Yeni Ekonomide Onların Da Kodları Var

ABD`de ağ ekonomisinin doğumuna katılan iki genç, şimdi Türkiye`de iki yıl önce 3 bin dolara kurdukları VeriPark`ı 5,5 milyon dolar ciroya taşıyorlar.San Fransisco`da büyük bir otel odasında heyecanlı bir koşuşturmadır gidiyordu. Odada bilgisayara bağlı bir kameranın bağlantıları son kez kontrol ediliyor. Ortalıkta tablolar, diskler, entegreler, tornavidalar... Aşağıdaki toplantı salonuyla oda yukarı arasında mekik dokunuyor, sistem tekrar tekrar kontrol ediliyordu. Bu koşturanların arasında Akdeniz tenli, henüz yirmi iki yaşında bir genç hepsinden daha heyecanlıydı... Kolay değil... Birazdan, öğrencilik günlerinde uğruna kulüp kurdukları, belki de derslerini, dostlarını ve ergenliğini feda ettiği masaüstü bilgisayarın babası Apple`ın karşısına çıkıp Amerikalı arkadaşıyla birlikte yazdıkları bir programın tanıtımını yapacaklardı.


BeingThere adını verdikleri bu yazılım belki de orada olmaya gelen anlamıyla üründen çok kendi düşlerinin adıydı... Amerika`ya geleli henüz yedi sekiz ay olmuştu, ama dört aydır gece gündüz kod kod ördüğü dünyanın ilk, özel bir sistem gerektirmeden bir masaüstü bilgisayarla video konferans yapmayı sağlayan yazılımını tanıtacaklardı. İşte buradaydı... Hem de Apple`ın karşısında... Sistemi kurup otel odasıyla toplantı salonu arasında video bağlantısı sağlamayı başardılar. Apple yetkilileri, olanları ilgi ve şaşkınlıkla izliyordu. Tarihler 1993 yılının ocak ayını gösteriyordu ve bu Akdeniz tenli gencin adı Özkan Erener`di. Ve Amerika`da internetin, yeni ekonominin daha adı bile konulmamıştı. Daha sonra kendisine katılan ve lisede, üniversitede yanı sırayı paylaştıkları Özgür Yoğurtçu ile Erener, yeni bir dünyanın doğuşuna tanık olacaklar, hatta tanık olmakla kalmayıp yirmili yaşlarının baharında gece gündüz yazdıkları kodlarla bu doğuşa katkıda bulunacaklardı. Bugün o iki genç, iki yıl önce KOSGEB`in Boğaziçi Üniversitesi Teknopark`ında 50 metrekarelik bir odada 3 bin dolar sermayeyle kurdukları VeriPark`ı, 75 kişiyle Etiler`de üç katlı dev bir villaya taşıdılar. Şirketlerin işlerini anahtar teslim internete taşımasını sağlayan VeriPark, bu yılki 1,3 milyon dolarlık cirosunu önümüzdeki yıl 5,5 milyon dolar yaparak üç kat büyüyecek. Şu anda Philedelphia`da bir ofise sahipler ve birkaç ay sonra Hollanda`da bir tane daha açılacak. İşte yaşları otuzun altındaki milyon dolarlık iki yeni ekonomi girişimcisinin internette bir dünya markası olmaya aday ilginç öyküsü...


İSPANYA`YA BAĞLANDILAR

1987 yılının aralık ayında, bir memur ailesinin evinde bir kadın, birkaç gündür televizyonun başından ayrılmıyor, hiçbir haber kuşağını kaçırmıyordu. Video da kayıt için hazır bekliyordu. Bu kişi Erener`in annesiydi. Tetikte beklemesinin sebebi ise İzmir Fen Lisesi`nde okuyan oğlunun telefonda TRT`nin gelip kendilerini çektiğini ve birkaç gün içinde yayınlanacağını söylemesi... Erener`in annesi birkaç gün içinde muradına erer. TRT`de oğluyla ilgili haberi yakalar ve kayıt düğmesine basar: Hızla yaygınlaşan bilgisayarlar yepyeni bizleri yepyeni teknolojilerle tanıştırıyor. Şu anda on sekiz ülkenin dahil olduğu bir bilgisayar ağı kuruluyor. Böylece buradaki insanlar ağ sayesinde birbiriyle konuşabilecek. Bu gelişmeleri Türk gençleri de yakından takip ediyor. İzmir Fen Lisesi`nden iki genci, arkadaşlarının biyoloji ödevi için İspanya`dan biriyle konuşurken görüntüledik...


