Halka Acilacaklar Ama Bilancolari Sir.

Projelerihakkinda butun bilgileri veriyorlar. Ama bilanco soz konusu oldugunda -Yimpas haric- rakam vermeye yanasmiyorlar. Islami sermaye iddialariyla karsi karsiya bulunan cok ortakli holdingler, son haftalarda yine gundemde. Holdinglerin en buyuklerinden Yozgat merkezli Yimpas, marketler zincirini halka aciyor. Kombassan`in imaj reklami para toplamaya zemin yarattigi iddiasiyla SPK tarafindan gecen hafta yasaklandi. Son gelisme ise Endustri Holding yoneticilerinin banka hesaplarina tedbir konmasi oldu. Cok ortakli holdinglerin Avrupa ulkelerinde yasayan Turk iscilerinden mark bazinda yuzde 40`a varan oranlarda getiri vaat ederek makbuz karsiliginda mevzuat disi para topladiklari biliniyor. Ortaklik yapisi belli olmadigi icin Sermaye Piyasasi Kurulu (SPK) ile surekli sorunlar yasayan sirketler, simdi kurumla barisma yolunda adim atiyorlar. SPK yetkilileri, holdinglerin bilanco ve ortaklik yapisiyla ilgili duzeltmelerin yapilmasi gerektigini belirtiyorlar. Bunun tek caresi ise genel kurula gidip hisselerini borsada kote ettirmekten geciyor. Fakat yatirimci sayisinin cok olmasi nedeniyle genel kurulun toplanmasi kolay degil. Ayrica ortaklarin buyuk bolumu de yurtdisinda yasiyor. Oysa borsa uzmanlari, sirketlerin borsaya kote olduklari takdirde hesaplarinin seffaf hale gelecegini ve islemlerin rahatlikla takip edilecegini ifade ediyorlar. Bugun ise holding kasalarina giren paranin nereden, nasil saglandigi bilinemedigi gibi paranin nerelere aktarildigi da tespit edilemiyor. Holdingler bugunlerde SPK`nin borsaya kote olma talebini yerine getirmek icin calismalarini surduruyorlar. Hepsi Anadolu merkezli olan holdingler, borsaya acilma calismalarini yapiyorlar ama hala seffaf davrandiklarini soylemek cok zor. Yatirim projeleri konusunda her seyi aciklayan sirketler, (Yimpas haric) sira bilancolara geldiginde ketum davraniyorlar. Sirketlerin mali yapisina iliskin bilgilere ulasmak zor hatta imkansiz. Yimpas ise mali bilgiler konusunda daha acik davraniyor. Halka acilmada da ilk adimi atan holding, bunyesindeki market zinciri Yimpas`i halka acti. Her bir hisse 25 milyon liradan satildi. Holding yetkililerine gore ilgi beklenenin ustunde. Kesin sonuclar, 13 Nisan 2000 tarihinde, basvurularin sona ermesinden sonra belli olacak. Kombassan Holding ve Endustri Hoding`de de bu konuda hummali calisma devam ediyor. Bu uc sirketin yetkilileriyle konusup onumuzdeki doneme iliskin projelerini, hangi sirketlerini halka acmayi planladiklarini sorduk. Ardindan da borsa uzmanlarindan sirketlerin performanslarini degerlendirmelerini istedik. Yozgat`ta ogretmen ve memurlardan olusan 7 kisilik bir grubun 1982`de kurdugu Yozgat Ihtiyac Maddeleri A.S.`nin sermayesi 6 milyon lira olarak belirlenmis ve her bir hissesi 50 bin liradan satisa sunulmustu. Yimpas Yonetim Kurulu Baskani Dursun Uyar, once cevresinde hisse satmaya calismis ama sonuclar istedigi gibi olmayinca yurtdisinda sansini denemisti. 1983`te Almanya`da sermaye toplamaya baslayan holdingin bugun 91 bin ortagi, 15 fabrikasi ve 12 bin calisani var. Dursun Uyar, Yimpas Yozgat Ihtiyac Maddeleri Pazarlama ve Ticaret A.S.