Ön ödemeli sayaçlara ve sayaç parasına son
Avrupa Birliği`ne uyum projesiyle ölçü ve tartı aletlerine `denetim` geliyor. Ön ödemeli sayaç sisteminin de projenin uygulamaya konmasıyla kaldırılması söz konusu. Projenin Danimarkalı lideri Viggo Muck Mortensen `ön ödemeli sayaçların ve sayaç ücretlerinin tüketiciye ödetilmesinin insan haklarına aykırı` olduğunu belirtti.
AB`ye uyum programının alt projesinden biri olan `Yasal Metroloji`ye Destek Projesi` tamamlandı. AB`de de yeni yürürlüğe giren Ölçü Aletleri Direktifini uygulamaya koymayı hedefleyen proje, tüketiciyi `tartı ile aldatma` dönemini sona erdirecek. Proje ile saptanan aksaklıklar, yapılması gereken değişiklikler önümüzdeki dönemde peyderpey yapılarak hayata geçirilecek.
Ankaralı kurtulacak
AB MEDA Fonu`ndan desteklenen ve Ağustos 2006`da başlayan proje, Avrupa Komisyonu adına Danimarka Teknoloji Enstitüsü (DTI) liderliğinde, Türkiye`den ANKON Danışmanlık Şirketi, Çek Metroloji Enstitüsü(CMI) ve Avusturya Metroloji Enstitüsü`nün (BEV) katılımıyla gerçekleştirildi. Proje lideri Viggo Muck Mortensen, Türkiye`deki mevcut uygulamanın aksayan yönlerini ve projenin getirilerini aktarırken, özellikle 300 dolar abone bedeli ödeyerek sayaç sahibi olan Ankaralılara umut ışığı yaktı ve ön ödemeli sayaçların kaldırılacağı mesajı verdi. Ancak, bunlar projede saptanan aksaklıkların yasal çerçeveye kavuşturulmasından sonra mümkün olacak.
Mortensen, şunları söyledi: Türkiye`de su, elektrik, gaz sayaçlarını tüketiciler satın alıyor. Bu, `inanılmaz kötü` bir sistem. Ön ödemeli su sayaçlarının faturalarında sayacın kirası da yer alıyor. Halbuki, bu sayaçları, ASKİ, EGO gibi dağıtıcı kuruluşlar almalı ve hiçbir şekilde tüketicinin suyu kesilmemeli. Bu açıdan ön ödemeli sayaçlar insan haklarına aykırı. Çünkü insan haklarına göre su, temel ihtiyaç.
Mortensen, Türkiye`de ölçü-tartı aletlerinin kontrollerini belediyelerin yapması gerektiğini ama belediyelerin seçimleri dikkate alarak buna pek istekli olmadıklarına işaret ederek, Halbuki tüketiciyi koruma adına etkin denetim yapsalar, seçilme olasılıkları çok fazla artar dedi.
Mortensen şöyle devam etti: Türkiye`de bu alanda en fazla boşluk olan alan, evlerdeki su, elektrik ve gaz. 100 milyona yakın su sayacı, 25 milyona yakın da elektrik sayacı var. Bunların kontrolü gerekli. Bu da yasal metrolojinin işi. Su sayaçlarında kontrol mekanizması iyi değil. Kontroller kaliteli ve iyi yöntemlerle yapılmıyor.
Altın, manav terazisinde
Avrupa`da olduğu gibi Türkiye`de de ölçü ve tartı aletlerinin üzerinde `mühür` olduğunu ancak bunları tüketicinin algılayamadığına işaret ediyor. Mortensen, Çünkü üzerinde bazı kodlar var. Ama üzerinde tarihiyle, kontrol sonucuyla bir açıklayıcı etiket olursa herkes anlayabilir dedi.
Mortensen, tartı konusundaki Türkiye deneyimini de şöyle aktardı: Ben Bodrum`da eşime bir altın yüzük almak istedim. Manavdan terazi getirdiler.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürü Atilla Şahin, üretimin yüzde 90`ının `tartı`dan geçtiğini ancak mevcut sistemde hiçbir ölçü aletinin kontrol edilmediğini belirtirken, Ölçü ve tartı aletlerine denetim getirmek zorundayız dedi.
