`Önceliğin ekonomi olması şart`

İstanbul Sanayi Odası`nın (İSO) Ekonomik Durum Tespit Anketi, ekonominin beş önemli göstergesinde beklentilerin olumsuz olduğunu ortaya koydu. Özel sektör imalat sanayinin içinde bulunduğu koşulları, sorunları, beklenti ve öngörülerini tespit edebilmek amacıyla İSO üyeleri arasında gerçekleştirilen anketin 2007 yılı ikinci altı ayını kapsayan sonuçları ile 2008 beklentileri, Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. Küçük, Dikkatler ekonomide kalmalı. Siyasi tercihler ile oyların artırabileceği düşünülebilir ama ekonomik performans birinci önceliktir. 2008 sanayide kayıp yıl olabilir dedi.

2008 geçen yılı aratacak
Ankete göre, 2007`nin ikinci yarısı, ilk yarısına göre daha olumsuz geçti. Başta üretim, iç satış, dış satış, yeni siparişler ve istihdam olmak üzere çalışma kapsamında ele alınan beş temel göstergede ikinci yarı verileri, ilk yarıdakilere göre genelde daha olumsuz bir tablo ortaya koydu.
Bulgular, beş temel göstergede 2008`in ilk yarısındaki gerçekleşme oranlarının geçen yıl öngörülen beklenti oranlarından daha olumsuz seyredeceği yönünde oldu. Tahminlere göre, 2008 ilk yarı için yüzde 14.8 olan üretimde daralma bekleyen işletmeler oranı yüzde 28.1; yüzde 16.1 olan iç satışlarda daralma bekleyen işletmeler oranı yüzde 30.5; yüzde 15.6 olan dış satışlarında daralma bekleyen işletmeler oranı yüzde 30.4; yüzde 15.4 olan yeni siparişlerde daralma bekleyen işletmeler oranı yüzde 29 ve yüzde 14.5 olan istihdamda daralma bekleyen işletmeler oranı da yüzde 24.9 oldu.

Dolar tahmini 1.33 YTL
Ankete göre, 2007 enflasyonla mücadele açısından başarısız geçti. 2007`de TÜFE yıllık hedef olan yüzde 4`ün iki katından da fazla artarak, yüzde 8.39 oldu. Ankette, 2008 için TÜFE hedefinin yüzde 4 belirlendiği, ancak tahminlerin 2008`de de bu hedefin gerçekleşmeyeceği yönünde olduğu kaydedildi. 2008 TÜFE artış tahmini yüzde 8.4 düzeyinde oldu. Bu yıl için ÜFE tahmini de yüzde 7.6 düzeyinde çıktı. Çalışmaya katılan işletmelerin 2008 yıl sonu için dolar kuru tahmin ortalaması 1.33 YTL, avro kuru tahmini ortalaması ise 1.84 YTL oldu. İşletmelerin 2008 yılı ortalama GSMH büyüme oranı beklentisi de yüzde 5.6 olarak belirlendi.

Karşılıksız çek patladı
Ankete göre karşılıksız çek ve protestolu senetle karşılaşan işletmeler oranı geçen yılın ilk yarısında yüzde 64.3 iken, ikinci yarıda yüzde 72.7`ye yükseldi. Bu sonuç, çalışmanın başladığı 1999`dan bu yana elde edilen en yüksek oran oldu. Ankette, bunun son derece dikkat çekici bir veri olduğuna işaret edilerek, Ekonomideki sıkıntının ne boyuta ulaştığının açık bir göstergesidir. Aşırı değerli YTL`nin ucuzlattığı ithalat, kendi işletmelerimizi zora sokmuştur denildi.
Ankete göre, 2007 yılı ikinci yarısı üretim açısından ilk yarıya göre daha olumsuz geçti. 2007 ikinci yarıda işletmelerde üretimde artış bildirenlerin oranı yüzde 52.7`den yüzde 46.3`e gerilerken, azalış bildirenlerin oranı yüzde 24.7`den yüzde 30`a yükseldi. 2007 yılının ikinci yarısında üretimde azalış bildiren en fazla işletme, yüzde 43.8 ile deri ve ayakkabı sanayinde olurken, artış bildirenlerin en yüksek olduğu sektör ise yüzde 67.6 ile elektrikli makine sanayi oldu. İç satışlarda artış yaşayan işletmeler oranı 2007 ilk yarıda yüzde 45.2 iken, ikinci yarıda küçük oranda bir düşüşle yüzde 44.8`e geriledi.

Kârları düştü, zarar geldi
Kârlılığın geçmiş yılın aynı dönemine göre daha iyi olduğunu belirten işletmeler oranı 2007 ilk yarıda yüzde 34.7 iken, ikinci yarıda yüzde 32.4`e geriledi. Kârlılıklarının geçen yılın aynı dönemine göre düştüğünü belirtenlerin oranı ise yüzde 29.2`den yüzde 36.3`e yükseldi. Zarar edenlerin oranı ise yüzde 8.3`ten yüzde 9.8`e çıktı. Veriler, özellikle 2007 ikinci yarıda zarar edenler ve kârları azalanlar oranının geçmiş yılın aynı döneme göre büyük oranda arttığını gösterdi. Finansman dar boğazı içinde olan işletmelerin oranı 2007 ilk yarıda yüzde 51.5 iken, ikinci yarıda ise yüzde 55`e yükseldi. Dış borç stoku, geçen yılın ilk dokuz ayında 237.3 milyar dolar oldu. Dış borçlar içinde finansal olmayan özel sektör borç payı geçen yılın dokuz ayında yüzde 40.7`ye yükseldi.