İkinci yarıda faizler düşer, borsa yükselir

Türkiye İş Bankası, aktif büyüklük ve karlılıkta Türkiye’nin en büyük özel sektör bankası durumunda. Geçen yıl dolar bazında yüzde 50 gibi yüksek bir oranda büyüyen İş Bankası, mevduat işlemlerindeki Pazar payında ise son iki yılda yüzde 40 artış sağladı. Hisseleri borsada işlem gören bankanın, bugün 308 bin bireysel yatırımcısı var.

İş Bankası, bankacılık faaliyetleri yanı sıra sanayi sektöründeki iştirakleriyle de devasa bir büyüklüğe sahip bulunuyor. Banka, bu faaliyetleri çerçevesinde geçtiğimiz yıl iki büyük özelleştirmeye imza attı. Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi olarak kabul edilen 3’üncü GSM ihalesini Telecom İtalia konsorsiyumuyla birlikte aldı.

İş Bankası’nın Doğan Holding’le birlikte, Türkiye’nin en büyük akaryakıt dağıtım şirketi Petrol Ofisi’nin yüzde 51 çoğunluk hissesini alması da kamuoyunda büyük yankı yarattı.

19 Ocak’ta yapılan TÜSİAD Genel Kurul’unda Yönetim Kurulu üyeliğine seçilen İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince, bankacılık ve reel sektördeki gelişmeler konusunda Ekonomist’in sorularını yanıtladı.

T.İş Bankası 2000 yılında aktif büyüklük ve karlılıkta özel bankalar arasında ilk sıraya yükseldi. Bu trendi, 2001 yılının ekonomik koşullarında sürdürebileceğinizi düşünüyor musunuz?

Özince, 2001’de, sektörün güven veren bankalarının tercih edileceğini ve İş Bankası gibi bankaların bilançolarını daha fazla büyüteceklerini düşünüyorum. Yani 2001 yılında bizim bilançomuzun büyümesi ve iş hacmi açısından ciddi artış sağlayacağımız kanısındayım. Bu karlılığa tam yansımayabilir. Fakat Pazar payımız önemli ölçüde gelişecektir.

Sektörü 2000 yılı sonunda kriz sürecine getiren nedenleri değerlendirir misiniz?

İş bankası’nda sermaye yeterlilik rasyosu otoritenin arzu ettiği oranın üç katı seviyesinde. Bu sıhhatte olan başka bankalarımız da vardı. Sektörün bir kısmında gerekli oranın epey altında olduğu da bir realitedir.

Demek ki biz sistemin özvarlığını geliştirmekte gerekeni yapamadık. İkincisi sistemde çok fazla ve gerçek anlamda uzun vadeli bankacılık mesleğine gönül vermemiş bazı müteşebbisler de yer aldı.

Bankacılığın ayrı bir alan olduğunu ifade ederken, İş Bankası’nın sanayi ve hizmet sektörlerinde aktif olmasını ne ölçüde doğru buluyorsunuz?

İş Bankası çok farklı, anonim bir örnek. İş Bankası’nda sanayiciliği İş Bankası Genel Müdürü yapmıyor. Her işi, profesyonel ayrı ekipler yapıyor. Yani, bütün tercihler aynı kişinin kafasında değil.

Bazı çevrelerde, İş Bankası’nın GSM’e yatırım yapması da eleştiriliyor...

Maalesef ülkemizin liberal kapitalist birikimde bugüne kadar yarattığı büyük sermaye grubu adedi çok değil. 850’nin üzerinde şubesi olan İş Bankası, 2000’in üzerindeki bankamatiği neyin üzerinde çalıştırıyor zannediyorsunuz. Tamamen iletişim, telekomünikasyon platformu üzerinde. Türkiye’de ciddi telekomünikasyon yatırımı yapılmalı. Belli müteşebbisler inisiyatif üstlenmek durumundaydı. Biz de o kapsama dahil olduk.

2.5 milyar dolarlık teklifiniz, sunacağınız hizmetlerin büyüklüğü açısından rakiplerinizi hayli ürkütüyor...

2.5 milyar dolardan korkulacak hiçbir şey yok. Bilakis rakiplerin ‘Ne iyi, bu kadar para verdiklerine göre yükleri çok ağır’ diye düşünmeleri lazım. Hakikaten de öyle. Bizim bütün çabamız İş-tim’i halka açmak. Burada şunu söylemek istiyorum. GSM’de bizimle beraber yer almak isteyen müteşebbis gruplarımız olursa onlarla bu alanda güçbirliği yapmak isteriz.

