Dunya Borsalari Teknoloji Sarhosu.
1997 yilinin Ekimayinda Asya kaplanlari art arda devrildi. Uzakdogu`nun mucize ekonomilerinden cikan kriz, 1998 yilinin Ekim ayinda Rusya`yi vurdu. Kriz nedeniyle para, hizla, gelismekte olan piyasalardan ana merkezlere dogru kacti. Bu arada kucuk capli bir Brezilya soku yasandi. ABD de devreye girdi. Ana merkezlere kacan para inanilmaz getiri saglayan teknoloji hisselerini kesfetti. Kazanc, riskli gelisen piyasalardakinden bile fazlaydi. Basta internet sirketleri olmak uzere, ne zaman k_ra gececegi belirsiz yeni ekonomi hisseleri yok satmaya, fiyatlari buyuk oranda katlanmaya basladi. Hizli yukselis, balon patlayacak korkusu yaratti. Once satis, sonra dusus, sonunda da cokus yasandi. Tum dunya borsalari panik nedeniyle dususe gecti. Yeni ekonomi sarhosu olan borsalara yanit ABD`den geldi. Nasdaq dunu yuzde 6.56, Dow Jones Endeksi ise yuzde 2.69 artisla kapadi. Boylece yureklere su serpildi.
1-Nasdaq`la basladi: Borsa depremi teknoloji hisselerindeki cokusten, yani bu hisselerin islem gordugu Nasdaq`dan cikti. Nasdaq Endeksi 1997 basinda 1.291 puandaydi. O yil sadece yuzde 21 deger kazandi. 1998`de kazanc yuzde 39`a cikti. 1999`da ise getiri yuzde 85`e ulasti. Gecen yili 4.069 puandan tamamlayan Nasdaq, 10 Mart`a kadar yukselise devam etti. Yuzde 24 daha deger kazanarak 5.048 puana cikarak tarihi zirvesine ulasti. Bu yukselis sirasinda yeni ekonomi hisseleri yuksek talep ve halka arzlar yoluyla oluk oluk para cekti. Henuz k_ra gecmemis, ne zaman gecebilecegi de belirsiz sirketlerin piyasa degerleri inanilmaz seviyelere cikti. "Fiyatlar sisti" diye hisse satanlar bin pisman oldu. Yeni ekonomi ile hesaplarin, sirket degerleme yontemlerinin yeniden yapilmasi gerektigi ortaya atildi. Bu gorus, akil almaz boyutlara yukselen fiyat/kazanc oranlarinin tehlikesini perdeledi. Sonunda balon 10 Mart`ta patladi. Nasdaq hizla dususe gecti. Diger ulke borsalarindaki teknoloji hisselerine de yogun satis geldi. Bu sirada eski ekonomi hisselerinin kalesi Wall Street yukselise basladi. Ancak Nasdaq`da gecen hafta cuma gunu yasanan dusus, o kadar yogun ve zarar da o kadar buyuk oldu ki, eski ekonomi hisseleri de tutunamadi. Fon yoneticileri k_rli eski ekonomi hisselerinden de cikti. Nasdaq`da gecen hafta ortaya cikan yuzde 25`luk deger kaybi, bazi hisselerde tarihi kayiplara neden oldu. Piyasa degerleri milyarlarca dolar gerileyen dev sirketlerinden Oracle, Nortel Networks, Cisco Systems, Microsoft, EMC, pek cok yatirimcisinin da kisisel varliklarinin buyuk kisimini goturdu. Yazilim sirketi Oracle`in piyasa degeri bir haftada 61 milyar dolar, yani yuzde 29 geriledi. Nortel hisseleri yuzde 29 dustu, piyasa degeri 44 milyar dolar azaldi. EMC Corporation yatirimcilari 62 milyar dolar, yuzde olarak da paralarinin 25`ini kaybetti. Cisco System`in piyasa degeri ise tam 113 milyar dolar, yani yuzde 25 geriledi. Microsoft ise Ekim 1987`den beri en kotu haftasini yasadi. Hissenin degeri yuzde 16.8 geriledi. Asya`yi fena vurdu. Tokyo Borsasi yuzde 7 ile tarihinin en yuksek besinci, Guney Kore Borsasi da yuzde 12 ile en buyuk dususunu yasadi..
