Obama ile gaz Romney ile fren
Obama’nın, bir dönem daha ABD Başkanı olmasıyla Türkiye-ABD ekonomik ilişkilerindeki ‘bahar havasının’ süreceği görüşü hakim
2009’da Başkan seçildikten sonra ilk denizaşırı ziyaretini <ımg hspace="10" vspace="5" align="right" src="http://i.bigpara.com/i/55big/obamaa.jpg">Türkiye’ye yapan ve ziyareti Avrupa bağlamına oturtarak önemli bir mesaj veren Barack Obama’nın, bir dönem daha ABD Başkanı olmasıyla Türkiye-ABD ekonomik ilişkilerindeki ‘bahar havasının’ süreceği, Romney’in seçilmesi halinde ise bir süre fren yapılacağı görüşü hâkim.
Merve ERDİL / HÜRRİYET
BUGÜN yapılacak ABD Başkanlık seçiminin sonuçları, Türk-Amerikan ekonomik ilişkileri açısından da yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Türkiye ile “model ortaklık” kavramını ortaya koyan ve iki ülke ilişkilerinde ekonomik, ticari, yatırım ve teknolojik boyutları artırmayı amaçlayan Obama yönetiminde, ilişkilerin her zamankinden daha iyi bir noktaya geldiği belirtiliyor. ABD ile ticari ilişkileri yakından takip eden işadamları, Obama’nın Türkiye için bir şans olduğunu düşünüyor. Romney seçilirse ise kısa dönemli bir “yavaşlama” dönemi olası gözüküyor.
20 MİLYAR DOLAR TİCARET
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Amerikan İş Konseyi (TAİK) Başkanı Haluk Dinçer, Obama döneminde Türk-Amerikan ilişkilerinin her zamankinden daha iyi bir noktaya geldiğini belirterek, “Bunun iki nedeni var. Birincisi Obama ve yönetiminin Türkiye’ye gösterdiği ilgi, ikincisi Türk ekonomisinin son 10 yıldaki başarı hikâyesi. Çok ciddi bir karşılıklı dış ticaretimiz yok, 20 milyar dolar mertebesinde. Ancak doğrudan yatırımlarda ve portföy yatırımlarında Türkiye önemli bir konuma ulaştı” dedi
OBAMA’LI ALTIN ÇAĞ
ABD’li ilaç şirketi Amgen’in Mustafa Nevzat’ı satın aldığını, GE’nin Türkiye’ye önümüzdeki üç yılda 1 milyar dolar yatırım açıkladığını, Amerikalı Dow Chemical Company’nın Aksa ile 1 milyar dolarlık imza attığını hatırlatan Dinçer, “Bunlar sadece örneklerden birkaç tanesi. Bundan sonra da ABD’den önemli yatırımlar çekmeye devam edeceğiz” diye konuştu. Obama’nın son dört yıllık döneminde Türk-ABD ilişkilerinin “altın dönemi”ni yaşadığını dile getiren Dinçer, “Hem liderler, hem Dışişleri Bakanları, hem bürokrasi ekipleri çok yakın çalıştı. Obama’nın Başkan olarak devam etmesi, bu dört yılın devamı gibi olacaktır ve istikrar açısından baktığınızda daha az riskli gözüküyor. Ankara açısından da Obama tercih ediliyor” dedi.
ZAMAN KAYBI İHTİMALİ
Ancak Romney Başkan seçilirse, bunun “Herşey bozulacak” anlamına gelmediğini de söyleyen Dinçer, şöyle devam etti: “Obama’nın görevini sürdürmesi yeni döneme yumuşak geçiş olacaktır. Romney gelirse bir tanışma süreci olacak. Ortadoğu’da Türkiye’nin rolü, Türkiye’nin AB sürecine yaklaşımı gibi bazı konularda belirsizlik olacak. Çünkü ekipler de değişecek. Bu ilişkileri yeniden oluşturmak gerekebilir, burada zaman kaybı olma ihtimali var. Tanışma sürecinde biraz daha efor sarf edilmesi gerekecek. Ancak devlet politikaları anlamında Türkiye’nin önemi bir başkandan, diğerine değişmez.”