İş Bankası THY’nin özelleştirilmesine ilgi duyuyor mu?

Biz yeni şirket kurma, özelleştirmeden şirket alma veya Türkiye’deki gruplardan şirket devralma konusunda her türlü imkanı değerlendiririz. Geçmişte ise bazı yabancı havayolu şirketleriyle temaslarımız olmuştu. Şu anda, bankamızın olumlu veya olumsuz bir değerlendirmesi olmadığını söyleyebilirim.

Bankacılık sektöründe sorunların nereye kadar devam edeceğini düşünüyorsunuz?

Biz Avrupa’nın sayılı bankacılık kariyer stoğu olan ülkelerinden biriyiz. Otoritenin de sıkıntıların iyice ayırdında olduğunu, gereken önlemleri aldığını, almaya devam edeceğini düşünüyorum. Buna kuvvetle inanıyorum. 2001 yılında tedricen sıkıntının azalacağını düşünüyorum.

Yarın en başta stabiliteyle yaratılacak. Ben Türkiye’de buna muktedir birçok bankamızın olduğuna inanıyorum. Bankacılık sektörü, Türkiye’nin yüz karası değildir.

Ekonomik programın bankacılık sektörüyle ilişkileri nedeniyle reel sektöre yansımalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Son 12 yılın en düşük enflasyon seviyesini görmek ekonomide duraklama getiren bir hadise. Her zamanki gibi, yokuş aşağı hiç fren yapmadan, enflasyona kafamızı takmadan ve hiçbir programa uymadan gitme lüksümüz yok. Gelişen ekonomilerde, her zaman iflaslar olur. İflaslar yeni şirketlerde görülür veya sadeleşir. Yerine hiç tereddütsüz daha iyisi, yenisi, daha güçlüsü filizlenecektir.

Bankaların Hazine’ye devir sürecinin tamamlandığını söylemek mümkün mü?

Safra kesenizi aldırsanız, kurtuldum dersiniz. Ekonominin ihtiyaçlarını bankalar giderek daha sıhhatli karşılamaya devam edecekler. Demek ki bankacılık sektörü daha güçlenecek. Dolayısıyla, banka adedinin azalmasına, bazı bankalarımıza müdahale edilmesine, gerek görülürse yeni bankaların kurulmasında hiçbir anormallik görmüyorum.

Bu yıl için büyüme tahminimiz nedir?

Türkiye’nin yüzde 3-5 andında sıhhatli büyüme gerçekleştireceğini düşünüyorum.

Size göre önümüzdeki dönemde faizler nasıl bir seyir izler?

Faiz oranları yavaş yavaş yumuşayarak inecek. Yumuşamanın özellikle de devlet iç borçlanma faizlerinde sürmesini bekliyorum. Ben kriz öncesi döneme yılın ilk altı ayı içinde dönebileceğimiz inancını taşıyorum. Bu bir tahmin değildir. Bunun böyle olması için biz İş Bankası olarak elimizden geleni yapıyoruz.

Borsayla ilgili beklentiniz nedir?

Borsanın da, hiç tereddütsüz toparlanacağı kanaatindeyim. Kim diyebilir ki koskoca pazarda bu şirketlerimizin değerleri geldiği seviyelerdedir. Bunun böyle olmadığını biz biliyoruz. Dışarısı da muhakkak bilecek.

Dünyada gelişen piyasalarda yatırıma yönelecek o kadar büyük kaynaklar var ki. Borsunun kesinlikle toparlanacağı düşüncesindeyim. Borsa üç günde köşe dönülecek bir yer olmaktan çıkmalı. Yatırımcılar sabırlı olmalı diye düşünüyorum.

TÜSİAD’ın 19 Ocak’ta yapılan genel kurulunda sürpriz şekilde yönetime girdiniz? Kamuoyu önüne pek çıkmama taraftarı olmanıza karşın bu kararı neden aldığınızı söyleyebilir misiniz?

TÜSİAD’ın yanı sıra başka sivil toplum örgütlerinin de üyesi durumundayım. İş hayatına ilişkin deneyimimi ve grubumuzun liberal ekonomi anlayışını olumlu bir katkı olarak sunabileceğimi düşünüyorum. Yönetim Kurulu’na katılmamda TÜSİAD Başkanı’nen ve iş çevrelerinin olumlu değerlendirmeler ide rol oynadı.