Elliott dalga teorisi

Elliott wave theory 3 karakteristik özellik üzerine özetlenmiştir; Şablon, zaman ve oran. Elliott’ a göre en önemli özelliği şablon oluşturmaktadır. E

<ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/selmansekeroglu11.jpg" align="left" vspace="5"> Elliott wave theory 3 karakteristik özellik üzerine özetlenmiştir; Şablon, zaman ve oran.

Elliott’ a göre en önemli özelliği şablon oluşturmaktadır.

Elliott çalışmasını Boğa ve Ayı piyasası olarak ikiye ayırmıştır. Elliott’ a göre 5 dalgada boğa piyasası tamamlanmakta ve ardından 3 dalgalı ayı piyasası başlamaktadır. Teoriye göre 2 çeşit dalga bulunmakta;

• Impulse waves
• Corrective wave

Impulse waves ana trend ile aynı yönde ki dalgalar olurken, Corrective waves ise ana trendin tersine olan dalgalardır, düzeltme niteliğinde ki dalgalar.

Boğa piyasasına baktığımızda karşımıza yükselen trend üzerinde 5 ayrı dalga çıkmaktadır. 1-3 ve 5 numaralı dalgalar trend yönünde hareket ederken (impulse waves), 2 ve 4 numaralı dalgalar düzeltme niteliğinde olup trendin tersine hareket etmektedirler (corrective waves). Yalnız dikkat edilmesi gereken nokta, 2 ve 4 numaralı dalgalar düzelte niteliğindedirler ve bir önceki tepe veya dip noktaların altına inmemektedirler. Bir önceki noktalar destek görevinde olduğundan, fiyatın bu noktaların altına inmesi halinde trendin sonra ermesi demektir ve Elliott Wave Theory’ den söz edemeyiz.

Genel kanı, ikinci dalga ilk dalganın %76,4’ ü, dördüncü dalga ise üçüncü dalganın %38,2’ si kadar gerilediğidir (Fibonacci sayıları). Düzeltmeler pozisyon almış oyuncuların kar realizasyonu olarak kabul edildiğinden, yükselen trend, yüksek tepeler ve yüksek dipler şeklinde 5 numaralı tepeye kadar devam eder (higher highs, higher lows). Bir önemli nokta, fiyatların yükselmesine karşın son dalgada momentum değer kaybetmektedir.

Ayı piyasasına baktığımızda ise teoriye göre karşımıza 3 dalga çıkmaktadırlar. Elliott bu dalgaları A-B-C şeklinde adlandırmıştır. Fiyat 5 numaralı noktada tepe yaptıktan sonra geri çekilir ve diğer geri çekilmelerin aksine, büyük olasılıkla destek niteliğindeki bir önceki tepe noktasını (3 numaralı dalga) kırarak yükselen trendin sona erdiğini teyit eder. A dalgasından sonra fiyatların B dalgası ile tepki bulacağı fakat 5 noktasını yukarı geçmeyeceği (bazı istisnai durumlar harici) varsayılır. B dalgası yukarı yönlü bir dalga olmasına rağmen ana trend aşağı yönlü olduğundan dolayı Corrective wave, A ve C dalgaları ise Impulse wave olarak adlandırılırlar.

Teorinin kurallarına bakacak olur isek;

• Boğa piyasasında 2 numaralı dalga 1 numaralı dalganın başladığı noktanın altına inemez,

• 4 numaralı dalga 1 numaralı dalganın tepe noktasının altına inemez,

• 3 numaralı dalga genellikle en uzun dalgadır fakat HİÇBİR zaman en kısa dalga değildir,

• 1 ve 5 numaralı dalgalar hemen hemen eşit olmalı,

• Ayı piyasası oluşturan ABC dalgalarının boğa piyasasında ki 4 numaralı dalganın dip seviyesi dolaylarında sona ereceği varsayılır. Çok nadiren 2 numaralı dip noktaya kadar fiyatların gerileyebileceği de kabul edilir.

• 1–3 ve 5 numaralı dalgaların içinde uzantılar oluşabilir. (yükselen dalga içerisinde 5 ayrı küçük dalga – extensions) Aynı şekilde ABC dalgalarının içindede uzantılar oluşabilmektedirler.