2-Asya`yi fena vurdu: ABD`den gelen deprem dalgasi, saat farki nedeniyle islemlere ilk baslayan Asya piyasalarini tepetaklak indirdi. Bu cokusun devam edebilecegi endisesiyle panikleyen yatrimcilar, bolgedeki endeksleri ilk dakikalarda tabana indirdi. Tokyo Borsasi tarihinin en buyuk besinci dususunu yasayarak yuzde 6.98 oraninda deger kaybetti. Borsa sadece ABD`deki dususten degil, Nikkei Endeksi`ne dahil 30 hissenin 24 Nisan itibariyle degistirilecegi haberinden de vurgun yedi. Bu hisselere gelen satislar dususu korukledi. Guney Kore ise tarihinin kara gunun yasadi. Endeks ilk acilisla birlikte hemen cokerek, yuzde 11.6 oraninda deger kaybetti. Islemler seans sirasinda birkac kez durduruldu. Kore`deki tezgah ustu piyasa Kosdaq`daki dusus de yuzde 11.4`e ulasti. Hong Kong Borsasi yuzde 8.6, Singapur Borsasi yuzde 9.3, Sidney Borsasi yuzde 5.7, Bankog yuzde 5.2, Bombay yuzde 5.5, Jakarta yuzde 5.5, Kuala Lumpur yuzde 6.8, Manila yuzde 4.4 deger kaybetti. Asya`da tek yukselen piyasa Tayvan`di. Tayvan borsasinda devletin alim destegi yaptigi belirtildi. Hisseler ortalama yuzde 1.4 deger kazandi.
3-Avrupa ipten dondu: ABD`deki depremin artci soklari once Asya`ya orandan da Avrupa`ya atladi. Seanslarin acilmasiyla birlikte basta teknoloji hisselerine gelen yogun satislarla endeksler dususe gecti. Londra Borsasi`nda gunluk deger kaybi yuzde 4.15`e ulasti. Birkac dakikada coken piyasada bireysel yatirimcilarin da panikleyerek satis yaptiklari gozlendi. Londra Borsasi son alti ayin en dusuk seviyesine indi. Paris Borsas`ndaki kayip ise yuzde 2.54 oldu. CAC-40 Endeksi seansin hemen baslarinda tepetaklak duserek yuzde 4.83 geriledi. Almanya`da ise Frankfurt Borsasi yuzde 2.66, teknoloji hisselerinin yogun olarak islem gordugu Neuer Markt yuzde 1.64 oraninda deger yitirdi. Dun ilk kez islemlere baslayan Avrupa`nin bir numarali internet servis saglayicigi T-online`in dususe direnmesi piyasalara buyuk moral verdi. 27 eurodan satilan T- online, teknoloji hisselerindeki cokuse ragmen dun 33 euroya kadar tirmandi. Ancak gun icinde Wall Street`in yuksek acilacagi yonundeki yorumlar, piyasanin toplarlanmasina yardimci oldu. ABD piyasalarinin yukselerek gune baslamasiyla kayiplarin buyuk kismi geri alindi. Londra yuzde 2.9, Paris yuzde 0.03, Frankfurt yuzde 0.38 dususle gunu tamamladi. Avrupa`da en hizli dusus Atina`da yasandi. Cuma gunu de yuzde 6`ya yakin deger kaybeden borsa, dun yuzde 9.17 dustu. Rusya`da ise hisse senetleri ortalama yuzde 7.2 oraninda geriledi.
