Türkler, şaraba yılda 500 milyon dolar harcıyor

Şarap tüketimi son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye`de de hızla artıyor. Bugün tüm dünyada yılda yaklaşık 50 milyar şişe şarap tüketilirken, toplam ciro yaklaşık 150 milyar doları buldu. Türkiye`nin yıllık şarap harcaması da 500 milyon dolara ulaştı.

Tarihi bin yıl önceye dayanan şarap tüketimi son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye`de de hızla artıyor. Bugün tüm dünyada yılda yaklaşık 50 milyar şişe şarap tüketilirken, toplam ciro yaklaşık 150 milyar doları bulmuş durumda. 1 milyon hektardan fazla bağ alanıyla dünyanın en büyük dördüncü üzüm yetiştiricisi olan Türkiye`de ise son yıllarda özellikle bağcılık alanında yapılan atılımlarla şarap sektörü hızla gelişmeye başladı. Yılda 60 milyon litre yani 80 milyon şişe şarap tüketiminin yapıldığı Türkiye, şu an dünya tüketiminin yüzde 1`ini bile gerçekleştirememesine rağmen dünya standartlarında yapılan tesisler ve toprağa yapılan yatırımlarla gelecek için büyük bir gelir kapısı olmaya aday gözüküyor.

Türkiye`de fiyatları 2 ile 30 milyon lira arasında değişen şarapların tüketimi için yılda yaklaşık 500 milyon dolar harcanırken, akıllı yatırım yapılması halinde 10 ile 20 yıl içinde 200 milyon dolarlık bir ihracat gelirinin elde edilebileceği belirtiliyor. Yetkililer Türkiye`de mevcut üretimin tamamı kadar ek bir üretim sağlanıp, toprağa yatırım yapılmasının ardından devletin de desteğiyle bu gelirin kolayca elde edilebileceğini savunuyor.

BAĞLARIN ÇOĞU KULLANILMIYOR

Şu anda Türkiye`nin 1 milyon hektar olduğu kaydedilen bağ alanının sadece yüzde 2`sinde şaraplık üzüm yetiştiriliyor. Önümüzdeki yıllarda bu oranın yeni yatırımlarla yüzde 3-4`lere ulaşacağı tahmin ediliyor.

Son yıllarda özellikle tanınmış ve zengin kişilerin hobi olarak yapmaya başlamasıyla daha medyatik bir hale gelen bağcılık özel firmaların da desteğiyle önemini hızla artırıyor. Tütün yetiştirmeye getirilen sınırlamanın da etkisiyle birçok alanda bağcılığa geçiş yaşanırken, özellikle Ege, Trakya ve İç Anadolu bölgelerinde bağ sayılarında artış gözlemleniyor. 20 bin hektarlık bir alanda şarap üretimi için üzüm yetiştirilen Türkiye`de bu oranın yeni yatırımlarla birlikte 30-40 bin hektara çıkması planlanıyor. Bu oranın Türkiye`deki şarap tüketimini artırmanın dışında, çok az olan şarap ihracatının artmasında da etkili olması bekleniyor.

Şu anda Türkiye`de kişi başına yıllık şarap tüketimi 1 litreyle, yıllık tüketimi 65 litreyi bulan Avrupa ülkelerinin çok gerisinde. Bu tüketimin bu kadar düşük olmasının sebebi müslüman bir ülke olmanın yanında şarap kültürünün olmamasından kaynaklanıyor. Şu an Türkiye`de yılda 60 milyon litre şarap tüketilirken, bu oranın önümüzdeki yıllarda kişi başına 5 litreye çıkartılması hedefleniyor. Bu hedefin gerçekleşmesi halinde Türkiye`de yıllık şarap tüketiminin 300 milyon litreye ulaşağı, bunun da yaklaşık 2 milyar dolarlık bir ciro yaratacağı belirtiliyor.

MARKALAŞAN ŞİRKETLER VAR

Türkiye`de bugün kaliteli şarap sektörüne Doluca, Kavaklıdere, Diren, Sevilen gibi marka olmuş şirketler yön veriyor. Kamu kuruluşu olan ancak özelleştirilmesi gündemde olan Tekel ise şarap üretimi konusunda

büyük bir paya sahip. Sofra şarabı diye tabir edilen ucuz şarap üretimi yapan Tekel`in biran önce özellişterilmesiyle Türkiye`de şarap kalitesinin artması bekleniyor.

Artık rakı kadar şarap içiyoruz

Türkiye`de son yıllarda hızla artan şarap tüketimi kişi başına 0.8 litreden bugün 1 litreye yükselmiş durumda. Yılda 60 milyon litre şarap tüketilmeye başlayan Türkiye`de yine60 milyon litre tüketilen ‘Rakı’nın tahtı sarsılmış durumda. Özel şirketlerinin yaptıkları yatırımlarla birlikte dünya standartlarında şarap üretiminin yapıldığı Türkiye`de bundan böyle her yıl yüzde 3-5 arasında bir büyüme bekleniyor. Bu büyüme önümüzdeki yıllarda rakı tüketiminin şarabın gerisinde kalacağının bir sinyali olarak dikkat çekiyor.

