Sektorlerde Yuzler Guluyor.

24.04.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :
Gecen yili siyasi veekonomik krizler nedeniyle kotu geciren ve umutlarini 2000 yilina baglayan sektorler, yilin ilk uc ayindan memnun. Turkiye`nin son uc aydaki siyasi ve ekonomik gidisatinin olumlu olmasi sektorlerin ileriye donuk umutlarini da artirdi. Bircok uluslararasi kurulus ve yabanci bankanin yaptigi degerlendirmeler; Turkiye`nin tarihsel bir donum noktasinda oldugunu gosteriyor. Hazine`nin ic borclanma faizlerinin yuzde 100`lerden yuzde 30`lara kadar gerilemesi, Bankacilik Yuksek Denetleme Kurulu uyelerinin atanmasi, tarim sektorunde verilen sozlerin yerine getirilmesi ve ozellestirmede elde edilen basari ekonomide olumlu bir ruzgar estiriyor. Ozellestirmeden bu yil 7.6 milyar dolar gelir hedefleyen hukumetin, ilk uc aylik donemde POAS`in ozellestirmesinden 1.3 milyar dolar, TUPRAS`in halka arzindan 1.2 milyar dolar ve GSM ihalesinden de 2.5 milyar dolar gelir elde etmesi yine beklentileri olumlu yonde etkileyen faktorler olarak dikkat cekiyor.
Otomotiv: Talep karsilanamiyor: Otomotiv sektoru, canlanan ic talep ve artan ihracatiyla 1993"ten sonraki en parlak donemini yasiyor. Uretim, ihracat ve satis verileri ile ekonomik canlanmaya en olumlu tepkiyi veren sektorlerden biri otomotiv oldu. Hatta bazi ithal markalarda musterilere uc aya kadar varan bekleme sureleri verildi. Ilk 3 ayda ic pazar 103 bin 592 adetlik satis buyuklugune ulasti. Ic talebin yuzde 52`si ithalat ile karsilandi. Ithal binek ve ticari arac ithalati gecen yilin ilk ceyregine gore yuzde 111 artti. Yerli otomobil ve ticari arac satisi 53 bin 900 adet oldu. Toplam otomobil ve hafif ticari arac satisinin mart ayinda 45 bin 490 adet olarak gerceklesmesi ve 1993 yilinin es donemine gore yuzde 24, 1999`a gore ise yuzde 68 artmasi dikkat cekti. Tasit araclari ve yan sanayii ihracati ise FOB deger olarak yilin ilk 3 aylik doneminde yuzde 20 oraninda artarak 661 milyon dolara yaklasti. Binek otomobil ihracati bu donemde yuzde 131`lik artis ile yukselme trendinin fisekleyicisi oldu. Son yillarin yildizi otomotiv yan sanayii ihracati ise gecen donemde yuzde 5`lik artis orani ile hiz kesmis gorundu.
Tasimacilik: Buyume bekleniyor: Yasanan ekonomik krizin etkisi ile 1999 yilinda zor bir donem yasayan kara ve hava tasimaciligi 2000 yilinin ilk uc ayinda bekledigi hareketliligi yakaladi. Uluslararasi kara nakliyesi yapan firmalarin seferlerinde gozle gorulur bir artis yasanirken, bu olumlu tabloya ragmen yilin ikinci yarisinda Italya ve Rusya Federasyonu`na yapilan seferlerde gecis belgesi sorunu yasanmasina kesin gozu ile bakiliyor. Havayolu yolcu tasimaciliginda ise ozel Turk havayolu sirketleri, yasanan hareketlilige ragmen kapasite yetersizligi sorunu ile karsi karsiya kaliyor. 1999 yilinda kriz nedeniyle ucak sayilarinda onemli dusus yasanan ozel Turk havayolu sirketleri simdi de koltuk yetersizligi nedeniyle mevcut talebi karsilamada zorluk yasiyor. 1999 yilinda 10 bin koltuk kapasitesine sahip olan Turk ozel havayolu sirketlerinin 4 bin yeni koltuga ihtiyaci bulunuyor. Uluslararasi ve sehirlerarasi kara yolcu tasimacilari da 2000 yilinin ilk aylarinda yasanan hareketlilikten olumlu yonde etkilendi. Sektorde bu yil yuzde 4 oraninda buyume bekleniyor.