Bu iki genç Özkan Erener ve Özgür Yoğurtçu`dan başkası değildi elbette. Erener`in annesi bu kaydı hala saklıyor. Bu sıra arkadaşı iki gencin, o zaman adı olmasa da internetle ilk tanıştıkları günler. Lise yıllarının ardından her ikisi de 1988 yılında Boğaziçi Üniversitesi Elektronik bölümünü kazanarak, sıra arkadaşlıklarını devam ettiriyorlar. Böylece üniversite günleri başlıyor. Bilgisayara ilgileri devam ediyor. Hatta Erener üniversitenin son iki yılında dersleri boşlayıp zamanını okulun bilgi işlem merkezinde geçirmeye başlıyor. Hatta bu nedenle okulu zamanında zar zor bitiriyor. Erener, Özgür dersleri benim gibi boşlamadı. Bu nedenle devam edip yüksek yapmaya karar verdi diyor. Kendisi ise gelen bir teklifi kabul ederek, sekiz yıldır beraber olduğu Yoğurtçu ile yollarını ayırıyor...


YENİ EKONOMİNİN GÖBEĞİNDE;

Özkan Erener, okulun son yılını bir yazılım üzerinde çalışarak geçiriyor. Bu yazılım ABD`den Philedelphia Üniversitesi`nin dikkatini çekiyor. Üniversite Erener`i, bünyesindeki BerLabs adındaki araştırma laboratuarında benzer bir yazılım üzerinde çalışması için davet ediyor. Zaten derslerden sıkılmaya başladığını belirten Erener, Ben de bu teklifi kabul ederek 1992 yılında ABD`nin yolunu tuttum diyor. Erener üniversitedeki yazılımı iki ay içinde bitiriyor. Tam dönmek üzereyken, o sırada BerLabs`tan ayrılarak Intelligence@Large adında bir şirket kuran üç kişi Erener`in de kendilerine katılması istiyor. Böylece şirketten küçük bir pay alarak iş dünyasına ilk adımını atıyor. Burada dört kafadarın hedefi dünyanın ilk PC tabanlı video konferans yazılımını üretmek. Erener ve Andy adındaki arkadaşı, bu ürünün kodlarını yazmaya başlarlar. Dört ay geceli gündüzlü kod yazarlar ve 1993 yılının ocak ayında çalışır hale getirirler. BeingThere adını verdikleri bu ürünün demosunu ilk defa San Fransisco`da Apple`a gösterirler. Kendisi için inanılmaz bir deneyim olduğunu söyleyen Erener, Bu yazılımı geliştiren iki yazılımcıdan biri bendim.

Apple`dakiler şaşkınlıkla bakıyorlardı. Dünyada ilk defa standart bir bilgisayara bir kamera takarak video konferans yapılıyordu. Tabii bizim konferans, otelin yatak odasıyla toplantı salonu arasında yapılıyordu. Ama dünyada ilk defa özel bir yazılım kullanmadan, kendi yazdığımız yazılımla böyle bir şey yapılıyordu diyor. Bu tepkilerle cesaretlenen dört kişi, işlere daha bir asılırlar. Böylece 1994 yılında Yoğurçu`nun da gelerek aynı şirkete girmesiyle iki arkadaşın dört yılla yayılacak ABD günleri başlıyor.


MOVIESTAR ABD VE JAPONYA`DA;

Erener ve arkadaşları BeingThere üzerinde birkaç sürüm daha çalışırlar. Ancak 1993 yılının sonlarında Erener başka bir proje üzerinde çalışmaya karar verir. Böylece çekilen video görüntüleri ve resimleri işleyerek bilgisayar üzerinde film haline getiren ve bunları ağda yayınlama olanağı sunan MovieStar ürününü ortaya çıkarır. Intelligence@Large iki tane ürüne sahip olur. Bu arada BeingThere`in popülaritesi de giderek artar. Şirket, bu ürünün pazarlama işini QuarterDeck adında bir firmaya verir. QuarterDeck, o dönemde yeni yeni gündeme gelen `web` adını da kullanarak ürüne, WebTalk adı verir ve çok büyük bütçeli bir pazarlama kampanyasına başlar. Her CD ve bilgisayar ürünleri dükkanında dev posterlerde kocaman WebTalk afişleri görülür. Rolling Stones dergisine reklamlar verilir. Satışlar oldukça iyi gider. Bu arada MovieStar da hazır hale gelerek 1997 yılının başında önce ABD`de, ardından Japonya`da piyasaya çıkar. Büyük oranda Erener`in çocuğu sayılabilecek MovieStar, ödüller ve övgüler alır. MovieStar sunucusunu yapan Erener, daha o zamanlar internet üzerinde televizyon yayını yapılmasını sağlayarak iyice dikkatleri çeker. Bu arada web ve internet hızla hayatın içine yayılmaya başlamıştır. 1993 yılının başında İsviçreli bir şirketin çıkardığı Mosaic yazılımı ağ üzerinde dolaşmak için önemli kolaylıklar getirdi. Aynı yıl Mosaic`ten ayrılan bir ekip Netscape`i kurup Netscape 1.0`ı piyasaya çıkararak tam bir devrim gerçekleştiriyordu.


