İş Bankası`nı tam 21 yıldır Metin Tiryakioğlu, Vakıf sayesinde kontrol ediyor

Herkes İş Bankası`nın patronu kim diye merak ediyor. Bankanın hisse yapısına göz attığımızda ortaya ilginç bir yapı çıkıyor Atatürk`ün yüzde 28`lik kurucu hissesini kontrol eden CHP ve halka açık yüzde 28.5`in dışında bankanın gizli sahibi İş Bankası Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardım Sandığı Vakfı. Bu vakfın 21 yıldır başkanı olan Tiryakioğlu doğal olarak bankaya da hakim. Avea dahil pek çok tuhaflığın kökeninde bu çarpık yapının olduğu açık


Avea konusunda kimse çıkıp doğru dürüst açıklama yapmıyor. Zaten yapılmasını beklemek de herhalde saflık olur. İş Bankası içindeki ilginç yapı bu tuhaflığın üzerine gidilmesini, hesap sorulmasını frenliyor.

Bir isme dikkat çekmek istiyorum bugün. Metin Tiryakioğlu İş Bankası`ndan birkaç yıl önce emekli oldu. Bu ismin önemini ortaya koymak için İş Bankası`ndaki anti demokratik yapıyı irdelemek lazım.

İş Bankası emekli ve mensuplarının dahil olduğu iki vakıf var. Türkiye İş Bankası Mensupları Emekli Sandığı Vakfı. (Bu vakfın içi boş, vakfın önümüzdeki aylarda SSK`ya devredilmesi bekleniyor)

Bir de Türkiye İş Bankası Mensupları Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardım Sandığı Vakfı Bu, bankayı yöneten vakıf.

Bu vakıf İş Bankası`nın yüzde 43.42 hissesine sahip. Bankanın diğer büyük ortağı yüzde 28.09`la CHE Kalan yüzde 28.49 hisse ise halka açık.

Ortaklık dağılımı açıkça gösteriyor ki; vakfı kontrol eden İ: Bankası`m da kontrol ediyor, tabii piyasa değerleri milyar dolarlar mertebesinde bulunan Şişe Cam, Trakya Cam gibi sınai ve ticari iştiraklerini de.

Vakfın yaklaşık 36 bin üyesi var. Üyeler İş Bankası`nın aktif çalışanları ve emeklilerinden oluşuyor. Vakıf üç yılda bir genel kurul yapıyor. Önümüzdeki Haziran ayında da yeni bir genel kurul var.

Vakfın yönetim kurulu 7 üyeden oluşuyor. Bunların ikisini banka atıyor. Kalan 5 üye ise vakıf genel kurulunda seçiliyor.

Vakıf genel kurulu, bir siyasi partinin seçimli kurultayı gibi yapılıyor. Sayılan 36 bini bulan üyeler, Türkiye`nin dört bir yanında seçim yaparak genel kurul delegelerini belirliyor. Diyelim ki Antalya Bölgesi`nde 1.000 adet sandık üyesi var. Bu bölge de genel kurula 20 delege yollayacak. Bu 1.000 sandık üyesi, bölgesinde seçime giderek 20 genel kurul delegesini belirliyor. Her bölgeden gelen delegeler de genel kurulda sandık yönetim kurulunu belirliyor.

21 yıl başkan olarak kalmanın tatlı formülü Metin Tiryakioğlu 1984 yılından bu yana başkan. Kimse onu yerinden edemiyor. Zaten etmesi de mümkün değil. Bakın anlatayım...

Metin Tiryakioğlu`nun sihirli formülüyle, kağıt üzerinde demokratik görünen bu sistem işlemiyor. Kulağıma gelen bilgilere göre, İş Bankası`nın bölge müdürleri bizzat Metin Tiryakioğlu tarafından seçiliyor. Bölge müdürlerinin asıl görevleri tabii ki bankacılık. Ama mesailerinin bir bölümünü Metin Tiryakioğlu için harcıyorlar. Özel misyon şu: Vakıf genel kurulu öncesinde, İş Bankası`nın bölge
müdürleri genel kurula delege yollayacak seçim bölgelerini ziyaret ediyor. Emekli sandık üyeleri lokallerde bulunuyor.

Çalışanlar için ise şube müdürleri devreye giriyor. Amaç şu: O seçim bölgesinde, genel kurula delege yollamak yerine, oy hakkını vekalet yoluyla Metin Tiryakioğlu`nun yakın adamlarından birine devretmek. Bu faaliyet genellikle başarılı oluyor ve sandık üyeleri genel kurula delege seçmek yerine, vekalet veriyor. Böylece Metin Tiryakioğlu`nun içinde yer aldığı yönetim her genel kurulda yerini koruyor.

İş Bankası`nın gerçek patronu nasıl olunur?
İş Bankası`nda vakfın yüzde 43.42 hissesi var demiştik. İş Bankası Yönetim Kurulu 11 üyeden oluşuyor. 11 üyenin 4`ü CHP tarafından belirleniyor. Genel Müdür de, Yönelim Kurulu`nun doğal üyesi. Kalan 6 üye İş Bankası genel kurulunda belirleniyor.

İş Bankası genel kurulları genellikle yüzde 75-76 çoğunlukla toplanıyor. Vakıf ve CHP`nin hisse toplamı yüzde 71.5. Yüzde 28.5`lik halka açık bölümden yüzde 4-5`lik bir katılım oluyor. Bu durumda, vakfın yüzde 43.42`lik oyu salt çoğunlukla alınan her karar için yeterli oluyor.

Böylece İş Bankası Genel Kurulu`nda Vakıf temsilcisi hangi yönetim kurulu üyesi adayına evet derse ancak o isim yönetim kuruluna girebiliyor.

Bu güce sahip olan Metin Tiryakioğlu`nün istediği ismi genel müdürlüğe ve bankanın başına getirdiği de İş Bankası çevrelerinde bilinen ve herkesin kabul ettiği bir konu.

Yönetim kurulu`ndaki 11 üyenin 7`sini belirleyen, genel müdür için ağırlığını koyarak bankanın günlük yönetimini de kontrol eden Tiryakioğlu, İş Bankası`nda istediği gibi at oynatıyor.

Nasıl ilginç değil mi?

Türkiye`nin en büyük bankasındaki yapılanma işte böyle...

Avea`nın değerini O`da gösterebilecek, 800 trilyona çıkarabilecek bir yapılanma. Bu ilk hamlede karşıma çıkan çarpıklık. Acaba daha altından neler çıkacak, korkuyorum bakmak bile istemiyorum. Ama birilerinin bakması gerek. Dedim ya gazetecilik refleksi. Son noktayı koymak mümkün değil.