Fiyat hareketlerine farklı bir açıdan bakmak için Dow Theory’ ye baktığımızda Dow’un trendi 3 farklı aşamada incelediğini görmekteyiz.  Primary trend (en az 1 yıl veya daha uzun), Secondary trend (3 hafta – 3 ay arası) ve Minor trend (3 haftadan kısa).

Dow’ a göre Primary trend 3 evreden oluşmaktadır;

• Accumulation phase (toplanma evresi): fiyatların ucuzladığı, piyasanın tenezzül etmeyip büyük yatırımcıların sessizce mal topladığı aşama

• Maturing phase (olgunlaşma evresi): ekonomik gelişmelerin yayılmaya başladığı, teknik göstergelerin iyileştiği bölüm

• Saturation phase (doyma evresi): bütün ekonomik göstergelerin iyileştiği, gazete dergilerde sürekli iyi haberlerin yayınlandığı bölüm. Artık piyasaya finans piyasalarının en değerli unsuru olan bilginin en son ulaştığı küçük yatırımcıların piyasaya girdiği bölüm. Doyuma ulaşma olarak adlandırabileceğimiz bu bölümde artık kimsenin tenezzül etmezken alım yapan büyük yatırımcılar, bir sona yaklaşıldığına inandıklarından dolayı küçük yatırımcılarında piyasaya girmesi ile pozisyonlarını kapatmaya başlarlar, bir nevi dağıtım aşaması. Momentum bu esnada yavaşlar ve düşmeye başlar.

Elliott Theory’ ye baktığımızda, görüldüğü gibi Dow’ un 3 aşamalı primary trend hareketi ile Elliott’ın teorisindeki boğa piyasasının 1-3 ve 5 numaralı dalgaları birbirlerine karşılık geldiğini görmekteyiz. Teorinin altında yatan psikolojiye bakacak olur isek;

İlk hareket piyasalar üzerinde ki kötü bulutların azaldığı, teknik göstergelerde değişmelerin başladığı bir evre. Büyükler sessizce mal toplamaya başlar iken, küçükler, genelde kısa vadeli yatırım yapar iken uzun vadeli yatırımcı haline gelmeleri sonucu, çıkış hareketini bir satış fırsatı olarak görmektedirler.

İkinci dalga, küçük yatırımcıların pozisyonlarını kapatmaları ve düşüş trendinin devam edeceğini varsayan yatırımcıların açığa satış ile kısa pozisyon almaları sonucu piyasanın gerilemesidir.

Üçüncü dalga, uzun pozisyon, kısa pozisyon ve kararsız yatırımcılarının, yani her kesimden yatırımcı tipinin hem fikir olarak ayı piyasasının bittiğini görmeleri, ikinci dalga olan geri çekilmeyi fırsat bularak yeni alımlara başlamalarıdır. Bundan dolayı üçüncü dalga diğer dalgalara nazaran daha güçlüdür. Piyasada satmak isteyen yatırımcı tipi yoktur, her şey günlük güneşlik misali. Muhtemelen küçük yatırımcılar için alım yapılabilecek en güvenli dönemdir.

Dördüncü dalga kendini kar realizasyonu olarak göstermektedir.

Beşinci dalga ise ekonomi dergileri ve gazetelerin haberlerine göre hareket eden küçük yatırımcı kitlesinin pastadan pay alma isteğinin etkili olduğu dönemdir. Oysa bir dağıtım söz konusudur, kâğıtlar el değiştirmektedir.

Ayı piyasasında ise;

Birinci dalga, ilk başta bir kar realizasyonu seklinde algılanmaktadır, oysa büyük yatırımcılar piyasadan çıkmakta ve fiyatları yeni noktalara taşıyabilecek alıcı piyasada bulunmamaktadır ve fiyatlar gerilemektedir.

İkinci dalga, gerileyen fiyatlara bir tepki niteliğindedir. Boğa piyasasının sona erdiğini görmeyen veyahut teknik göstergelere rağmen görmek istemeyen boğaların alıma geçtiği aşamadır.