`nin hisse satisindan 1 milyar 600 bin mark gelir beklediklerini ifade ediyor. Uyar, Turkiye`de borsaya yeni yeni alisildigini, bu nedenle simdilik IMKB`ye kote olmayi dusunmediklerini soyluyor. Yimpas magazalarinda araci kullanilmadan 772 milyon dolarlik hisse satisi hedefleniyor. Sirketin 100 milyar olan sermayesi 1 trilyona cikarilarak, artirilan 900 milyarlik kismi temsil eden 18 milyon adet hisse senedi 25 milyon liradan satilacak. Turkiye`de 42 magazasi bulunan Yimpas`in halen 100 milyar sermayesini temsil eden 2 milyon adet hisse senedi 18 bin kisinin elinde bulunuyor. Yimpas magazalarindan gerceklesecek satista hisseler nama yazili olarak satilacak. Ardindan Yimpas Holding ile Yimpas Gida Sanayi A.S`nin onumuzdeki yildan itibaren borsada islem goreceklerini ve su anda muracaat icin hazirliklarin yapildigini belirten Uyar, "Sirketlerimiz bu yil sonu veya 2001 basi itibariyle borsada islem gorebilir" diyor. Sirketlerin halka arzinda IMKB`de islem goren diger sirketler gibi banka ve araci kurumlarla calisma yapilacak. Uyar`a gore borsada Yimpas sirketlerinin performansi cok iyi olacak. Holdingin cirosu ve dagitacagi kar payi hakkinda da su bilgileri veriyor Uyar: "Sirketin 1999 cirosu 300 trilyon lira. Kari ise 30 trilyon lira. Vergiler odendikten sonra 20 trilyon civarinda kar payi dagitilacak." Dursun Uyar, 1984 yilindan beri SPK`ya kayitli olduklarini da sozlerine ekliyor. Perakende ve gida sektorlerinde buyumeyi hedefleyen Yimpas Holding`in yatirim projelerini Uyar`dan dinliyoruz: "Turkiye`de Yimpas magazalarinin sayisini 100`e cikaracagiz. Adapazari Hendek`te Aytac Su icin 40 milyon dolarlik ek yatirim yapiliyor. Cankiri Cerkes`te de 2001`de bitmesi planlanan tavuk ve hindi eti isleme tesisi devam ediyor. Bu tesis icin 15 milyon dolar harcanacak." Holding yurtdisindaki yatirimlarina da devam ediyor. Holding yetkilileri bugunlerde Amerika`da et yatirimi yapmak uzere arastirmalar yapiyorlar. Yimpas, Avrupa`daki market sayisini 30`a cikarmayi hedefliyor. Avrupa pazarina Turkiye`den et ihracati yapilmadigini da hatirlatan Uyar, soyle devam ediyor: "Bu handikabi Belcika ve Fransa`da et kesimhaneleriyle asmaya calisiyoruz. Dagitim merkezlerinin de 100`e ulasmasi hedefleniyor. Orta Asya ulkelerindeki yatirimlari hakkinda su bilgileri veriyor Uyar: "Ozbekistan`da 40 bin donumluk ciftlikte Aytac sut urunleri uretiliyor. Kirgizistan`da 2 bin donumluk arazi alinacak. Burada et ve sut isleme tesisi kurulacak. Kazakistan`da uc, Kazakistan ve Kirgizistan`da birer magaza acilacak. Avustralya`da da iki hipermarket acma calismalarimiz suruyor." Yimpas, son yillarin gozde sektorlerinden internete de yatirim yapiyor. "Supercarsi" ismiyle acilacak sanal markette e-ticaret yapilacak. Bunun icin belirlenen tarih 17 Nisan 2000. 