4-Dow ve Nasdaq artisla kapandi: Tum dunya borsalarini panige surukleyen ve dalgali seyirleriyle basbasa birakan Dow Jones ile Nasdaq, dunku performanslariyla yureklere su serpti. Rekor dususune dun son veren Nasdaq, gunu yuzde 6.56 oraninda artisla 3.539 puandan kapatti. Cuma gunu yuzde 5.6 oraninda deger kaybeden Wall Street ise yukselisle basladigi dunu onceki seansin yuzde 2.69 uzerinde, 10.582 puanla tamamladi. Acilistaki yukselisiyle Avrupa piyasalarina da moral veren Dow Jones Endeksi`nin direnci, ABD Baskani Clinton ve ekonomistlerin "Panige gerek yok" aciklamalariyla guclendi. Borsanin dusmesinin normal oldugu, bu dususun dokuz yildan bu yana buyuyen ABD ekonomisine fazla etkisinin olmayacagi yorumlari yatirimcilarin panik satislar yapmasinin onunu kesti. Dikkat ceken bir diger nokta ise hem Nasdaq hem de Dow Jones Endeksi`nde internet sirketlerinin dususu oldu. Yatirimcilarin yeni ekonomi sirketlerinin hisselerini yeniden degerlemeye tutmalarinin ardindan teknoloji hisselerine gelen satis dalgasinin dun internet hisseleriyle sinirli kalmasi, duzeltmenin daha cok bu yonde oldugu yorumlarina neden oldu. Yani Avrupa`nin `Kara Pazartesi`si, ABD`den gelen `pembe` mesajlarla aydinlandi.
Dow Jones moral verdi:
1- Dokuz yil ustuste buyuyen ABD ekonomisinin barometresi Wall Street, 1995`te yukselise gecti. Bin puanlik psikolojik sinirlari asan Dow Jones, 10 bin puani alkislarla gecti.
2- Endeks 14 Ocak`ta 11.722 puanla tarihi zirvesine cikti. Rusya krizi ile gerileyen borsa, zirveye kadar yuzde 55 deger kazandi. Ancak deger artisi Nasdaq`in gerisinde kaldi.
3- Yeni ekonomi cilginligi ile yatirimci kaybeden Wall Street, zirvesinden dususe gecti. ABD Merkez Bankasi`nin faiz artiracagi, bundan da en cok eski ekonomi hisselerini etkileyecegi dusuncesi, endeksi 9.796 puana kadar indirdi.
4- Nasdaq 10 Mart`tan sonra dusmeye, yuzde 16 deger kaybeden Wall Street de yukselmeye basladi.
5- Cuma gununu yuzde 5.6 kayip ile kapatan ve endise yaratan Wall Street dunu yuzde 2.69, Nasdaq ise yuzde 6.56 artisla kapatti ve Avrupa borsalarini rahatlatti. (SABAH)
1-Nasdaq`la basladi: Borsa depremi teknoloji hisselerindeki cokusten, yani bu hisselerin islem gordugu Nasdaq`dan cikti. Nasdaq Endeksi 1997 basinda 1.291 puandaydi. O yil sadece yuzde 21 deger kazandi. 1998`de kazanc yuzde 39`a cikti. 