Derviş`e ‘güven’ testi

Hazine, bugün daha önce halka satılan ‘‘Derviş bonolarının’’ geri ödemesi için ihaleye çıkıyor. En az 2.5 katrilyon lira borçlanma hedefleyen Hazine`nin yüksek talep beklentisi var. Bankacılar, bugünkü ihalenin Kemal Derviş için bir güven testi olduğunu ve bono alamayanların dolara dönebileceğini belirtiyorlar.


Hazine Müsteşarlığı, bugün dört ay vadeli bir bono ihalesi düzenliyor. Bugünkü ihale, halka satış yapılan ve ‘Derviş bonoları’ olarak adlandırılan kamu menkul kıymetlerinin geri ödemesi için açılıyor. İhaleye gelecek talep miktarı ve yapılacak satışta halkın yeniden talep gösterip göstermeyeceğinin önemli olduğu belirtiliyor. Bu açıdan uygulanmakta olan ekonomi programına ve Devlet Bakanı Kemal Derviş`e bir güven testi anlamı taşıyan bugünkü ihale için, dün akşam saatleri itibariyle yüksek talep beklentisinin oluştuğu belirtiliyor. Minimum net 2.5 katrilyon lira borçlanmaya gidilecek olan ihale, 20 Mart 2001 tarihinde halka bono satışı yapılan ihalenin geri ödemesi için gerçekleşecek. 20 Mart`ta 4 katrilyon 391 trilyon liralık satış gerçekleştirilen ihalede tek fiyat sistemi uygulanarak halka satış yapılmıştı. Hazine, yarın 4 katrilyon 651 trilyon liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Yarınki geri ödemeye hazırlık olarak bugün açılan ihalede halkın yeniden alım yapıp yapmayacağı merak ediliyor.


İHALE ÖNEMLİ


Hazine Müsteşarlığı`nın bugün yapacağı ihale piyasalar tarafından dikkatle izlenecek. Bu ihaleye çok önem veren piyasalar, halkın ve kurumsal yatırımcıların ihaleye ilgi göstereceğini düşünüyorlar. Dün, bono ve tahvil piyasasında yükselen oranlar, hem halkın, hem de kurumsal yatırımcıların TL`ye dönüp, bugünkü ihaleye girmek istemeleri nedeniyle yaptıkları satışlardan kaynaklandı. Piyasa, bugünkü ihalede yıllık bileşik yüzde 84-85 seviyelerinde gerçekleşecek faiz oranının, yatırımcılar tarafından talep edilecek oran olduğunu belirtiyor. Bu oranın aylık yaklaşık yüzde 6`lık getiri anlamına geldiği belirtiliyor. Uzmanlar, piyasada doların akıbetinin belli olmadığını, yatırımcıların aylık yüzde 6 civarındaki TL getirisini, belirsiz dolar kuruna karşı tercih edeceklerini belirtiyorlar.


BONO YOKSA DOLAR


Bankacılar, bugünkü ihalede özellikle kurumsal yatırımcıların hareket tarzını, ‘‘uygun orandan bono alamazsak, dolar alırız’’ şeklinde özetliyorlar. Bu konuda görüş belirten bankacılar, dün bono ve tahvil piyasasında satış gerçekleştiren kurumsal yatırımcıların, bugünkü ihaleye dönük hazırlık içinde olduklarını ve bono alamamaları halinde dolar almak üzere hareket edeceklerini belirttiler. Dün kurumsal müşteriyle konuşan bankacılar, tespit ettikleri yüzde 84-85 aralğının da bu yatırımcıların talepleri doğrultusunda ortaya çıktığını ileri sürdüler.


Merkez Bankası`nın dolar kuru üzerine bir çalışma yaptığı ve bu çalışma sonucunda 2001 için dolarda 1 milyon 80 bin lirayla, 1 milyon 700 bin lira arasında olan bant tespit ettiği de piyasalardaki söylentiler arasında yer almaya başladı. Bu söylentilere göre, dolarda hedef açıklamayan ve gerekli gördüğü durumlarda kurdaki aşırı hareketleri engellemek üzere ihale açan Merkez Bankası, 1980 yılından itibarin bugüne kadar gecek şekilde bankaların mevduat faiz oranlarını dikkate alarak dolar kurunun üstsınırını, 2001 yıl sonu için 1 milyon 700 lira tespit etti. Merkez Bankası`nın 1980 yılından itibaren enflasyon oranlarını yürüterek bulduğu dolar kuru alt sınırı ise 1 milyon 80 bin lira olarak tespit edildi.



Dolar, serbest piyasada 1 milyon 303 bin lira


Merkez Bankası dolar satış kuru dün 1 milyon 299 bin liraya yükseldi. 21 Şubat gecesi alınan kararla, 22 Şubat sabahından itibaren uyulanmaya başlanan dalgalı kur sisteminin en yüksek değerine, dün açıklanan kurla ulaşıldı. TL, dünkü kurla 21 Şubat akşamından bu yana dolar karşısında yüzde 88.74 değer yitirdi. Doların bundan önceki zirveleri 10 ve 11 Nisan tarihindeki 1 mliyon 285 bin liralık kur değerleriydi. 11 Nisan 2001 tarihindeki Merkez Bankası dolar kuru 1 milyon 285 bin 29 liralık değerle, 10 Nisan 2001 tarihindeki kurdan 29 lira yüksek olduğu için en yüksek değeri oluşturuyordu. Dün açıklanan kur 1 milyon 299 bin 871 lira olarak yeni bir zirve yaptı. Serbest piyasasada ise dolar kuru ilk defa 1 milyon 300 bin liranın üzerine oturdu. Geride kalan yaklaşık dört aylık sürede zaman zaman 1 milyon 300 bin liranın üzerinde işlem gören dolar kuru, dün kapanışta da 1 milyon 303 bin lira oldu.



