Elektrik kesintisinde tüketiciye tazminatı dağıtımcının oyunu engelliyor
Sıcaklar dolayısıyla klima kullanımının artması ve elektrik iletim-dağıtım hatlarıyla trafolarda yaşanan arızalarla yaşanan elektrik kesintileri özellikle Ege ve Akdeniz bölgesindeki sanayici ve turizmcileri, ülke genelinde ise tüm tüketicileri mağdur etmeye başladı. Tüketicilerin haklarına sahip çıkmaması, sanayicilerin devlete dava açmaktan korkması, dağıtım şirketlerinin engel çıkarması nedeniyle elektrik kesintilerinden zarar gören tüketicilere tazminat ödenmesini öngören yönetmelik de fiilen askıda.
Tüketici hakkını arayamıyor
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), elektrik kesintilerinden mağduriyetleri kısmen önlemek amacıyla 1 Ocak 2007 tarihinden geçerli olmak üzere geçen yıl eylül ayında bir yönetmelik yayımlamıştı. Söz konusu yönetmeliğe göre, 2007 yılında imar alanı içindeki yerlerde altı saati aşan dört kesintiden sonra tüketicilerin bir sonraki ay ödeyecekleri faturadan mahsup edilmek üzere dağıtım şirketinin tazminat ödemesi gerekiyor.
Yönetmeliğe göre, elektrik kesintisinden dolayı zarar gören buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon gibi elektronik teçhizatın tamir masrafını belgeleyen faturanın ibraz edilmesi, zararın elektrik kesintisi veya dalgalanmalarından kaynaklandığının belgelenmesi ve bu durumun o bölgedeki dağıtım şirketinin kesinti yer ve zamanına ilişkin tuttuğu kayıtlarla uyuşması halinde zararın tazmin edilmesi gerekiyor. Ancak uygulamada işler böyle yürümüyor ve yönetmelik işe yaramıyor.
Dağıtımcıların kesintileri EPDK`ya bildirme yükümlülüğünü yerine getirmemeleri nedeniyle yönetmelik uygulanamıyor. Tazminat ödememek için engel çıkaran dağıtımcılar, tüketicilerden ödeme koşulu olarak örneğin yıllar önce aldığı buzdolabının `kaçak` olmadığını belgelemesini istiyor. Adana Sanayi Odası Başkanı Ümit Özgümüş ise birçok sanayicinin, `Devlete dava açarsam, başıma iş gelir` korkusuyla dava açmaktan kaçındığını dile getirdi.
Sanayici programlı kesintiye razı
EPDK yetkilileri ise, elektrik kesintisinden zarar gören tüketicilerin dağıtım şirketine yaptıkları başvurudan sonuç alamaması durumunda tüketici hakem heyetlerine ve EPDK`ya başvurarak haklarını arayabileceklerini ifade etti.
Son günlerde İzmir, Aydın, Antalya, Isparta, Adana, Mersin, Hatay illerindeki elektrik kesintileri, bu bölgelerdeki sanayicilerle turizmcileri çileden çıkardı. Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Tamer Taşkın, geçen hafta perşembe ve cuma günü İzmir ve Aydın`da elektriğin düzensiz aralıklarla saatlerce kesildiğini anlattı.
Adana Sanayi Odası (ASO) Başkanı Ümit Özgümüş, Kesintiler hiç değilse programlı yapılsın diyenlerden. Adana`da elektrik kesintisi kadar elektriğin kalitesinde de sorunlar yaşandığını belirten Özgümüş, voltaj düşüklüğünden dolayı `göz kırpma` olarak adlandırılan dalgalanmalar olduğunda özellikle elektronik kartla çalışan makinelerde üretim yapan sanayicilerin büyük mağduriyet yaşadığını söyledi. Özgümüş, İnsanın gözünün göremeyeceği kadar küçük dalgalanmalarda dahi makineler kendini emniyete alıp duruyor. Öyle olunca o an kazanlardaki plastikler, iplik, kumaş ne varsa zarar görüyor dedi.
Sadece perşembe günü beş kez birer saatlik kesinti olduğunu kaydeden Taşkın, kesintilerin fırınla çalışan sanayi kuruluşlarında ciddi zararlara yol açtığını söyledi. Elektrik kesildiğinde öncelikle üretim bandındaki ya da kazanlardaki ürünlerin işe yaramaz hale geldiğini ifade eden Taşkın, bilgisayarla çalışan kâğıt, plastik, tekstil sektörlerinde tüm ayarların bozulduğunu, bu nedenle elektrik gelse de ancak 3-4 saatte normale döndürülebildiğini belirtti.
Tamer Taşkın, bölgelerindeki kesintilerin hem üretim yetersizliğinden, hem de iletim ve dağıtım hatlarıyla, aşırı sıcaktan etkilenen trafolardaki arızalardan kaynaklandığını ifade ederken, kesintiler düzenli olsa tesislerin kendilerini ona göre ayarlayabileceğini dile getirdi.
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Kemal Özgen, 2005 yılından bu yana yaşanan elektrik kesintilerinin had safhaya ulaştığını belirtti. Antalya`da turizmdeki gelişmenin yanı sıra göçten kaynaklı da elektrik tüketiminde artış yaşandığını anlatan Özgen, iletim ve dağıtım altyapısının tüketimi karşılayamadığını söyledi. Antalya`nın tüm elektriğinin Denizli üzerinden gelen bir iletim hattıyla karşılandığını kaydeden Kemal Özgen, organize sanayi bölgesinde her gün 1-2 saatlik elektrik kesintileri yaşandığını, özellikle Kemer gibi turizm bölgelerinde de kesintiler olduğunu belirtti.
Çevreyi kirleten santral devrede
Elektrik kesintilerini geçtiğimiz hafta valiliğe şikâyet eden Isparta Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hasan Hüseyin Kaçıkoç ise Eğer kesintiler belli bir zaman diliminde olsa ve bu da önceden duyurulsa, herkes çalışmasını ona göre ayarlar diye konuştu.
Bu arada Samsun`un Tekkeköy ilçesinde 2003`te yapımı tamamlanan ve dört ay çalıştırılan ancak çevre kirliliği yarattığı yönündeki tepki üzerine devre dışı bırakılan iki mobil santraldan biri yeniden devreye sokuldu. Yetkililer, her ünitede altı makine bulunduğunu, bu makinelerden birinin faaliyete geçirildiğini belirterek Bize üretime hazırlıklı olmamamız söylendi dedi.
Bakan Güler`e göre kesinti yok
Enerji Bakanı Hilmi Güler, TBMM`de kaydını yaptırırken elektrik kesintileriyle ilgili sorular üzerine, üretimde sıkıntı olmadığını ancak bazı yerlerde kullanımdaki artışlar yüzünden tüketimin arttığını belirtti. Güler, Örneğin Antalya`da klimalar nedeniyle tüketim artışı yüzde 40`lara ulaştı. Türkiye genelinde bu oran yüzde 7-8. Şunu da unutmamak lazım ki, 78 yılın en sıcak yazını yaşıyoruz. Avrupa`da bazı ülkeler kırmızı alarm verdi, Allahtan böyle bir sorunumuz yok dedi. Baraj sularının idareli kullanıldığını da ifade eden Güler, vatandaşları bilinçli olmaya çağırdı. Güler şöyle devam etti: Aşırı sıcaklar üretimi de santral verimini de etkiliyor. Bunu öngördüğümüz için bir planlama yapmıştık. Öncelikle kömür ve doğalgaz santrallarını devreye sokmuştuk. En son suyla çalışan santrallara geçtik
