İran gazı yatırımı 2008`de başlıyor

TPAO`nun İran gazı için 2008`de yatırıma başlayacağı, gazın çıkarılmasının 3.5 milyar dolara mal olacağı belirtildi. TPAO`nun bu yatırımda AB`den ve İran`dan şirketlerle ortak çalışabileceği kaydedildi

<ımg class="img" alt="hspace=10" src="http://www.milliyet.com.tr/2007/07/19/ekonomi/resim/aeko.jpg" align="right" vspace="10">

REUTERS

Türkiye ile İran arasında geçen hafta imzalanan doğalgaz ön anlaşması çerçevesinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı`nın (TPAO) İran`da yatırıma gelecek yıl başlaması öngörülüyor.

Enerji Bakanlığı`ndan üst düzey bir yetkili, Güney Pars sahasındaki gazı çıkarmak için toplam 3.5 milyar dolarlık bir yatırım gerekiyor. Bu, Avrupa Birliği (AB) üyesi bir ülkenin şirketi ve İran`dan bir şirketle ortak olarak yapılabilir dedi.

İran ile Türkmen gazının da Avrupa`ya satışının önünü açan anlaşmaya göre, 14 trilyon metreküplük rezerve sahip Güney Pars`taki üç saha ihalesiz olarak Türkiye`ye verildi. Bu sahaları TPAO işletecek ve günlük 56 milyon metreküp, yıllık ise 20.4 milyar metreküplük üretim yapılabilecek.

Bu projeye ilişkin çalışmaların 4-6 ay içinde tamamlanması planlanıyor. Yetkili, İran`la yapılan anlaşmada Güney Pars sahalarının işletilmesinin gerçek anlamda bir kazanım olduğunu vurgulayarak, Bu sahalardaki inşaatın da 2008 yılında başlaması planlanıyor. Bu konuda ayrıntılar İranlılarla görüşülerek ortaya konulacak dedi.

TPAO`nun bu projede yanına mutlaka güçlü ve bölgede iş yapan büyük şirketlerden birini alacağı görüşünü dile getiren bir başka yetkili ise, Buradan çıkarılacak doğalgazın satışı konusu gelecek ay sonuna kadar netleşecek dedi.

Anlaşmaya göre ayrıca İran`dan Türkiye`ye uzanacak 2 milyar dolarlık 2 bin kilometrelik yeni boru hattının her iki ülke tarafından ortak olarak yapılması planlanıyor.

`Türkiye geçişle yetinmez`

İran`la yapılan anlaşmaya ABD karşı çıkarken, Türkiye AB`den destek almayı planlıyor. Enerji Bakanlığı yetkilileri ve analistler, son gelişmeyle birlikte Nabucco hattının yapılabilirliğinin arttığını, öte yandan Türkiye`nin Hazar ve Ortadoğu kaynaklarının Avrupa`ya ulaştırılmasından transit geçiş ücreti almakla yetinmeyeceğini, kuracağı ortak şirketlerle gazın ticaretinden de pay almak isteyeceğini belirtiyorlar.

Üst düzey bir bakanlık yetkilisi, Türkiye bu projeye sadece geçiş ülkesi olmak için girmiyor dedi.

Yetkili, Türkiye`nin Nabucco projesinin hayata geçirilmesinde son derece kararlı olduğunu, bu konuda alternatif kaynaklara ulaşılmaya çalışıldığını, İran ve Türkmenistan`dan sağlanacak yılda yaklaşık 50 milyar metreküplük gaza, en az 10 milyar metreküplük Rus gazı dahil etmeyi hedeflediklerini bildirdi.

Dışişleri Bakanı Abdullah Gül:

İran`la çok eski komşuyuz

Bir gün Washington`da bir fikir kulübünde konuşuyordum. Bir Amerikalı gazeteci bana Türkiye-İran ilişkilerini sordu. `İran`la Türkiye`nin sınırı 1638`den beri sabit. Bu sizin tarihinizden çok eski` dedim. Cevabını aldı.
Büyüyoruz, enerji olmadan kalkınma olmaz. Rusya`dan gaz alıyoruz ama bir ülkeye bağımlı olmak istemiyoruz. Avrupa`nın da gaza ihtiyacı var.
İran`la ön mutabakat imzalandı. Kimse bundan yanlış anlam çıkartmamalı. Bu, Türkiye`nin ve Avrupa`nın enerji güvenliğini ilgilendirir.

Enerji Bakanı Hilmi Güler:

Kararlı duruş sergiledik

İran`la birçok Avrupa ülkesi ticari anlaşma imzalıyor. İş Türkiye`ye gelince mi olumsuz oluyor? Amerika`nın tavrını düşünmek lazım. Bütün dünya Türkiye`yi konuşuyor. Biz kararlı bir duruş sergiledik. İran`a, `Avrupa`ya gazını Türkiye üzerinden ulaştırmak istiyorsan Türkmen gazının ülkenden Türkiye`ye girmesine olanak sağla` dedik. Sonunda İran kabul etmek zorunda kaldı.

Enerji uzmanı Necdet Pamir

AKP, ABD`yi karşısına alamaz

Rusya`nın Güney Akım projesini açıklamasından sonra kamuoyunda `Türkiye yaya kaldı` havası yaratıldı. Şimdi AKP seçim zamanı sanki yeni bir alternatif gibi İran opsiyonunu öne attı. Olmayacağını biliyorlar. ABD`ye rağmen AKP hükümeti böyle bir şey yapamaz. Yine de İran`da gaz üretmek ve taşımak her zaman kârlı bir yatırım olur, Türkiye`nin jeopolitik önemini artırır.

IEA Başekonomisti Fatih Birol

Rezerv miktarı iyi araştırılmalı

Güney Pars sahasındaki rezervler konusunda çeşitli rivayetler var. Verilecek sahalardaki rezerv miktarına ve yatırım maliyetlerine iyi bakılmalı. Aksi halde zaten varolan siyasi riski, ekonomik risk de takip edecektir. İran petrol ve doğalgaz teknolojisi konusunda çok geride, bu da yatırım maliyetlerini artıracaktır. Güney Akım`ın siyasi sorunları yok, Nabucco`dan daha geçerli olacak. IEA: Uluslararası Enerji Ajansı