Bu günlerde Intelligence@Large , Mosaic ve Netscape gibi ağ tarayıcılarının başarısı üzerine QuarterDeck`in, Qmosaic adında bir tarayıcı geliştirip piyasaya çıkarmasına yardım eder. Böylece internet ticari bir alan haline gelmeye başlamıştı. Dünya masaüstü devriminin ardından internet devrimini yaşıyordu. Netscape`in ardından Microsoft, Internet Information Server 1.0 ve Explorer`ı piyasaya çıkarıyordu.


İŞ DÜNYASININ GERÇEKLERİ;

İşte yaşanan bu devrimin ortasında iki genç insan yeni bir çağın başlangıcına tanık oluyor, tanık olmakla kalmıyor, bir köşesinden de olsa yazıyordu. Erener`e gör, o günler hayatının en verimli dönemi: 22-24 yaş arası bu tür işler yapmak için en verimli zaman. Ben bu dönemde gece gündüz çalıştım. Yaşadıklarımız gerçekten çok az insana nasip olur. Mosaic`in, Netscape`in yükselişini görüyoruz. Netscape ile rekabet etsin diye Qmosaic`i yapıyoruz. WebStar firmasıyla birebir çalışıyoruz. Apple`a sunumlar yapıyoruz. Microsoft Internet Information Server 1.0`ı piyasaya çıkarıyor. Onlarla bizim film oynatma teknolojimizi desteklemeleri için konuşuyoruz...


Ancak bir süre sonra iş hayatının gerçekleri ve acımasızlığıyla tanışmaya başlıyorlar. Netscape 2.0`ın Beta sürümünün tanıtılması Intelligence@Large için büyük bir darbe oluyor. Çünkü Netscape 2.0`in içinde CoolTalk adında bir uygulama bedava veriliyor. Erener, CoolTalk, bizim WebTalk`un yaptığının aynısını yapıyor. Ancak bir farkla, biz WebTalk`u 39,95 dolara satıyoruz, onlar bedava veriyorlar diyor. Erener, burada ilginç bir tespit yapıyor: Netscape Microsoft`u mahkemeye verdi. `Sen nasıl bedavaya tarayıcı verirsin ve beni yok edersin` diye. ABD`nin yazılım piyasası hep böyleydi. Biri diğerinin ürününü bedavaya vererek diğerinin sonunu getiriyordu. Netscape`in CoolTalk`u bizim WebTalk`u öldürdü. Bizim yazmak için üç dört yılımızı verdiğimiz yazılımları ücretsiz olarak vererek sonumuzu hazırladılar. Ürünlerin satışları durdu.


VERIPARK NE YAPIYOR?

*VERIPARK yeni ekonomide yer almak isteyen şirketlere anahtar teslim projeler üretiyor. Şirketler üç ay gibi kısa bir sürede tam teşekküllü bir internet altyapısına kavuşturuluyor.

*ŞİRKET hiçbir marka yazılıma bağımlı olmadan çalışıyor. İnternet konusundaki en yeni teknolojiler en uygun yerlerde rahatlıkla kullanılabiliyor.

*BUGÜNE kadar Pamukbank, Demirbank, Denizbank, Yapı Kredi Yatırım ve İhlas Finans gibi bankaların web sitelerini ve internet şubelerini kurdular. Ayrıca Hollanda`da bir bankanın yine internet projesini tamamladılar. Parekendecilikte ise ABD`de bir şirketle D&R`ın sitelerini yaptılar. (PARA)