Reklamcilik: Yuzde 40 buyuyecek: Halka arzlar, telekomunikasyon ve bilisim pazarindaki hareketliligin etkisiyle ilk 3 aya iyi baslayan reklam sektorunun 2000 yilinda yuzde 40 buyumesi ongoruluyor. BIMAS olayi ve Marmara depremi nedeniyle 1999`da dusen reklam harcamalarinin, 2000 yilinda artmasi bekleniyor. 1996`dan 1997`ye yuzde 30 buyudugu kaydedilen reklamcilik pazarinda 1997`den 1998`e buyumenin hic olmadigi aksine gerilemenin basladigi vurgulandi. 1998`den 1999`a gerilemenin arttigina isaret edilirken, 1999`dan 2000`e ise pazarda yuzde 40`lik bir buyume beklendigi bildirildi. Gecen yilin son ayinda Turkiye`nin Avrupa Birligi`ne uye adayliginin kabul edilmesi ve ekonomide istikrarin saglanmasina yonelik yapilan olumlu calismalarin, 2000`in ilk uc ayinin 1999`un ayni donemine gore daha iyi gecmesine neden oldugu ifade edildi. 1999 yilinda 1.2 milyar dolarlik reklam yatiriminin gerceklestirildigi bildirilirken, 2000 yili icin ongorulen rakam ise 1.5 milyar dolar olarak aciklandi.
Turizm: Hedef 1998 rakamlari: Turizme iliskin 2000 yili basinda yaratilan olumlu hava, yilin ilk uc ayina henuz yansimadi. Turkiye`ye gelen yabanci turist sayisi ocak-mart doneminde gecen yilin ayni donemine gore yuzde 1.7 oraninda duserek, 1 milyon 120 bin olarak gerceklesti. Gecen yilin ilk uc ayinda 1 milyon 140 bin turist geldi. Bu arada bayramlarin ve uzun tatillerin etkisiyle ic turizmde ise canlilik yasandi. Turizmciler, "kara yil" diye niteledikleri 1999`u "yasanmamis" kabul ederken, hedef olarak 1998 yili rakamlarini aliyorlar. Ancak bu yilin ilk uc aylik ziyaretci orani, 1998 yilinin ayni donemine gore de yuzde 6.1 oraninda gerileme kaydetti. Bu sayi ile sektorde yil basinda hedef olarak konan 10 milyonluk turist sayisindan uzaklasildi. Dunya Turizm Orgutu`nun tahminlerine gore, 2020 yilina kadar Turkiye`nin sektordeki buyume hizi Avrupa`nin pek cok ulkesini geride birakarak yilda ortalama yuzde 5.5 duzeyinde gerceklesecek.
Kimya: Satislar canlandi: Sektorde hareketlilik basladi. Turkiye kimya sektorunde 6 milyar dolarlik ithalat, 10 milyar dolarlik uretim, 1 milyar dolarlik da ihracat yapiliyor. 1999 yilinin ilk yarisinda satislarda yasanan artis, yilin ikinci yarisinda yerini gerilemeye birakmisti. 2000 yilinin ilk uc aylik doneminde satislar yeniden canlandi ve 1999`un ilk yarisindaki satis rakamlarina ulasildi. Talepteki kipirdanmada; gecen yil sikintili donemler yasayan deri, tekstil gibi kimyanin buyuk olcude yer aldigi sektorlerin bu yila iyi baslamalari en onemli sebep olarak gosteriliyor. 1999`da yuzde 25`lik bir daralma gosteren tarim ilaci pazarinda kullanim oraninin, bu yilin ilk uc ayinda artis gosterdigi ifade edildi. 2000`in ilk uc ayinda sentetik elyaf tuketiminde yuzde 5`lik bir artis kaydedilirken, akrilif elyafta ise buyumenin yuzde 2-3 civarinda oldugu bildirildi. Kimya sanayiinde yer alan boya sektorunun yilin ilk uc ayini sezonu olmamasindan dolayi durgun gecirdigi ancak, sezonu olan ilkbahar ile agustos ve eylul aylarinda canlanmanin beklendigi belirtildi.
