Güncelleme Tarihi:
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından hayata geçirilen ve özellikle ilk evini alacak dar gelirli ailelerin yüzünü güldüren devasa sosyal konut projeleri, konut sahibi olma hayalini gerçeğe dönüştürmüş durumda. Ancak projenin temel amacı, düşük taksitlerle ve uygun şartlarla vatandaşı "barındırmak" olduğu için, konutların ticari amaçla kullanılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Bu nedenle, kura sonucu hak sahibi olan vatandaşlar, konutu teslim aldıktan sonra hemen kiraya verip veremeyeceğini veya satıp satamayacağını sıkça araştırıyor. TOKİ'nin 500 bin sosyal konut projesi için belirlediği şartnameye göre, konut sahiplerinin belirli bir süre zarfında ikamet etme zorunluluğu bulunmakta ve bu süre dolmadan yapılan kiralama ve satış işlemleri cezai yaptırımlara tabi olabilmektedir. Peki, TOKİ konutları kiraya verilebilir mi? TOKİ 500 bin sosyal konut kiraya verilebilecek mi?
TOKİ'nin sosyal konut projelerinin temel amacı, konut sahibi olamayan dar gelirli vatandaşların kendi evlerinde oturmalarını sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda, TOKİ konutları için genel bir kira ve devir yasağı mevcuttur.
Genel Kural:
TOKİ ile imzalanan sözleşmelerde, genellikle konutun borcu bitene kadar veya Tapu üzerine konulan şerh kalkana kadar evin kiraya verilmesi yasaktır. Bu süre, projenin niteliğine göre değişmekle birlikte, uzun yıllar (örneğin 10-15 yıl) sürebilir.
TOKİ'nin resmi internet sayfası toki.gov.tr'de sıkça sorulan sorular kısmında konuyla ilgili merak edilenleri yanıtlandı. İşte ayrıntılar;
"ALT GELİR PROJELERİNDEN SATIN ALINAN KONUTLAR KİRAYA VERİLEBİLİR Mİ?
Alt gelir grubu projelerinde sözleşme imzalanan konutlarda borç bitene kadar, alıcının veya ailesi için ikamet koşulu aranmakta olup, alıcının kendisinin, eşinin veya çocuklarının söz konusu konutta ikamet etmediklerinin tespit edilmesi halinde sözleşmeleri feshedilmektedir.
STANDART KONUT PROJELERİNDEN SATIN ALINAN KONUTLAR KİRAYA VERİLEBİLİR Mİ?
Standart tip konut sahipleri konutlarını kiraya verebilmektedir. İstisnai durumları olan 3+1 konutlarda ise kiraya verilebilmesi hususu İdaremiz inisiyatifindedir."
Taksit ödemesi devam eden, yani borcu henüz bitmemiş bir TOKİ konutunun kiraya verilmesi, sözleşmeye aykırılık teşkil eder. TOKİ, borç bitene kadar konutun tapusuna "ipotek" veya "satılamaz/kiralanamaz" şerhi koyar. Bu şerh, evin kiralanmasını veya satılmasını engeller.
Kiraya verme yasağına aykırı davranıldığı tespit edilirse, TOKİ sözleşmeyi tek taraflı feshetme hakkına sahiptir. Bu durumda, konut geri alınabilir ve ödenen taksitler iade edilebilir (genellikle yasal kesintilerle birlikte).
Bazı durumlarda TOKİ, hak sahibinin zorunlu sebeplerle konutunu kiraya vermesine izin verebilir. Bu istisnai durumlar şunlardır:
Zorunlu Tayin: Hak sahibinin görev nedeniyle başka bir şehre tayin olması ve bu durumu resmi belgelerle (atama kararı vb.) ispat etmesi.
Sağlık Sorunları: Hak sahibinin veya birinci derece yakınının sağlık sorunları nedeniyle başka bir yerde ikamet etme zorunluluğu.
Özel İzin: TOKİ'ye yazılı başvuru yaparak, zorlayıcı bir gerekçeyle özel izin talep edilmesi.
Ancak bu izinler, kiraya verme yasağını tamamen ortadan kaldırmaz; sadece belirli bir süre için özel bir durum oluşturur ve genellikle TOKİ'nin onayı şarttır.
Bir TOKİ konutunun yasal olarak kiraya verilebilmesi için temel şart şudur:
Borcun Tamamlanması: Konutun tüm taksitlerinin ödenmiş olması ve TOKİ'ye olan borcun tamamen kapatılması gerekir.
Tapudaki Şerhin Kalkması: Borç kapandıktan sonra TOKİ tarafından konutun tapusu üzerindeki "satılamaz/kiralanamaz" şerhinin kaldırılması.
Bu işlemler tamamlandıktan sonra konut, normal bir gayrimenkul gibi hak sahibinin özgür tasarrufuna geçer ve kiraya verilebilir.
Projenin bir bölümünde TOKİ doğrudan vatandaşlara kiraya vermek üzere konutlar inşa ediyor. Bu uygulama şimdilik sadece İstanbul'da hayata geçiriliyor. Piyasa rayiç bedelinin altında, yaklaşık yarı fiyatına kiraya verilecek bu konutlardan belirlenen kriterlere uygun vatandaşlar faydalanabilecek.
Kiralık sosyal konutlar 3 yıl süre ile kiraya veriliyor. Başvuru sahipleri arasından hak sahipleri kura ile belirleniyor. Konutlar düzenli denetime tabi tutuluyor ve ikamet zorunluluğu bulunuyor. Alt kiracılara verilmesi kesinlikle yasak.







