Şirket Evliliğinin Yüz Karaları

BusinessWeek Dergisi, son yıllarda yaşanan şirket evlilikleri furyasının aktörleri arasında en kötü 10 birleşmeyi gerçekleştiren şirketleri belirledi ve evlilikler çoğaldıkça başarısızlığın da arttığını vurguladı.



Son yıllarda global bir şirket evliliği furyası yaşanıyor. Bu girişimlerden bazıları dünyanın en büyük şirketlerini yaratırken bazılarıysa en aptalca birleşmeler olarak tarihe geçiyor. Coca - Cola Başkanı Douglas N. Daft, yönetim kurulu üyeleriyle birlikte 21 Kasımdan itibaren Quaker`ı satın almak için görüşmeye başladığında yatırımcılar bunun doğru bir girişim olup olmayacağı konusundaki kaygılarını dile getirmiş ve büyük bir kumar oynandığını kaydetmişti. Coca - Cola, Quaker`ın Gatorade birimini satın alarak, spor - içecekleri alanında liderliği ele geçirecek ve aynı zamanda büyük dağıtım ağı sayesinde Gatorade`i ABD dışında da pazarlayabilecekti. Quaker, birleşme sayesinde en büyük rakip olan Pepsi`nin etki alanının dışına çıkarılmış olacaktı.


YÖNETİM KURULU REDDETTİ;

Daft`ın ısrarına rağmen yönetim kurulu satın alma işlemini, çok pahalıya malolacak diye kabul etmedi. Daft, reddedilmesi nedeniyle rahatsız olabilir ancak, belki de arkadaşlarına teşekkür etmesi gerekiyor. Son yıllarda, yönetim kurulları, genel başkanların önerdiği birleşmeleri kabul etmekte çok aceleci davranıyor. Acele verilen kararlar faciayla sonuçlanabiliyor. Bazı şirket evlilikleri büyük başarılarla son buluyor ama önemli bir bölüm de başarısız oluyor. Mesela Daimler Benz`in Chrysler ile yaptığı 36 milyar dolarlık gurur kırıcı birleşme bu duruma en iyi örnek. Aynı zamanda, AT & T`nin kablolu televizyon sektörüne 90 milyar dolar yatırmasını da düşünmek gerekiyor. AT & T, şimdi kablolu televizyon sektöründen çekiliyor. Bu örnekler 90`ların sonunda yaşanan birleşme furyasının doğurduğu olumsuz sonuçlardan sadece ikisi. Bayan yöneticisi Genel Müdür ve Başkan Jill E. Barad`ın görevine son verilmesiyle biten Mattel`in The Learning`i satın alma girişimi de ek bir örnek olarak verilebilir. Tüm bu gelişmeler bir soruyu öne çıkartıyor: Son 5 yıl içinde gerçekleşen evlilik furyasında en kötü 10 birleşmeyi hangi şirketler gerçekleştirdi? En büyük gafı kim yaptı?


Business Week, yatırım bankacıları ile ekonomi profesörlerinden oluşan bir grubun yaptığı çalışmalar sonrasında en başarısızları belirledi. Söz konusu şirket evlilikleri hissedarlara en çok zarar veren, diğer bir deyişle pazar kapitalizasyonunu kaybeden şirketleri kapsıyor. Bazıları ise şirketlerin genel müdürlerinin işine son verilmesiyle sonuçlanan birleşmeler. Ancak, uzmanlar belirledikleri 10 şirketin en kötü durumda olanlar olduğunu hatırlatıyor ve her 5 birleşmeden sadece birinin başarılı olabildiğine, yani hedeflerine ulaşabildiğine dikkat çekiyor. Profesör Thomas Z. Lys, Şirket satın alma ev yapmaya benzer diyor ve her zaman planlanandan iki kat daha masraflı, iki kat daha uzun bir süre içinde birleşmelerin tamamlanabildiğini hatırlatıyor. Ayrıca, şirket evliliklerinin sayısı arttıkça başarısız birleşme örnekleri de aynı ivmeyle yükselişe geçiyor. ABD şirketleri bu yıl birleşme ve satın alma operasyonlarına yaklaşık 1.3 trilyon dolar harcadı. Bu rakam geçen yıl 1.4 trilyon dolar harcandığı anımsanınca pek bir şey ifade etmiyor ancak 1995 harcamalarının 4 katına eşit olduğu dikkate alınınca durum değişiyor.
Bununla beraber, America Online ile Time Warner`ın evliliği ve UAL`ın US Airways`i satın alması örnekleri, yatırımcıların endişelerini daha da artırıyor. Bu yıl AOL hisseleri yüzde 45, UAL hisseleri ise yüzde 50 değer kaybetti. Ayrıca, General Electric`in 45 milyar dolara Honeywell`i satın alması da bir başka endişe yaratıyor. Şirketin Genel Müdürü John F. Welch`in 2001 yılında görevi Jeffrey R. Immelt`e bırakacak olması birleşmenin hazmedilmesinin çok güç olacağı görüşünü güçlendiriyor.



Birleşmelerde yaşanan başarısızlıkların çeşitli ektra gelişmeler nedeniyle oluştuğunu iddia etmek bu durumu açıklamaya yetmiyor. Çoğu şirket yöneticisinin ve danışmanlarının birleşmeleri başarıya ulaştıracakları yönündeki iddiaları ve zekice açıklamaları başarısızlıkların dış koşullar nedeniyle oluştuğunu ispatlamaya yetecek nitelikte değil. İnsan, doğası gereği suçu dış koşullara, petrol fiyatlarının artışına, savaşlara vb. atıyor. (FİNANSAL FORUM)