1988 yilinda kurulan ve bir yil sonra fiili yatirim baslayan Kombassan ise SPK ile calismasini 1996 yilinda baslatti. Kimya ogretmeni Hasim Bayram`in dershanesinin kirtasiye ihtiyaclarini karsilamak uzere 1989`da kurdugu Konya Matbaacilik Basin Sanayi A.S., Kombassan`a adini veriyor. Bayram, matbaacilik girisimini diger sektorlere de tasidi. Bugun holdingin 40 bin ortagi, 57 sirketi ve 30 bin calisani var. SPK`nin gecen hafta yasakladigi reklam filminde Hasim Bayram`in Kombassan`i nasil kurdugu anlatiliyordu. (Bkz Marketing bolumu) Filmde Bayram`in projesini anlattigi bankaci ve sanayicilerden destek goremedigi ve nihayet bir ogrencisinin ailesinin destegiyle Kombassan`in temellerinin atildigi mesaji veriliyordu. Ailenin birikimlerini getirip Bayram`a teslim etmesi de yastik altindaki birikimleri ekonomiye kazandirma fikrini gelistirmisti. Sonra da tipki Yimpas gibi ver elini Avrupa... Yurtdisinda yuksek kar payi vaat ederek toplanan paralarla Konya basta olmak uzere yatirimlar yapildi. Kombassan, Konya`da Turkiye`nin en buyuk yeralti alisveris merkezi Afra`nin sahibi. MZ motosikletlerinin tek ureticisi konumunda. Petlas`i da 35 milyon 750 bin dolar odeyerek sirketleri arasina katan Kombassan`in Karaman`da gida kenti kurma calismalari suruyor. Kombassan`in 2000 yili yatirim plani da hayli kabarik. Bu yil Tarsus, Samsun ve Karaman`da Afra Alisveris Merkezi acilacak. Istanbul, Ankara, Izmir, Kahramanmaras, Denizli, Kutahya, Samsun, Elazig, Diyarbakir, Kocaeli, Bursa, Eskisehir, Kirikkale ve Trabzon`da da proje ve insaat calismalari suruyor. Almanya, Rusya, Misir, Birlesik Arap Emirlikleri, Cin ve Turk Cumhuriyetleri`nde de sube acma calismalari devam ediyor. Sirket yetkilileri Almanya`da bir hipermarket zincirini almak icin de gorusmelerin surduruldugunu belirtiyorlar. Duzce`de orman urunleri konusunda kurulacak 10 fabrika da projeler arasinda. Petlas`in da bu yil icinde F-16 ucaklari icin seri lastik uretimine baslayacagi ifade ediliyor. Hasim Bayram, Kombassan Holding`in yuzde 100 halka acik bir sirket oldugunu ve bu nedenle holdingden once istiraklerini borsaya acacaklarini ifade ediyor. Fakat hangi sirketlerin borsaya kote olacagi henuz belirlenmis degil. Fakat 2001 yilinda bu konudaki calismalarin sona erecegi belirtiyor. Ote yandan holding, Amerika ve Avrupa`daki sirketlerini de halka acmayi dusunuyor. 1997 yilinda Mustafa Ertekin`in kurdugu Endustri Holding, son olarak gecen hafta sirket hesaplarina el konulmasiyla bir kez daha gundeme geldi. Holding bunyesinde otomotivden madene, tekstilden mobilyaya kadar 27 sirket bulunuyor. Sermayesi de 25 trilyon lira olarak aciklaniyor. SPK gecen yilin subat ayinda 25 trilyon liralik kaynagi belirsiz paranin arastirilmasi icin Maliye Bakanligi`na basvurmustu. Yine bu nedenle sirketin hisse senetlerinin kurul kaydina alinmasini reddetmisti. Holding yetkilileri, SPK kurul kaydina alinma calismalarinin halen devam etmekte oldugunu belirtiyorlar. Calismalar sona erdiginde Mobella, Eplas, Ipek ve Boyasar sirketlerini halka acmayi dusunduklerini ifade ediyorlar. Borsa araciligiyla yurtdisinda halka acilmak holdingin planlari arasinda bulunuyor. Arthur Andersen`den danismanlik hizmeti alan holdingde yeniden yapilanma calismalari tamamlandi. 2000 yilindan itibaren holdingde profesyonel bir yonetim kadrosuyla calisilacak. Ayrica bu yil grossmarket zinciri ve turizm alanlarinda faaliyet gostermek icin calismalar yapilacak. (PARA)