Kim seçilirse, Türkiye raporu takdim edilecek
TÜRK-Amerikan İşadamları Derneği (TABA) Onursal Başkanı Dr. Zeynel Abidin Erdem ise ABD Başkanlık seçimlerinin Türkiye ile ABD arasında 1950 yılından bu yana devam eden güçlü siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkileri etkilemeyeceğini dile getiriyor. Bundan dört yıl önce Obama Başkan seçildiğinde, aynı konuda haftalarca değişik yorumlar yapıldığına dikkat çeken Erdem, şöyle konuştu: “Obama göreve başladıktan sonra ilk yurtdışı seyahatini Türkiye’ye yaptı. ABD–Türkiye arasında her alanda var olan güçlü dostluk, ABD Başkan danışmanlarının her zaman çok dikkat ettiği bir konudur. ABD’nin Ortadoğu’daki en güvenilir dostu Türkiye’dir. Arap Baharı’ndan sonra bölgede ortaya çıkan siyasi belirsizliğin aşılmasında Türkiye’nin örnek alınan liderlik modeli daha da güçlenerek ortaya çıktı. Kim Başkan seçilirse, Türkiye ile ilgili bu rapor kendisine takdim edilecektir. ”
Askeri ticaret artarak sürüyor
SEÇİM sonuçlarına bağlı olarak ABD ile ekonomik anlamda bir problem yaşanmayacağını ifade eden Erdem, “Çünkü herkesin bildiği gibi 30 yıldır ABD’nin dış ticaretinden yüzde 0.1 kadar payı hala alamadık. Ancak askeri malzeme alandaki ticaretimiz sürekli artarak devam ediyor. Bu coğrafyada olmak askeri malzeme ihtiyacımızın yüzde 80’ini ABD’den almak demek” diye konuştu.
Dış ticaret “Dengesiz”
EKONOMİ Bakanlığı raporuna göre, 2007 yılında 4.2 milyar dolar olan ABD kaynaklı uluslararası doğrudan yatırımlar, 2011 yılında 1 milyar 403 milyon dolar oldu. 2002–2011 yılları arasında ABD ile ticaret hacmi 6.4 milyar dolardan 20.6 milyar dolara yükseldi. Ancak bu rakam çok düşük bulunuyor. 4.6 milyar dolarlık ihracata karşılık, 16 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Dengesizlikte 11.5 milyar dolara ulaşılmış oldu.
İkinci kez Obama Türkiye için şans
ERDEM, Cumhuriyetçilerin adayı Mitt Romney’in seçimi kazanması durumunda nasıl bir tablo ile karşılaşılacağını sorduğumuzda, “Romney seçimi kazanırsa, Türk-İsrail ilişkilerinin mevcut durumu sebebiyle kısa bir süre de olsa, Türkiye-ABD ilişkilerini yatay bir askıya alma süreci yaşanabilir. Ancak Romney, Ortadoğu’daki siyasi durumun ciddiyetini fark ettiğinde Türkiye’nin bölgedeki fonksiyonunu, iradesini ve kapasitesini öğrenecektir. Çünkü burası bir köprü. Buradan kim geçerse geçsin köprünün hakkını vermek zorunda. Tabii köprü sahipleri de hakkını almasını bilirlerse. Obama’nın tekrar kazanması Türkiye için bir şanstır. Bugüne kadar ilişkilerimizde kat ettiğimiz yolu daha düzgün ve doğru bir şekilde sonuca bağlayacak nitelikte, özellikle İran, Afganistan, Suriye gibi önemli konularda ortak bazı çözümlerde fikir birliği yapmış bulunmaktayız.”
