Aria ve Telsim arasında ipler koptu

Sayıları 12 milyonu bulan abone sayısı ile Türkiye’nin en büyük GSM operatörü olan Turkcell ile GSM operatörlerinin alt yapısını kullanmak (ulusal dolaşım hakkı-roaming) için aylardır savaş veren pazarın 3’üncü GSM operatörü Aria arasında ipler koptu.
Aslında ulusal dolaşım konusu, Telsim ve Aycell’i de ilgilendiriyor ancak pazarlıklar daha çok Aria ve Turkcell arasında yapılıyordu.
Uzunca bir süre tarafların anlaşmasını bekleyen ancak bu olmayınca uluslararası otoritelerin de yardımını alarak ulusal dolaşımla ilgili yeni bir ücretlendirme yapan Telekomünikasyon Kurulu, GSM şirketlerine en son 15 Kasım’a kadar anlaşmaları için süre tanımıştı. Aksi halde de yaptıkları dizaynı tarafların kabul edeceklerini duyurmuştu. İşte bu süre dün sona erdi.
Ulusal dolaşım, altyapısı yeterli olmayan bir GSM operatörünün bir başka GSM operatörünün altyapısını kullanarak, abonelerinin telefon görüşmesi yapmasını sağladığından özellikle Aria ve Telekom’un GSM şirketi Aycell için büyük önem taşıyor. Çünkü altyapıları henüz yeterli olmadığından tüm Türkiye’yi kapsama alanına alamıyor ve istedikleri müşteri adedine de ulaşamıyorlardı.
Dün işte bu konuda bir anlaşmanın olacağı beklenirken, sabahın ilk açıklaması Turkcell tarafından yapıldı. Ulusal dolaşıma başından beri sıcak bakmayan Turkcell, Telekomünikasyon Kurumu’nun bu konuya müdahaleye yetkili olmadığını ve yargıya gittiğini duyurdu. Turkcell, Kurum’un kararının teknik açıdan imkansız ve ekonomik açıdan kabul edilemez nitelikte olduğunu ileri sürerek, “ 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca, lisans sözleşmesinden doğan bu ihtilaftan dolayı yetkili Ankara Dördüncü Asliye Hukuk Mahkemesi’ne müracaat edilerek ihtiyati tedbir kararı alınmıştır” açıklamasını yaptı. Turkcell ayrıca 30 gün içinde tahkim davası açacağını ve Telekomünikasyon Kurumu’nun kararlarının iptali için de dava açtığını duyurdu.

“Turkcell tekelci anlayışta!”

15 Kasım’a kilitlenmiş olan Aria’nın Turkcell’in bu kararına tepkisi çok sert oldu. Aria, kendileriyle anlaşmaya yanaşmayan rakip operatörlerin tekelci anlayışı sürdürdüklerini öne sürdü. Turkcell’in Telekomünikasyon Kurumu’nun yetkisini tanımamasını da eleştirdi. Ne de olsa Aria Genel Müdürü Farina, her konuşmasında Kurum’un kararını, hoşlarına gitmese de kabul edeceklerini söyleyip duruyordu.
Cep telefonu kullanıcılarının seçim özgürlüklerinin kısıtlandığı ve rekabetten yararlanamadıkları bu ortamın değişmesi için Telekomünikasyon Kurumu’na çağrı yapan Aria, “Ulaştırma Bakanlığı’nın ve Telekomünikasyon Kurumu’nun yetkilerini reddeden Turkcell, rekabet ortamının yaratılmasını engellemeye çalışıyor” açıklamasını yaptı.

Peki şimdi ne olacak?

Telekomünikasyon Kurumu Başkanı Fatih Yurdal, bir ay kadar önce bu konuyla ilgili yaptığımız sohbette, “40 defa söyledik. İkiniz de bizim üreteceğimiz çözümden memnun olmazsınız dedik ama dinletemedik” demişti. Yurdal bu cümlesini de “Ortada bir kilo domates var. Taraflardan biri, ‘ben bunu 35 milyon liradan satarım’ diğeri de ‘Ancak 2.5 liraya satın alırım’ diyor” şeklinde açıklamıştı. Telekomünikasyon Kurumu, sektörde ortaya çıkacak olan sorunların çözümünde büyük rol oynayacaktı. Yurdal da, ilk çözümü de ulusal dolaşımla gerçekleştireceklerinden bahsediyordu. Ancak bugün itibariyle çözümü ne Turkcell ne de Telsim beğendi. Aria Genel Müdürü Farina ise, ‘Bizim avantajımıza değil ama Kurum’un kararına uyacağız’ diyerek ulusal dolaşımda Kurum’un kararını tanıyacaklarını dile getirmişti. Ancak Turkcell’in tahkim davası açmasıyla ulusal dolaşım konusu kördüğüm oldu.

Türktan ne demişti?

500 milyon dolar lisans bedeli ödeyen ve bugüne kadar da toplam 3 milyar dolar yatırım yapan Turkcell, 11.8 milyon abonesinin yanında bir başka operatörün daha altyapısından yararlanarak telefon görüşmeleri yapmasına sıcak bakmıyor. Telekomünikasyon çevrelerinde Turkcell’in Aria’dan ulusal dolaşımı kullanması için 500 milyon dolar istediği, Aria’nın da ancak 100 milyon doları gözden çıkardığı konuşuluyordu.
Turkcell’i bugünlere taşıyan genel müdürü Cüneyt Türktan, her konuşmasında altyapılarının ancak kendi abonelerine yetecek kapasitede olduğunu ve kaliteden ödün vermemeye gayret gösterdiklerini söylüyordu. Türktan, Telekomünikasyon Kurumu’nun ulusal dolaşım konusunda yeni bir dizayn yaptığı günlerde, bunu kabul etmek zorunda olmadıklarını ve yargıya gidebileceklerini de ima ediyordu.


Farina neden ‘keşke’ demişti?

2.5 milyar dolar lisans bedeli, KDV ve yapılan yatırımlar için ödenen 900 milyon dolarla birlikte bugüne kadar 4 milyar dolar harcayan dünyanın 4’üncü büyük cep operatörü İtalyan Telecom İtalia ve Türkiye İş Bankası ortaklığıyla kurulan İş-Tim, bugün itibariyle 500 bin aboneye ulaştı. Aria Genel Müdürü Farina, 15 gün kadar önce bir toplantıda 25 yıl daha bu pazarda olacaklarını vurgularken, 15 Kasım’da ulusal dolaşıma kavuşacaklarından çok emindi. Yine de aynı toplantıda, “Keşke baştan bunu sonuçlandırmış olarak yola koyulsaydık” demekten de kendini alamamıştı.
İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince ve Aria Genel Müdürü Farina, 2.5 milyar dolarlık lisans bedelini devlete öderken, ulusal dolaşım hakkının da kendilerine verileceği konusunda devletin kendilerine söz verdiğini ve dolaşımın kanuni hakları olduğunu her fırsatta dile getirdiler.
Aslında Aria yine de boş durmadı ve bugüne kadar Türkiye’nin 71 merkezinde 2 bin istasyon kurdu. 7 ayda yurtdışı dolaşımı için 44 şirketle, 28 ülkeyle sözleşme yaptı. Yıl sonunda da 60 ülkeyi kapsama alanına almayı hedefledi.