Ihracat Kredi Sigortası Ile Mal Sigortaları Arasındaki Ilişki

02.10.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :
İhracat konusu emtianın sigorta garantisi kapsamına alınması iki şekilde gerçekleştirilebilir. Birincisi, sevk öncesi ve sonrası mal ve hizmet bedellerinin ödenmemesi risklerine karşı ihracat kredi sigortası yaptırılması, ikincisi de üretim ve ihracat aşamasında ihracat konusu emtianın maruz kalacağı risklerin özel sigorta şirketleri tarafından sigorta teminatı kapsamına alınmasıdır. Bu amaçla; orta ve uzun vadeli ihracat kredilerinde, ihracatçı taahhütlerinin kontrolüne yönelik olarak ihracat konusu emtianın üretim, tedarik ve depolanma aşamasından alıcıya teslimine kadar geçen süre içinde maruz kalacağı tüm risklerin abonman sigorta poliçesiyle sigorta teminat kapsamına alınmasında yarar bulunmaktadır. Bu uygulama, mevduat faiz oranlarının yüksek olduğu dönemlerde, alınan düşük faizli kredilerin, amacı dışında kullanılmasını önleyen bir kontrol mekanizması oluşturmaktadır. Sigorta teminatı verilmeden önce sigorta şirketleri tarafından önce avans niteliğinde depo prim alınmakta, daha sonra gerçek primin tespiti amacıyla sigortalının muhasebe kayıtlarından üçer aylık dönemler itibariyle envanter giriş ve çıkışlarının incelemesi yapılmaktadır. Ayrıca, sigorta konusunun riskli ve bedelinin yüksek olması halinde sigortalı muhteviyat, riziko kontrolüne tabi tutulabilir. Bu uygulama, ihracat kredi sigorta kurumuna, ihracat taahhütlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği hususunda dolaylı olarak kontrol imkanı verebilmektedir. Eximbank ana sözleşmesinin bankanın amaç ve faaliyet konuları başlıklı 7. Maddesinin 10`uncu bendinde "sigorta acenteliği yapabilir" hükmü yer almıştır. Eximbank`ın sigorta şirketlerinin acenteliğini yapması halinde, orta ve uzun vadeli ihracat kredilerinin ödenmemesi riski ile birlikte ihraç konusu emtianın maruz kalacağı risklerin de sigorta teminat kapsamına alınması imkanı doğacak ve ayrıca düzenlenen poliçelerden dolayı acentelik komisyonu almaya hak kazanacaktır. Bu sayede, orta ve uzun vadeli ihracat kredilerinde, sevk öncesi ve sonrası Eximbank ihracat kredilerinin amacına yönelik kullanılıp kullanılmadığının kontrolü kısmen de olsa sağlanmış olacaktır. Ayrıca, Eximbank`ın sigorta şirketlerine poliçe tanzim yetkisi vermesinin ihracat kredi sigortalarının gelişmesine ve yaygınlaşmasına katkısının olacağını düşünmektedir. "İhracat, ihracat kredileri ve ihracat kredi sigortası " Eximbank tarafından ihracat kredi sigortası teminat kapsamına alınan sevkiyat ile toplam ihracatın mukayesesine girmeden önce ülkemizin son beş yıllık ihracat ve ithalat seyri ile ihracatın ithalatı karşılama oranının bilinmesi yararlı olacaktır.Tablo I`de de görüleceği üzere, 1995 yıllından itibaren fiili ihracat artmış olmasına rağmen ödemeler dengesi cari işlemler kalemlerinden ihracat ile ihracat arasındaki ticaret muvazenesi sağlanamamıştır. 1995 yılından 1999 yılına kadar sigorta teminat kapsamına alınan sevkiyat ile ödenen tazminat miktarları, sigorta türlerine göre Tablo II`de mukayeseli olarak gösterilmiştir. Tablo I`de yer alan toplam ihracat miktarları ile tablo II`de belirtilen ihracat kredi sigortası teminat kapsamına alınan ihracat miktarları mukayese edildiğinde; sigortalanan sevkiyat miktarının toplam ihracat miktarının çok altında kaldığı ve kredi sigortaları uygulamalarının yaygınlaşmadığı görülmektedir. Tablo II`nin tetkikinden de görüleceği üzere, kısa vadeli sigortalanan sevkiyat 1996 yılında 3.497 milyon ABD doları iken 1997,1998,1999 yıllarında 3.000 milyon ABD dolarında gerçekleşmiş, orta ve uzun vadeli sigortalanan sevkiyat 1996 yılında 15 milyon ABD doları iken, 1999 yılı sonunda 8,5 milyon ABD dolarına inmiştir. Sigorta teminat kapsamına alınan sevkiyattan en çok tazminat ödemesi 1995 yılında 23 milyon ABD doları ile orta ve uzun vadeli sigortalı sevkiyat için yapılmıştır. İhracatın teşviki amacıyla. Eximbank`ın son dört yıllık faaliyet döneminde kullandırdığı ihracat kredileri tablo III`te belirtilmiştir.Tablo III`ün tetkikinden de görüleceği üzere; kullandırılan kredi tutarında ve firma sayısında 1996 yıllından itibaren bir artış görülmektedir. İhracatı teşvik amacıyla 2000 yılında uygulanan ekonomik istikrar programı dahilinde; ihracat kredi sigortası yaptıran ihracatçılar 4 puanlık ek