Üniversite Can Çekişiyor

Öğrenci başına 5 bin dolar olması gereken pay 1500 dolara kadar düştü. Maaşların çok düşük olması nedeniyle öğretim üyeleri özel üniversiteleri tercih ediyor


Kapısında her yıl yüzbinlerce gencin biriktiği devlet üniversiteleri öğrenim talebini karşılayacak cazibesini her geçen gün kaybediyor. i YÖK Başkanı Kemal Gürüz`ün başlattığı mali kriz ve paralı eğitime geçilmesinin kaçınılmazolduğu yolundaki tartışmaya üniversite rektörleri de katıldı. Rektörler arasında paralı eğitime geçilmesini isteyen de var karşı çıkan da. Uzlaştıkları tek nokta şu:Üniversitelerdeciddi yapısal reformlara ihtiyaç var. Çünkü Üniversiteler tahinin en kötü dönemini yaşıyor.


Rektörlerin öncelikleri arasında ise mali özerkliğin sağlanması var. Sorunların bu adımdan sonra geleceği görüşü yaygın. Çünkü bu yolla üniversiteler daha özgür idari kararlar alacak. Öğretim üyelerinin ücretleri düzeltilecek. Altyapı yeterli seviyeye getirilecek. Eğitimin kalitesi yükselecek.


Prof. Ataç: EN KÖTÜ DÖNEM;

Tartışmaya katılan Eskişehir Anadolu Üniversitesi Rektörü Profesör Engin Ataç`ın çizdiği üniversite portresi hiç de iç açıcı değil. Profesör Engin Ataç`ın, üniversitelerin her geçen gün bütçeden ayrılan payının küçülmesinden ciddi endişeleri var: Mali sorunlar özellikle devlet üniversitelerini ciddi problemlerin içine itmiş durumda. Öğrenci başına 5 bin dolar seviyesinde olması gereken pay, bugün 1500 dolara kadar düştü. Bu yıl bu rakamın akıbeti bile meçhul.


Ataç, yıllardır biriken sorunlar yüzünden üniversiteler adına ciddi kaygılar taşıyor: Öğretim üyeleri, asistanlar maaşlar az olduğu için devlet üniversitelerini tercih etmiyor. Bana göre üniversiteler tarihindeki en kötü dönemi yaşıyor. Bir öğretim üyesi, bir asistan 230-250 milyon maaş alıyor. Maaşının yarısını ev kirası olarak vermek zorunda. Eğer siz gelir dağılımında daha yüksek pay alanlardan gerekli olan harç ya da ücreti alıp bunu gelir dağılımı alt seviyesindeki insanlara burs olarak aktarabiliyorsanız bu doğru bir sistem olur. Ama bugün Türkiye`de sadece gelir seviyesi yüksek olanlar okuyabiliyorsa o zaman zaten sistem bozuk demektir.


Prof. İnci: ÖZERKLİK İÇİN;

Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman İnci de üniversitedeki mali krizi şu sözlerle anlatıyor. Edirne`deki Meslek Yüksekokulu`ndaki öğrencilerden toplanan para 38 milyar. Ek ders ücretleri ile birklikte yaptığımız harcama 43 milyar. Aradaki beş milyarlık farkı doğal olarak öğretim üyelerinin özlük haklarını kısarak kapatıyoruz.


Rektör İnci mali özerkliğin sağlanması için torba bütçe öneriyor: Üniversiteler çok kalemli bütçeden bir an önce kurtarılmalıdır. Ben Sayıştay ve Maliye denetiminde torba bütçe ve torba kadrodan yanayım. Bütçeniz çok kalemli olduğunda tüm işler bürokratik geliştiği için bütçenin kullanımını sağlayan kadrolar, mesai saatlerinin yarısını yazışmalar için kullanıyor. Eğer yetki üniversite yönetim kurulunda olursa hem üniversitenin önceliklerini dikkate alır hem de eğitim, sağlık yatırımları ve araştırma projelerini kendisi değerlendirir ve üniversitenin önceliklerini dikkate alarak bu işleri yapar. Bu aynı zamanda siyasileri kısmen de olsa devre dışı bırakacaktır.


İnci`nin dikkat çektiği diğer konu ise eğitim sisteminin entegrasyonu. Eğitim bir bütündür diyor Profesör İnci ve ekliyor: Bizde sistem entegre olmadan gelişiyor. Bugün siyasilerin üzerinde `Benim ilime de bir üniversite kur` diye inanılmaz bir baskı var.


Prof. Bilgen: SIKINTI BÜYÜK;

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörü Profesör Nihat Bilgen`in paralı eğitime geçilmesi konusunda endişeleri var. Profesör Bilgen`in ilerleyen yaşı boyunca bulunduğu görevler arasında Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarlığı da var. Bilgen bu yıllar boyunca Türkiye`deki eğitim sistemi ve sonuçları konusunda ciddi deneyimler kazanmış. Bilgen bir anekdot ile şunları anlatıyor:


Bakanlıkta Müsteşar olarak çalışırken bir Avrupa ülkesine bir eğitim anlaşması yapmak üzere gittim. Avrupa`nın en gelişmiş ülkelerinden biriydi. Kaldığım otelin merdivenlerinden inerken, bir yetkilinin yerleri silen kadına bağırdığını gördüm. Yetkili beni görünce benden özür diledi. Çünkü yerleri silen kadın Türk`tü. Ben de, özür dilemeyin, asıl suçlu benim, dedim. Eğer biz o kadın ya da herkes için eğitimi bir hak olarak göstermiş olsaydık ve o kişinin öğrenim görmesini sağlasaydık, o yetkili o kadına bağıramazdı.


Profesör Bilgen rektörlük görevinden emekli olabilecek şansa sahip: Bugün üniversiteler ciddi sıkıntılar içindedir. Üniversitelerde öğretimi sürdüren öğretim üyelerinin fedekarlığıdır. Ben bugün emekli olsam, aldığım maaştan daha fazla para alabilirim. Ama maddi tatmin olamasa da meslek ahlakımızın bir parçası olarak görevimi devam ettiriyorum diyor ve şunları ekliyor: Türkiye`de gelir dağılımındaki adaletsizlik yüzünden nüfusun yüzde 10`u açlık sınırının altında yaşıyor Böyle bir ülkede bu insanların kurtuluşu üniversitelerdedir. Bu insanların öğrenimini kısıtlayacak tedbirleri doğru bulmam. Prof. Nihat Bilgen`in önerisi şöyle: Üniversitelerdeki mali krizi aşabilecek makul yöntem bulunabilir. Örneğin daha önce ikinci öğretim ile öğrenci sayısında artış ve kaynak sağlanmıştı. Ben gelecekte ikinci öğretim benzeri uygulamaların hızla büyüyeceğini düşünüyorum.


Prof. Yardımcı: ONUR KIRICI;

Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Turay Yardımcı öğretim üyelerinin aldıkları ücretin onur kırıcı olduğunu söylüyor ve Öğretim üyelerinin maddi olarak aldıkları ücretler kısıtlı. Yan kaynakların bulunması için sürekli araştırmalar yapılıyor. Bugün Marmara Üniversitesi yeterli kalitede öğretim üyesi ve eğitim niteliğine sahip ama içinde olduğumuz durum ileriye dönük çok büyük bir tehlikeyi de içinde barındırıyor. Artık genç akademisyenler üniversitemizi tercih eskiye oranla daha az tercih ediyor. diyor. (YENİ BİNYIL)