1999`da ise getiri yuzde 85`e ulasti. Gecen yili 4.069 puandan tamamlayan Nasdaq, 10 Mart`a kadar yukselise devam etti. Yuzde 24 daha deger kazanarak 5.048 puana cikarak tarihi zirvesine ulasti. Bu yukselis sirasinda yeni ekonomi hisseleri yuksek talep ve halka arzlar yoluyla oluk oluk para cekti. Henuz k_ra gecmemis, ne zaman gecebilecegi de belirsiz sirketlerin piyasa degerleri inanilmaz seviyelere cikti. "Fiyatlar sisti" diye hisse satanlar bin pisman oldu. Yeni ekonomi ile hesaplarin, sirket degerleme yontemlerinin yeniden yapilmasi gerektigi ortaya atildi. Bu gorus, akil almaz boyutlara yukselen fiyat/kazanc oranlarinin tehlikesini perdeledi. Sonunda balon 10 Mart`ta patladi. Nasdaq hizla dususe gecti. Diger ulke borsalarindaki teknoloji hisselerine de yogun satis geldi. Bu sirada eski ekonomi hisselerinin kalesi Wall Street yukselise basladi. Ancak Nasdaq`da gecen hafta cuma gunu yasanan dusus, o kadar yogun ve zarar da o kadar buyuk oldu ki, eski ekonomi hisseleri de tutunamadi. Fon yoneticileri k_rli eski ekonomi hisselerinden de cikti. Nasdaq`da gecen hafta ortaya cikan yuzde 25`luk deger kaybi, bazi hisselerde tarihi kayiplara neden oldu. Piyasa degerleri milyarlarca dolar gerileyen dev sirketlerinden Oracle, Nortel Networks, Cisco Systems, Microsoft, EMC, pek cok yatirimcisinin da kisisel varliklarinin buyuk kisimini goturdu. Yazilim sirketi Oracle`in piyasa degeri bir haftada 61 milyar dolar, yani yuzde 29 geriledi. Nortel hisseleri yuzde 29 dustu, piyasa degeri 44 milyar dolar azaldi. EMC Corporation yatirimcilari 62 milyar dolar, yuzde olarak da paralarinin 25`ini kaybetti. Cisco System`in piyasa degeri ise tam 113 milyar dolar, yani yuzde 25 geriledi. Microsoft ise Ekim 1987`den beri en kotu haftasini yasadi. Hissenin degeri yuzde 16.8 geriledi. Asya`yi fena vurdu. Tokyo Borsasi yuzde 7 ile tarihinin en yuksek besinci, Guney Kore Borsasi da yuzde 12 ile en buyuk dususunu yasadi..
2-Asya`yi fena vurdu: ABD`den gelen deprem dalgasi, saat farki nedeniyle islemlere ilk baslayan Asya piyasalarini tepetaklak indirdi. Bu cokusun devam edebilecegi endisesiyle panikleyen yatrimcilar, bolgedeki endeksleri ilk dakikalarda tabana indirdi. Tokyo Borsasi tarihinin en buyuk besinci dususunu yasayarak yuzde 6.98 oraninda deger kaybetti. Borsa sadece ABD`deki dususten degil, Nikkei Endeksi`ne dahil 30 hissenin 24 Nisan itibariyle degistirilecegi haberinden de vurgun yedi. Bu hisselere gelen satislar dususu korukledi. Guney Kore ise tarihinin kara gunun yasadi. Endeks ilk acilisla birlikte hemen cokerek, yuzde 11.6 oraninda deger kaybetti. Islemler seans sirasinda birkac kez durduruldu. Kore`deki tezgah ustu piyasa Kosdaq`daki dusus de yuzde 11.4`e ulasti. Hong Kong Borsasi yuzde 8.6, Singapur Borsasi yuzde 9.3, Sidney Borsasi yuzde 5.7, Bankog yuzde 5.2, Bombay yuzde 5.5, Jakarta yuzde 5.5, Kuala Lumpur yuzde 6.8, Manila yuzde 4.4 deger kaybetti. Asya`da tek yukselen piyasa Tayvan`di. Tayvan borsasinda devletin alim destegi yaptigi belirtildi. Hisseler ortalama yuzde 1.4 deger kazandi.
