Dünya devi iflasın eşiğinde mi?
100 yılı geride bırakan dünyanın en büyük otomotiv üreticisi General Motors (GM) iflasın eşiğine geldi
Dünyanın en büyük otomotiv üreticisi GM iflasın eşiğinde. 100 <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/yabancidowjones.jpg" align="right" vspace="5">yılı geride bırakan dünyanın en büyük otomotiv üreticisi General Motors (GM) iflasın eşiğine geldi.
Ufuk KORCAN / VATAN GAZETESİ
Yatırım bankası Merrill Lynch’e göre, General Motors’un bataklıktan çıkabilmesi için acilen 15 milyar dolara ihtiyacı var. Ancak şirketin bu parayı bulmasının şu aşamada zor olduğu söyleniyor
ABD ekonomisinin gücünü temsil eden şirketlerden biri olan dünyanın en büyük otomobil üreticisi General Motors (GM) adım adım iflasa yaklaşıyor. 1908 yılında kurulan ve özellikle ürettiği araçlarla Amerikan tarzı “büyük” yaşamı simgeleyen GM için işler hiç de iyi gitmiyor.
Uluslararası yatırım bankalarından Merrill Lynch, yayınladığı raporunda, GM’nin batmaktan kurtulabilmesi için 15 milyar dolara ihtiyacı olduğunu aksi takdirde otomotiv devinin ömrünü tamamlayacağını belirtiyor. GM yetkilileri ise 2008 yılı için likidite ihtiyacının satış rakamlarındaki kötüleşmeye ve maliyetleri düşürme çabalarına bağlı olduğunu düşünüyor.
GM sözcüsü Renee Rashid-Merem, “Piyasalardaki şartlar daha da kötüleşirse o zaman yeni çıkış yolları gündeme gelir” diyor.
Ancak GM’in iflas edeceği ihtimali, şirketin hisse fiyatına yüzde 73 oranında yansımış durumda. Öyleki Merrill Lynch, GM hisseleri için daha önce belirlediği 28 dolar hedef fiyatını 7 dolara çekti. “Batıyor” haberleri nedeniyle GM hisseleri bu hafta 10 doların da altına düştü.
Rekabete uyamadı
Satışları son 50 yılın, hisseleri ise son 54 yılın en düşük seviyelerine inen GM için sorunlar son 1 yılda global ekonomilerde yaşanan krizden önce başladı. Buick, Cadillac, Chevrolet, GMC, Hummer gibi markalarıyla tüm dünyada uzunca bir dönem “moda” olan GM, daha küçük ve ekonomik araçlar üreten Japon şirketleriyle rekabet edemez hale geldi.
Gerek tüketicilerin harcamalarında kesintiye gitmesi, gerek Toyota ve Honda gibi Asyalı rakiplerinin alternatif yakıtlı araçlarına olan talepteki artış, gerekse 140 doları aşan petrol fiyatları GM’nin sonunu hazırladı. Tüketim alışkanlıklarındaki değişim nedeniyle hafif arazi tipi araçların satış rakamı 1 milyon 396 bin seviyesine kadar geriledi. Bu rakam 1994 yılından bu yana hafif arazi tipinde görülen en düşük satış seviyesi.
2008 yılı ise son yıllarda “toparlanma” umudunu koruyan GM için tam anlamıyla kabus oldu. Bir dönem “büyük aile arabası” olarak gördüğü SUV tipi yüksek arazi araçlarını markete giderken bile kullanan ABD’liler, yüksek petrol ve akaryakıt fiyatlarıyla baş edebilmek için alternatif yakıtlı “hibrid” modellere geçmeye başladı.
Geçen yıl patlak veren mortgage kriziyle kartopu gibi büyüyen ekonomik sorunlar ve ABD ekonomisindeki küçülme GM’de işleri daha da içinden çıkılmaz hale getirdi.
Payı hızla düştü
Bir dönem ABD pazarının yarısını elinde bulunduran GM’nin pazar payı yüzde 19.2’ye kadar indi. GM’nin satışları Mayıs ayında yüzde 27, Haziran ayında ise yüzde 19 düştü. Rekor üzerine rekor kıran petrol fiyatları, sadece GM’yi değil Amerikan otomotiv endüstrisini de vurdu. ABD’de benzinin galonunun 4 dolara tırmanmasıyla birlikte otomobil satışları tepetaklak oldu. Ford Motor’un satışları yüzde 28, Chrysler’in yüzde 36 oranında düştü. ABD’de hibrid ve az yakıt tüketen modelleriyle son dönemde popüler olan Japon Toyota da, yüksek benzin fiyatlarından nasibini aldı. Toyota’nın satışları Haziran ayında yüzde 21, Nissan’ın satışları ise yüzde 18 azaldı.
Geleceği göremeyen CEO şirketi bataklığa sürükledi
DÜNYA devi General Motors’un bu duruma düşmesinin tek sorumlusu olarak 2000 yılında göreve gelen CEO Rick Wagoner gösteriliyor. 1999 yılında 5.7 milyar dolar kar eden GM’nin mali durumu, dümene Wagoner’ın geçmesinin ardından hızla bozuldu. GM’nin toplam zararı son 3 yıl içinde 51 milyar dolara ulaştı. Kuzey Amerika’daki 4 fabrikasını kapatacağını açıklayan ve Hummer markasını da satışa çıkarmayı düşünen GM’nin zor durumda kalması şirketin “büyük arazi araçları”na odaklanıp büyüme planının tutmamasından kaynaklanıyor.
2005 yılında büyük arazi aracı satışlarına odaklanarak büyümeyi hedefleyen Wagoner’in hesaplarını petrol fiyatlarındaki rekor artış bozdu.
Wagoner’i en fazla eleştiren kişi ise GM’de yüzde 10 payı bulunan ve otomotiv şirketlerine yaptığı yatırımlarla tanınan ABD’li milyarder Kirk Kirkoryan. 1998 yılında iflasın eşiğine gelen Chrysler’i kurtarmak için Alman Daimler-Benz ile yapılan ortaklığın mimarı olduğu söylenen Kirkoryan’ın şirketi Tracinda Corp. GM’nin en büyük hissedarı durumunda.
Çıkış Renault mu?
GM’nin yüzde 10 hissesi için 1.6 milyar dolar harcayan Kirkoryan, GM-Renault-Nissan ortaklığını istiyor. Ancak Kirkoryan, olası bir ortaklık sonrasında GM’nin Wagoner’den kurtulması gerektiğini düşünüyor. Kirkoryan’ın en büyük hayali ise Nissan’ı iflastan döndüren Brezilya doğumlu Fransız vatandaşı Carlos Ghosn’un GM’in başına geçmesi. Wagoner gibi 55 yaşında olan Ghosn, hem Renault hem de Nissan’da iş başına geldiğinden bu yana uzmanlaşmaya önem verdi. Nissan her iki şirket tarafından kullanılan benzinli motorları, Renault ise yine her iki şirket tarafından kullanılan diesel motorları üretiyor. Ghosn ayrıca her iki şirketle ilgili kararları ortak yönetim kurulunda herkese danışarak alıyor.
