1999 Bilancolarina Gore En Iyi 30 Sirket.

Borsa,yatirim araclari icinde son aylarda one cikan cazibesiyle gundemdeki yerini korumaya devam ediyor. Gecen yilin son ceyreginde Turkiye`nin hicbir doneminde olmadigi kadar olumlu gelismelerin ust uste gelmesiyle rekor ustune rekor kiran borsa, son haftalarda inisli cikisli bir seyir izlemeye basladi. Buna karsin uzmanlar 2000 yilindaki borsa performansi konusunda kendilerinden emin konusuyor. beklentiler piyasasi olan borsada dalgalanmalarin normal oldugunu ifade eden borsacilar, 2000 yilinda hukumetin hedeflere yaklasabilecegine iliskin verilerin gelmeye baslamasiyla borsanin tekrar yukselis hareketine gececegini dusunuyor. Bu datalardan en onemlisi ise enflasyon. Piyasanin enflasyonda dusus olacagini rakamlarda somut olarak gormeye baslamasi ile borsada tekrar rekorlar doneminin baslamasi bekleniyor. Bu donemde hic kuskusuz sirketlerin beklentileri onem kazanacak. Hangi sirketink arini artiracagi, hangisinin borclarini azalttigi, hangisinin yeni yatirimlara gidecegi yatirimcilar acisindan dikkatle izlenecek veriler arasinda yer aliyor. Bu nedenle sirketlerin bilancolarinda acikladiklari rakamlar daha fazla onem kazanacak. Cunku uzmanlara gore bilancolar sirketin gelecegi ile ilgili en somut ipuclarini iceriyor. Hisse senetlerinin gelecekteki performanslari da sirketlerin durumuyla yakindan ilgili. Borsa sirketleri her bilanco doneminde bilanco verilerini IMKB`ye gondermek zorunda. 1999 yilina iliskin sirket bilancolari da yavas yavas tamamlaniyor. 10 Mart`ta butun sirketlerin bilancolarini hazirlayip IMKB`ye gondermeleri gerekiyor. Fakat Borsa Baskanligi`na daha once de bilancolarini gonderen sirketler var. GEcen hafta carsamba gunune kadar IMKB`ye bilancolarini gonderen sirketlerin sayisi 81 oldu. Yalniz elimizde 144 sirketin denetlenmemis bilanco verileri bulunuyor. bu veriler, maliye bakanligi`nin verg idenetimi icin sirketlerden istedigi bilanco verilerini kapsiyor. Sirketlerin Maliye`ye gonderdigi bu verilerin henuz bagimsiz denetci kuruluslarca onaylanmamis eriler oldugunu hatirlatmakta fayda var. buna karsin arastirmamiza konu olan verilerin son bilanco verileri oldugunu ve degismelerin cok zayif bir ihtimal tasidigini vurgulamamiz gerekiyor. 144 borsa sirketinin gelir tablosu uzerinden bes rasyoya gore yapilan bu analizde en iyi 30 sirket arasinda ilk 10 sirayi Mardin Cimento, Van Et, Anadolu Biracilik, Cimsa, Anadolu Gida, Denizli cam, Klimasan, Tire Kutsan, Unye Cimento ve Banvit aldi. Aciklanan bilancolar icinde en fazla kar artisini gerceklestiren sirket yuzde 5.209 ile Pinar Su oldu. Pinar Su`nun 1998 yilinda 11.7 milyar lira olan net kari 1999`da 623 milyara cikti. Aciklanan karlar icinde en iyiler siralamasinin basina cimento sirketleri yerlesti. Gecen yil kaynak bulmakta zorlanan sirketlerin banka kredilerine yonelmeleri ise yuksek faiz giderlerini beraberinde getirirken, kar marjlarinin erimesine neden oldu. Nakit girdisi yuksek olan ve stok tutmayan perakende ticaret sektoru her donemde gozde olmaya devam ediyor. Bilancosunu aciklayan 144 sanayi sirketi icinde en hizli buyuyen sektorun perakende ticaret oldugu goze cpariyor. Sektor sirketlerinin net satislari 1998 yilina gore 1999`da yuzde 80`in uzerinde buyume gosterdi. Aciklanan bilancolara gore guncelenen veriler, son donem ve bir onceki yil karini kiyaslamali olarak gostermekte. Analizlerde son donem kari, bir onceki yil kari, net degisim ve yuzde degisim bulunuyor. Satis degisimleri ile satislari artan, azalan sirketler TL ve dolar bazinda belirlenerek buyuyen sirketler tesbit edilebilir. Son aciklanan bilancolara gore guncellenen veriler, son donem ve bir onceki yil satislarini kiyaslamali olarak gosteriyor. Analizlerde son donem satislari, bir onceki yil satislari, satislardaki yuzde degisim yeraliyor. Bir firmanin satislarindaki artis, is hacminin genislemesine isaret sayildigindan, genellikle iyiye dogru gidis olarak kabul edilir. Satis hasilatindaki artis incelenirken maliyet artislari da goz onunde tutulmalidir. Satislarin maliyetinin satislardan daha fazla artmasi brut satis karliliginin dusmesine neden olabilir. Sirketlerin satislarindaki artis, miktar olarak satislarin artmasindan ya da satis enflasyona bagli artislardan kaynaklanabilir. Satis artisi buyumenin belirtisi olarak kabul edilir. Ekonomik ve politik nedenlerle talep miktarinin, satis politikasi ve sartlarinin degismesi, tedarik guclugu nedeniyle uretim ve satis miktarinin azalmasi gibi nedenlerle satis hasilati degisebilir. Ote yandan Maliye`ye gonderilen, kesin olmayan bilancolara gore sanayi sektorunun net kari 1999`da yuzde 58.6 oraninda artis gosterdi. Finansman giderlerindeki artis sirketlerin karliliklarini olumsuz etkiledi. Gecici karlara gore 144 borsa sirketinin toplam kari 1998 yilinda 389.9 trilyon iken 1999`da 618.4 trilyona cikti. Ayni donemde 144 sirketin finansman gdierleri toplami 406 trilyondan 804 trilyona cikarak yuzde 97.8 oraninda artis gosterdi. Net satislari yuzde 47 oraninda artis gosteren sirketlerin finansman giderlerinin yuzde 97.8 artis gostermesi net kardaki artisin sinirli kalmasina neden oldu. Subat ayi gecici vergi odemeleri nedeniyle borsaya mali tablolarini yollayan sirketlerin esas faaliyet kar toplami 1998`e gore yuzde 32`ye yakin artti. Borsa sirketlerinin 1998 sonunda 550.4 trilyon olan net kari, 1999 yilinda 723.8 trilyon liraya yukseldi. Sanayi sektorundeki yuzde 58.6`lik kar artisinin en buyuk etkeni ise Tupras. Turkiye`nin en buyuk sanayi kurulusu olan sirket Maliye`ye yolladigi bilancosunda 1999`da 337.7 trilyon lira net kar acikladigini duyurdu. Gecen yilki kari 96.3 trilyon lira olan sirket buna gore, borsada en yuksek kar rakami aciklayan sirket oldu. (EKONOMIST)