Tekstil: Ikinci yaridan umutlular: Tekstil ve konfeksiyon sektoru ihracatindaki dusus yavaslarken, yeni yatirimlar da konusulmaya baslandi. 2000 yilinin ilk uc ayinda 1 milyar 916 milyon dolarlik hazirgiyim, 639 milyon dolarlik da tekstil ihracati gerceklestirildi. Istanbul Tekstil Konfeksiyon Ihracatcilari Birligi (ITKIB) kayitlarina gore 2000 yilinin ilk uc ayinda gecen yilin ayni donemine oranla hazirgiyim ihracati yuzde 1.5, tekstil ihracati ise yuzde 0.6 azaldi. 2000 Ocak-Mart doneminde sektorun gundemindeki en onemli konular hammadde fiyatlarindaki yukselis, uygulanan ekonomik paket, kur politikasi, Gumruk Kanunu sonucu uygulamalarda yasanan degisiklik ve uzun bayram tatillerinin sektore tasidigi olumsuzluklardi. Hukumetin acikladigi ekonomik paket cercevesinde yilin ilk yarisinin sektor acisindan kotu gececegini uman tekstil ve konfeksiyon sanayii, umudunu yilin ikinci yarisina sakliyor.
Ambalaj: Kapasitede artis bekleniyor: Toplam 2.5 milyar dolarlik pazar buyuklugune sahip olan sektorun 1999 yilindaki buyume projeksiyonlarina eristigi pek soylenemese de 2000 yilinda nisbi bir buyume gerceklestirebilecegi ongoruluyor. Atil kapasite sorununu yasayan ambalaj sektoru, kisa vadeli projeksiyonlara girmiyor. Ancak sektorun ic pazarda hitap ettigi en onemli alan olarak nitelendirilen gida sektorundeki gelismeler, sektordeki atil kapasite sorununa da orta vade de cozum getirecekmis gibi gorunuyor. Gida maddelerinin, sayilari giderek artan supermarket, hipermarket gibi toplu alisverisin yapildigi yerlerden alinmaya baslamasiyla sektordeki kapasite kullanim oraninda artis olacagi tahmin ediliyor. Bu artisin sadece bir ya da birkac ambalaj turunde degil, butun alanlarda olmasi bekleniyor. Ambalaj Sanayicileri Dernegi (ASD) tarafindan yapilan bir arastirmaya gore sektorun 2000 yili uretim miktari beklentisi plastik ambalaj; 775 bin ton, metal ambalaj; 805 bin ton, oluklu mukavva; 853 bin 500 ton, kagit-karton ambalaj 285 bin ton olarak siralaniyor.
Beyaz esya: Uretim artiyor: Beyaz esya sektorunde yasanan durgunluk, yerini hareketlilige birakti. Beyaz Esya Sanayicileri Dernegi`nin (BESD) verilerine gore, buzdolabi, otomatik camasir makinesi, bulasik makinesi ve firin olmak uzere dort ana urunun 2000 yili iki aylik toplam ihracati ic pazardaki kismi gerilemenin aksine 1999 yilina gore yuzde 38, 1998 yilina gore yuzde 52 oraninda artti. Uretim rakamlarina bakildiginda ise buzdolabi ve camasir makinesi uretimi artis gosterirken, bulasik makinesi ve firin uretiminde dusus goruldu. BESD`in verilerine gore buzdolabi ve camasir makinesinde ic satislar artarken, bulasik makinesi satislari dustu. Firin ic satislarinda ise rakam ayni kaldi. BESD yetkilileri, 2000 yilinin tamamina dair tahmin yapilmasinin henuz cok erken olduguna isaret ederek, ileriki aylardaki gelismelerin ardindan yapilacak tahminlerin daha saglikli olacagini dile getirdiler.
Insaat: Kredi teklifleri degerlendiriliyor: Insaat sektoru, gecirdigi 2 yillik kriz sonrasinda, buyuk umutlarla girdigi 2000 yilinda bekledigi canliligi henuz yakalayamadi. Kamu yatirimlarini yuruten muteahhit firmalar, 2. ceyrege ait odeneklerini aldilar. Muteahhit firmalarin ellerindeki projeleri bitirmek icin ek odenek talep etmesine karsin, bu yil 4.2 katrilyon lira ayrilan kamu yatirimlarinda, butce olanaklarinin disina cikilmayacak. Insaat sektoru, genel ekonomik gostergelerdeki iyilesmeler sonucu yurtdisindan gelen kredi tekliflerini degerlendiriyor. Gecirilen 2 yillik kriz doneminde kullandigi krediler nedeniyle buyuk finansman gideri olan ve bunu proje maliyetlerine yansitan insaat firmalari, bu donemde bulduklari yabanci kaynakli libor seviyesinde faizi olan krediler icin Hazine`nin garanti destegine ihtiyac duyuyorlar. Insaat sektoru, yilin ikinci yarisindan sonra, ekonomi politikalarindaki istikrarin surmesiyle insaat sektorunde olumlu gelismeler bekliyor.
