hazirandan temmuza yüzde 17,4`ten 17,2`ye 0.2 puanlık bir düşüş tahmin ediyor. Bu, çok sınırlı bir iyileşme. Betam geçen ay (haziran verisi) 0.6 puanlık daha yüksek bir düşüş tahmin etmişti (Betam araştırma notu No 46). Bu bakımdan bu ayki düşüş sürpriz sayılmaz. Esas tartışılması gereken konu, işsizlikte dip noktasının kalıcı olarak yakalanıp yakalanmadığıdır.

Geçen ayki yazım, İşsizlikte geçici düşüş başlığını taşıyordu. Temmuzda görülen iyileşmeye rağmen verilerin bu beklentiyi doğruladığı kanaatindeyim. Yıllık değişimlere yakından bakalım. Tarım dışı istihdamda yıllık düşüş sürekli azalıyor. Temmuzda azalış geçen yıla göre eksi 417 binden eksi 314 bine geriledi. Haziranda 456 binden 417 bine gerilemişti.

Bu azalma trendi istihdamda dibin yakalandığı ve cılız bir artışın başladığının işaretleri olabilir. Nitekim mevsimsel etkiden arındırılmış veriler bu olasılığı güçlendiriyor. Tahminler tarım dışı istihdamın haziranda 4 bin arttığını, temmuzda ise artışın 10 bine çıktığını gösteriyor (Betam araştırma notları No 46 ve 50). Esas darbeyi yiyen sanayide de istihdam değişimi tamamen bu yönde. İnşaatta ise istihdam kayıpları sona ermiş görünüyor; bir yıl öncesine kıyasla istihdam düzeyi az da olsa daha yüksek.

İstihdamda ortaya çıkan bu iyileşme, bahar aylarında başlayan canlanmanın bir soncu olarak yorumlanabilir. İstihdam artışının devam etmesi de doğal olarak canlanmanın devamına bağlı. İşsizliği etkileyen diğer faktör işgücü. Tarım dışı işgücü yıllık artışı krizin yarattığı ek çalışan etkisi ile 1 milyonun üzerine çıkmıştı. Artış bir süredir baz etkisiyle geriliyor. Temmuzda gerileme devam etti ve tarım dışı işgücü artışı yıllık olarak 513 binden 484 bine düştü. Bu gerilemenin ek çalışan etkisinin zirve yaptığı aralık ayına kadar devam edeceğini tahmin ediyorum.

İstihdam artışı aslında son derce yetersiz. İşsizliğin düşmeye başlamasında işgücü artışının normal artış eğiliminin altına düşmeye başlaması etkili oluyor. Oysa bu olgu geçici. 2010`da tarım dışı işgücü artışı, 500 binin üzerinde tahmin ettiğimiz normal artış eğilimine geri dönecektir. Bu durumda, düşük büyümenin bir sonucu olarak istihdam artışı düşük kalacak, işsizliğin yeniden artamaya başlaması da kaçınılmaz olacaktır. Ayrıca tarım istihdamının kriz nedeniyle şişmeye devam ettiğinin altını çizelim. Yıllık artış 300 bini geçti. Krizden çıkıldıkça tarımdan tarım dışına işgücü göçü artacak.
 
Önümüzdeki aylarda ayrıca işsizliği artıran mevsimsel etkiler de ortaya çıkacak. Bu nedenle işsizlikte tam olarak ne olup bittiğini anlamak zorlaşacak. Bu zorluğu aşabilmek için verileri hem yıllık bazda hem de mevsimsel etkilerden arındırarak aylık bazda izlemeye devam edeceğiz.