3-Avrupa ipten dondu: ABD`deki depremin artci soklari once Asya`ya orandan da Avrupa`ya atladi. Seanslarin acilmasiyla birlikte basta teknoloji hisselerine gelen yogun satislarla endeksler dususe gecti. Londra Borsasi`nda gunluk deger kaybi yuzde 4.15`e ulasti. Birkac dakikada coken piyasada bireysel yatirimcilarin da panikleyerek satis yaptiklari gozlendi. Londra Borsasi son alti ayin en dusuk seviyesine indi. Paris Borsas`ndaki kayip ise yuzde 2.54 oldu. CAC-40 Endeksi seansin hemen baslarinda tepetaklak duserek yuzde 4.83 geriledi. Almanya`da ise Frankfurt Borsasi yuzde 2.66, teknoloji hisselerinin yogun olarak islem gordugu Neuer Markt yuzde 1.64 oraninda deger yitirdi. Dun ilk kez islemlere baslayan Avrupa`nin bir numarali internet servis saglayicigi T-online`in dususe direnmesi piyasalara buyuk moral verdi. 27 eurodan satilan T- online, teknoloji hisselerindeki cokuse ragmen dun 33 euroya kadar tirmandi. Ancak gun icinde Wall Street`in yuksek acilacagi yonundeki yorumlar, piyasanin toplarlanmasina yardimci oldu. ABD piyasalarinin yukselerek gune baslamasiyla kayiplarin buyuk kismi geri alindi. Londra yuzde 2.9, Paris yuzde 0.03, Frankfurt yuzde 0.38 dususle gunu tamamladi. Avrupa`da en hizli dusus Atina`da yasandi. Cuma gunu de yuzde 6`ya yakin deger kaybeden borsa, dun yuzde 9.17 dustu. Rusya`da ise hisse senetleri ortalama yuzde 7.2 oraninda geriledi.
4-Dow ve Nasdaq artisla kapandi: Tum dunya borsalarini panige surukleyen ve dalgali seyirleriyle basbasa birakan Dow Jones ile Nasdaq, dunku performanslariyla yureklere su serpti. Rekor dususune dun son veren Nasdaq, gunu yuzde 6.56 oraninda artisla 3.539 puandan kapatti. Cuma gunu yuzde 5.6 oraninda deger kaybeden Wall Street ise yukselisle basladigi dunu onceki seansin yuzde 2.69 uzerinde, 10.582 puanla tamamladi. Acilistaki yukselisiyle Avrupa piyasalarina da moral veren Dow Jones Endeksi`nin direnci, ABD Baskani Clinton ve ekonomistlerin "Panige gerek yok" aciklamalariyla guclendi. Borsanin dusmesinin normal oldugu, bu dususun dokuz yildan bu yana buyuyen ABD ekonomisine fazla etkisinin olmayacagi yorumlari yatirimcilarin panik satislar yapmasinin onunu kesti. Dikkat ceken bir diger nokta ise hem Nasdaq hem de Dow Jones Endeksi`nde internet sirketlerinin dususu oldu. Yatirimcilarin yeni ekonomi sirketlerinin hisselerini yeniden degerlemeye tutmalarinin ardindan teknoloji hisselerine gelen satis dalgasinin dun internet hisseleriyle sinirli kalmasi, duzeltmenin daha cok bu yonde oldugu yorumlarina neden oldu. Yani Avrupa`nin `Kara Pazartesi`si, ABD`den gelen `pembe` mesajlarla aydinlandi.
Dow Jones moral verdi:
1- Dokuz yil ustuste buyuyen ABD ekonomisinin barometresi Wall Street, 1995`te yukselise gecti. Bin puanlik psikolojik sinirlari asan Dow Jones, 10 bin puani alkislarla gecti.
2- Endeks 14 Ocak`ta 11.722 puanla tarihi zirvesine cikti. Rusya krizi ile gerileyen borsa, zirveye kadar yuzde 55 deger kazandi. Ancak deger artisi Nasdaq`in gerisinde kaldi.
3- Yeni ekonomi cilginligi ile yatirimci kaybeden Wall Street, zirvesinden dususe gecti. ABD Merkez Bankasi`nin faiz artiracagi, bundan da en cok eski ekonomi hisselerini etkileyecegi dusuncesi, endeksi 9.796 puana kadar indirdi.
4- Nasdaq 10 Mart`tan sonra dusmeye, yuzde 16 deger kaybeden Wall Street de yukselmeye basladi.
5- Cuma gununu yuzde 5.6 kayip ile kapatan ve endise yaratan Wall Street dunu yuzde 2.69, Nasdaq ise yuzde 6.56 artisla kapatti ve Avrupa borsalarini rahatlatti. (SABAH)
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