Diren: Bağcılıkta organize olmalıyız

Diren şirketinin sahibi Orhan Diren Türkiye`de şarap sektöründeki en büyük sorunun bağcılıkta organize olunamamasından kaynaklandığını söyledi. Şarap sektörünün sorunun Türkiye`nin tarım sektöründe yaşanan sorunla aynı olduğunu kaydeden Diren, ‘‘Verimli bir şekilde üretim yapadığınız takdirde büyük bir gelir kapısından mahrum oluruz. Müslaman bir ülke olduğumuz için şarap tüketimi az ve çok hızlı bir şekilde artmayabilir. Ancak şarapçılığı bir ekonomik değer olarak algılayıp devletin teşviğiyle bu alanda yatırım yapmalıyız’’dedi. Yurtdışında bir çok ülkenin devletin desteğiyle ihracatlarını artırarak şarap alanında marka olduğunu hatırlatan Diren ‘‘Son yıllarda özel sektörün desteğiyle şarapcılık alanında hızlı bir gelişme var. Avrupa standartlarında üretim tesisleri ve modern bağlar kuruluyor. Bu sektörün önümüzdeki yıllarda çok gelişeceğine inanıyorum’’ dedi. Dinle şarap tüketiminin birbiriyle ilişkili olduğunu hatırlatan Diren, AK parti hükümetinin şarap tüketiminin artmamasında etkili olabileceğini belirtti.

Doluca: Tesisler tamam artık sıra toprakta

Doluca Pazarlama Müdürü Sibel Kutman, Türkiye`de şarapçılık alanında özel şirketlerin üretim tesisleri açısından çok iyi bir noktaya geldiğini ifade ederek, problemin ham maddeden kaynaklandığını kaydetti. Kutman, ‘‘Bu sektörde ancak çok iyi bir ürünle yola çıkarsanız başarılı olabilirsiniz’’dedi. Kutman, sektörde toprağa yatırım yapılmaya başlandığını belirterek, ‘‘3-4 senedir şarap üreticileri kendi topraklarında mamül üretmeye başlarken, birçok çiftçi de bağcılık alanına yatırım yapmaya başladı. Türkiye`de yetiştirilen üzümlerin sadece yüzde 2`si şarap için üretiliyor. Son yapılan bağların devreye girmesiyle bu oranın yüzde 3-4`lere çıkmasını bekliyoruz’’dedi. Türkiye`de şarap ihracatının artması için özel firmalar ve devletin birlikte bir platform kurması gerektiğini ifade eden Kutman, ‘‘Süreç oraya doğru ilerliyor. Ürünlerimiz dünyada ispat edildi. Ben önümüzdeki yıllarda Türkiye`de üretilen şarapların yüzde 50`sinin ihraç edilebileceğini düşünüyorum’’diye konuştu. Türkiye`de şarap sektörünün ilerlemesinin adım adım olacağını kaydeden Kutman, ‘‘Sektörün her yıl yüzde 3-5 büyümesini bekliyoruz. Biz bunun şarap kültürünün artmasıyla hızlanacağını düşünüyoruz’’ dedi.

Kavaklıdere: Dünyaya açılmaya hazır değiliz

Kavaklıdere Murahhas azası Ali Başman, Türkiye`de hem kendi bağları hem de seçilmiş bölgelerde teşvik verdikleri anlaşmalı çiftçileri olduğunu belirterek, ‘‘Türkiye`de Kalecik Karası`nın çıkması bizim teşviklerimizle başladı’’dedi. Türkiye`de bağcılık alanında iki türlü yatırımcının olduğunu kaydeden Başman, ‘‘Bu işi hobi olarak ve para kazanmak için yapanlar var. Köylü ve çiftçi bazı ürünlerin fiyatlarının yüksek olduğu için bu alanda yatırım yapıyor. Ama bunun riski var çünkü üretimin artması tüketim artmadığı takdirde bir anlam ifade etmez’’ dedi. ‘‘Türkiye olarak şarapçılıkta dünyaya açılmak konusunda tam hazır değiliz’’ diye konuşan Başman, üretim ve teknoloji olarak Avrupa`yla aynı standartlarda olduğumuzu ancak bağcılık konusunda epey yol almamız gerektiğini kaydetti. Başman şöyle konuştu: ‘‘Bizim bağcılık alanında miktarı değil kaliteyi düşünmemiz gerekiyor. Diğer taraftan ithal üzümleri taşeron olarak yetiştirip dünyaya açılmak yerine Türk üzümleriyle yurtdışında rekabete girmeliyiz. ’’

Bir dönümde 35 bin dolara üzüm

Bugün bağcılık yapılabilecek bir arazinin dönümü 10 bin ile 30 bin dolar arasında değişiyor. Bağcılık sadece araziyi almakla sınırlı kalmıyor. Araziyi aldıktan sonra bağ ekimi için dönüm başına 2 ile 5 bin dolar arasında fidan, kazık, tel yatırımı yapmanız gerekiyor. Bu yatırımlar tamamlandıktan sonra ise iyi kalitede bir ürün almak için en az 4 yıl beklenmesi gerekiyor. Bir dönüm bağda en fazla 1 ton kaliteli şaraplık üzüm yetiştirebiliyorsunuz. 1 ton kaliteli üzümün fiyatı ise bugün yaklaşık 7 bin 500 dolar civarında. Yani sonuç olarak araziyle birlikte 12 bin ile 35 bin dolar yatırım yaparak kurduğunuz 1 dönüm bağdan 4 yıl sonra 7 bin 500 dolar kazanmanın çok verimli olduğu söylenemez. Ancak iyi bir yerde araziniz varsa bağcılık kárlı bir hale gelebiliyor. Örneğin 100 dönümlük arazinizi 500 bin dolarlık yatırımla kaliteli üzüm yetiştirir hale gelirseniz 4-5 yıl sonra her yıl 750 bin dolar kazanma şansına sahip olabilirsiniz.

Türkiye`de 1200 çeşit üzüm üretilirken, bu kadar çok üzüm çeşidinin olmasına karşın bugüne kadar toprağa yatırım yapılmadığı için sadece 34 çeşit üzümden şarap yapılıyor. Bu üzümlerin ise sadece 22`sinin yerli üzüm olması şarapcılığa verilen önemin bir göstergesi.