Gida-tarim: Super performans: Sektorler icerisinde ilk uc ayda en iyi performansi gida sektoru gosterdi. Yatirimlar artarken bircok yeni firma da bu sektore yoneldi. Mevcut firmalar ise kapasite artirirken, modernizasyon yatirimlari da hizlandi. IMF ile imzalananan stand-by anlasmasinin temel ayaklarindan birisi olan tarim sektorun yonunu ise enflasyon hedefi oraninda verilmesi ongorulen taban fiyatlar belirleyecek. Bunun ilk ornegi de tutunde yasandi. 1999 urunu tutune yuzde 25 oraninda fiyat artisi verildi. Gecen yil 1 milyon 400 bin lira olan tutun bas fiyati bu yil 1 milyon 750 bin lira olarak aciklandi. Tarimda bir baska onemli calisma ise destekleme sisteminde dogrudan gelir desteginin benimsenmesi oldu. Dunya Bankasi`nin destegi ile gerceklestirilecek dogrudan gelir destegi icin pilot koyler secildi ve uygulama mayis ayinda baslayacak. Ayrica yine Dunya Bankasi`nin istegi dogrultusunda tarim satis kooperatiflerinin ozerklestirilmesini saglayacak yasa taslagi hazirlandi ve bakanlar kuruluna sunuldu.
Elektronik-telekomunikasyon: Beklentiler olumlu: Telekomunikasyon sektoru 2000`in ilk uc ayinda buyumesini surdurdu. Ozellikle bu yilin ilk uc ayinda yasanan GSM ihalesi telekomunikasyon firmalarinin bu yila iliskin beklentilerini olumlu yonde etkiledi. Uzmanlar bu yil pazarda yuzde 100`un uzerinde bir buyume bekliyorlar. Gerek Turk Telekom`un ozellestirilmesi sonucunda gerceklesecek yeniden yapilanma gerekse 3. GSM sebekesinin altyapi yatirimlari sonucu telekomunikasyon pazarinda 2000 yilinin ilk ceyreginde arz ve talep dengesinde olumlu yonde beklentilere sahne olduguna dikkat cekilirken, ikinci ceyrekte bu sektorde bir patlama yasanacagina ve uretim kapasitelerinin artacagi ifade ediliyor. 1999 yilinda ozellikle TV uretim ve ihracatinda Avrupa Birligi ulkelerinde basaridan basariya kosan elektronik sanayiinin 2000 yilinin ilk uc ayinda yine ayni basariyi tekrarladigini dile getirilirken sektorun bu yil yuzde 15 oraninda buyumesi ongoruluyor.
Demir-celik: Krizin etkisi azaldi: Demir-celik sektorunde kuresel ekonomik krizin etkisi azaldi. Orta Anadolu Ihracatci Birlikleri (OAIB) tarafindan hazirlanan `Demir-Celik Sektoru Degerlendirme Notu`na gore, 1998-1999 yillarinda etkili olan kuresel ekonomik kriz, uluslararasi demir-celik ticaretinde hacim kuculmesi ve fiyat dususlerine neden oldu. 1997 yilinda 698.2 milyon tona ulasan dunya nihai celik tuketiminin, 1998 yilinda yuzde 0.7 duserek 693.3 milyon tona geriledigi belirtilen OAIB arastirmasinda, global krizin etkisinin azalmaya baslamasiyla birlikte, 2000 yilinda dunya celik tuketiminin 719 milyon tona ulasmasinin beklendigi kaydedildi. Arastirmada, dunya celik fiyatlarinin da ancak 2000 yilinin ikinci yarisindan itibaren farkedilir bicimde artacagi bildirildi. (DUNYA)


Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
 
KAPANIŞLAR (BIST)
BUGÜN 1000 TL NE OLDU?
1.031 TL        
BORSA
1.003 TL        
DOLAR
1.002 TL        
EURO
1.005 TL        
ALTIN
 
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.