bir faiz indiriminden yararlandırılmıştır. TL faiz kredilerinde yüzde 50`ye varan indirimlere gidilmiş ve kalkınmada öncelikli bölge ihracatçıları için kredi faiz oranları daha düşük tutulmuş, sevk öncesi ihracat kredilerinde aracı banka komisyonu 3 puandan 2 puana indirilmiş, peşin dövizli ödeme şekliyle yapılan ihracatın da kredi programı kapsamından yararlandırılması sağlanmış, Türk Lirası kredilerinin vadesi 120 günden 180 güne yükseltilmiştir."Yapılması Gerkenler." Ülkemizin Gümrük Birliği`ne girmesinden sonra dış ticaretin serbestleştirilmesi amacıyla kaldırılan sübvansiyon niteliğindeki ihracatı teşvik tedbirlerinden sonra ihracatta görülen daralmanın, ihracat kredi sigortası işlemlerini yapan kurumca giderilmesi önem kazanmıştır. Bu amaçla Eximbank, faaliyet konusu çerçevesinde, ihracatın finanse edilmesi ve ihraç bedellerinin ödenmemesi risklerine karşı ihracatçının korunması amacıyla bir dizi teşvik tedbirleri uygulama alanına konulmuştur.Eximbank`ın fonksiyonlarını tam olarak ifa edebilmesi, yeterli bir ihracat potansiyelinin mevcut olmasına bağlıdır. Aksi halde, artı bir değer yaratmayan ihracatı teşvik kredileri ile idari harcamalar devlet bütçesinin yükünü artıracaktır. İdari harcamaların azaltılmasına yönelik olarak ihracat potansiyelinin az olduğu yerlerde, özel sigorta şirketleri ile işbirliğinde bulunulmasının ihracat kredi sigortalarının gelişmesi ve yaygınlaşmasına katkısı olacaktır. Diğer taraftan, Mevduat faiz oranlarının yüksek olduğu dönemlerde, ihracatçı firmaların ucuz maliyetle kullandıkları kredileri, ihracatın finansmanı amacına yönelik olarak kullanıp kullanmadıklarının araştırılması önem arzetmektedir. Bilhassa, orta ve uzun vadeli ihracat kredisi uygulamalarında, ihraç konusu emtianın sevk öncesi ve sonrasında karşılaşacağı risklerin özel sigorta şirketleri veya sigorta şirketlerinin acentesi olarak Eximbank tarafından teminat kapsamına alınmasının, ihracat kredilerinin amacına yönelik kullanılmasının kontrolü açısından yararlı olacağı düşünülmektedir.Bu amaçla; ihracat konusu emtianın üretim, tedarik ve depolanması aşamasından alıcıya teslimine kadar geçen süre içinde maruz kalacağı risklerin, abonman sigorta poliçeleriyle sigorta teminatı kapsamına alınmasında yarar bulunmaktadır. Sigorta teminatı verilmeden önce sigorta şirketleri tarafından riziko ile ilgili araştırma yapılmakta ve sigorta garantisi verilmesi halinde avans niteliğinde depo primi alınmakta, daha sonra gerçek primin tespiti amacıyla üçer aylık dönemler itibariyle sigortalının muhasebe kayıtlarından envanter giriş ve çıkışlarının incelenmesi yapılmaktadır. Bu uygulama sayesinde orta ve uzun vadeli ihracat kredilerinin, ihracatın finansmanında kullanılmasının dolaylı olarak kontrolü sağlanmış olacaktır."Eximbank Suiistimal Ediliyor" Eximbank ihracat kredilerinin diğer kredilerden daha cazip olması, birçok paravan ihracat şirketinin kurulmasına yol açmış ve mevduat faizlerinin yüksek olduğu dönemlerde; alınan düşük faizli kredilerin, daha çok rant sağlanmak amacıyla repoda değerlendirildiği söylentileri yaygınlaşmıştır. Ayrıca, 32 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Kararları ve Tebliğlerinin "Kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracat" başlıklı 20. Maddesinde yer alan ihracat bedelinin kredili satış veya kiralama sözleşmelerinde belirtilen süreleri izleyen 30 gün içinde yurda getirilmesi şartı ile "Ek süre ve mücbir sebep halleri" başlıklı 22. Maddesinde yer alan mücbir sebebin devamı müddetince ilgili kambiyo müdürlüğünce ihracatçıya 3`er aylık dönemler itibariyle ek süre verilmesine ilişkin hükümlerin, bazı ihracatçılar tarafından suistimal edildiği bilinen hususlardandır. Bu nedenle, daha çok orta ve uzun vadeli kredilerde, ihracatçıların taahhütlerine uygun hareket edip etmediklerinin kontrolü önem arzetmektedir. Bu amaçla, ihracat konusu emtianın, üretim aşamasından itibaren sevk öncesi ve sonrasına kadar özel sigorta şirketlerince abonman sigorta poliçesiyle teminat kapsamına alınması, taahhüt edilen ihracat faaliyetlerinin kontrol edilmesi imkanını sağlar.(FİNANSAL FORUM)
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
 
KAPANIŞLAR (BIST)
BUGÜN 1000 TL NE OLDU?
1.031 TL        
BORSA
1.003 TL        
DOLAR
1.000 TL        
EURO
1.014 TL        
ALTIN
 
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.