Üçüncü dalga, teorinin son dalgası, artık kötü haberler piyasaya yayılmış ve herkes boğa piyasasının sonra erdiğine inanmaktadır. Kimi yatırımcı uzun vadeli olmayı seçer iken, kimisi de, zararlarını realize etmektedirler.

Elliott Theory’ nin kuralarına dönecek olursak, teorinin dalgalarının içerisinde uzantı dalgaları olarak adlandırabileceğimiz dalgalar oluşabilmektedir ki ana şablonu görmeye en büyük engel bu uzantı veya ara dalgalardır. Boğa piyasasında bu dalgalar bir dalga içinde 5 küçük dalga olurken, ayı piyasasında; ilk hareket olan A dalgasında 3 veya 5, ikinci dalgada hep 3 ve son dalga olan C’ de hep 5 uzantı dalgaları seklinde olmaktadır (dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki, uzantı dalgaları teorinin gerçekleşmesi için oluşması mecburi dalgalar değildir). Ayı piyasasında kafa karıştırıcı farklı rakamların çıkmasının nedenlerine gelecek olur isek;

Elliott çalışmasında Correction Waves olarak adlandırdığı ABC dalgalarını da 3’ e ayırmış bulunmaktadır. Elliott’ a göre eğer tepe noktasından sonraki geri çekilme kendi içinde 5 ayrı dalga ile olur ise gelen tepki (her zaman 3 dalgalı olur), hiçbir zaman 5 noktasını geçmez veya aynı değeri almaz. Eğer ki bahsettiğimiz A dalgası içinde 5 yerine 3 dalga barındırır ise, bu sefer gelen tepkinin fiyatı en azında 5 numaralı tepe noktaya veya üzerine taşıyacağı varsayılır (hatırlayınız, istisnai durumlar). Elliott bu 3 farklı ABC dalgasına da sırası ile zigzag, flat ve irregular adını takmıştır.

Teorinin içeriğine girdikçe rakamlar kafa karıştırmaktadır. Ve teori olmasından dolayı da gerçek hayatta karşımıza çıkan Elliott dalgaları teoriye birebir uymamakta ve birçok konuda tartışma konusu yaratmaktadır. Elliott, Fibonacci numaralarını da dalga boylarının hesaplanmasında sıkça kullanmıştır. Elliott Theory’ yi özet olarak sunmak istediğimden hesaplamalara girmeyeceğim, fakat unutmamakta fayda olan iki dalga boyu için; ikinci dalga ilk dalganın %76,4’ ü kadar ve dördüncü dalga üçüncü dalganın %38,2’ si kadar gerileyebileceğini hatırlatabilirim.

Elliott Theory bir al-sat sinyal mekanizması olmamakta, piyasanın işleyişi açısından bir fikir vermektedir. Teori oluşmadan kimsenin kolay kolay fiyat hareketlerinin Elliott Theory’ ye göre hareket ettiğini söylemesi mümkün değildir. Ancak ilk dört hareket yakalanabilir ise, 4 numaralı dipten sonra en azından fiyatların nereye kadar gidebileceği, eğer bir dönüş, tepe noktası  oluşur ise de ana trendin ne şekilde düzeltilebileceğini kestirmek mümkün olabilir.

Rakamlar ile ilgili son bir bilgi, eğer ki hareketin başladığı nokta ile ilk dalganın tepe noktası arasındaki farkı 1,618 ile çarpıp, sonucu 1 noktasının değerine eklememiz ile oluşan değer VE hareketin başladığı nokta ile 3 numaralı dalganın tepe noktası arasında ki farkı 0,618 ile çarpıp sonucu 3 noktasına eklememiz sonucu oluşan değer arası 5 numaralı dalganın hedef fiyat aralığı kabul edilebilir. Kabul ediyorum, baya karışık sayılır.

Ulusal endeksimize bakacak olur isek, Gübre Fabrikaları adlı hissenin 2008 başından bu yana benzer bir hareket yaptığı görülmektedir, tabiki de Elliott mı değil mi tartışmaya açık…


Saygılarımla
Y. Selman ŞEKEROĞLU