Derviş: Dolar 1 milyon 150 bin lira olmalı


Devlet Bakanı Kemal Derviş`in temmuzdan itibaren piyasaların rahatlayacağını söyledi. Derviş, bugün itibarıyla dolar kurunun 1 milyon 150 bin lira civarında olması gerektiğini savundu. Kemal Derviş, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB) Başkanı Suat Yalkın ve yöneticilerini kabulünde, bankaların temmuz ayında rahatlayacağını ve kaynak maliyetlerinin düşeceğini söyledi. Bankaların görev zararlarının kapatılmasıyla bankaların borçsuz hale geleceğini ve daha rahat hareket edebileceğini ifade eden Derviş,bu aşamada yapılacak kaynak maliyeti hesaplarının şu ankine nazaran daha da düşebileceğini kaydetti. Döviz rezervlerinin çok fazla olduğunu, turizm gelirlerinin de oldukça yüksek düzeyde seyretmesi nedeniyle döviz kurlarının yüksek olduğunu, bunun da güvensizlikten kaynaklandığını anlatan Derviş, doların bugünkü değerinin 1 milyon 150 bin lira civarında olması gerektiğini, bankaların rahatlamasıyla temmuz ayında piyasalara da istikrar geleceğini bildirdi.


TESKOMB Başkanı Suat Yalkın, Derviş`in Hazine Müsteşarlığı`ndaki makamında gerçekleşen kabulde, Halkbank`ın esnaf-sanatkara dönük kullandırdığı kredi faizlerinin düşürülmesini istedi.


Yalkın, Halkbank`ın bundan sonra kaynak maliyeti üzerinden kredi verebileceğine işaret ederken, ancak 30 Mart`ta belirlenen kaynak maliyetinin yüzde 100`leri geçtiğini anlattıklarını ve bunun düşürülmesini istediklerini bildirdi.


30 Mart`taki şartlarla, şimdiki şartların aynı olmadığını vurguladıklarını ve bu maliyetin yeniden gözden geçirilmesini talep ettiklerini ifade eden Yalkın, Bakan Derviş`in isteklerini olumlu karşıladığını, Temmuz`da yeni kaynak maliyeti tespit edileceğini, yüksek çıkması halinde az da olsa destek sağlanabileceğini söylediğini kaydetti.



Yatırımcının korkusu hiç bitmiyor



Dolarda yükseliş baskısı sürüyor. Bilançolar, sendikasyonlar, piyasadaki TL miktarının fazlalığı gibi sorunlara IMF İcra Direktörleri Kurulu`nun Haziran sonunda yapılması beklenen ve Türkiye`ye verilen kredinin ikinci diliminin serbest bırakılıp, bırakılmayacağının belirleneceği toplantısını 3 Temmuz`a alması tedirginliği eklendi.


IMF`nin aldığı karar, Türkiye`nin Niyet Mektubu`nda yer alan bütün taahhütleri yerine getirememiş olmasından kaynaklandı. IMF, bu sefer takvime ‘tam uyumun şart’ olduğunu gösterdi. Bu çerçevede, Telekom yönetiminin yedi gün içinde atanması gerekiyor. IMF, Emlakbank`ın kapatılmasıyla ilgili gelişmeleri de somut biçimde görmek istiyor.


FP`nin kapatılmasından sonra AB ile Türkiye arasında sorunlar oluşma ihtimali gündeme girdi. Bu ihtimal, Türk ekonomisinin özellikle Avrupa finans kurumlarından alma gereği hissettiği özel kredileri olumsuz etkileyebilir endişe var.


Piyasalar, ortaya çıkacak siyasi bir gerginlikten çok kötü etkileneceklerini son aylarda bir kaç defa gösterdi. FP`nin kapatılmasından sonra hükümette sorun çıkması ihtimalinden çekiniliyor. Haftasonunda Başbakan Yardımcısı ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli`nin bir yandan milletvekili transferine yeşil ışık yakması, diğer taraftan da koalisyon protokolünde yeralan ‘ortaklardan birinin Meclis’teki sandalye sayısının değişmesi, koalisyonda değişkilik nedeni olmayacak` maddesine uyulacağını açıklaması olumlu bulundu.



Borsa yüzde 2.8 daha geriledi


İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), dolar ve kamu menkul kıymetlerindeki hareketlilikten olumsuz etkilenip 314 puan düşerek 10 bin 805 puandan kapandı. Dün ilk seansa alış ağırlıklı başlayan borsa, 11 bin 231 puana kadar yükseldikten sonra başlayan satışlarla 10 bin 900`lü puanla kadar gevşedi. Borsadaki satışlara, dolar ile bono ve tahvil piyasasındaki faiz oranlarının yükselişi etki yaptı. İlk seansı 10 bin 937 puandan kapatan İMKB-100 Endeksi, diğer piyasalardaki hareketlenmenin durmaması üzerine 11 bin puanın üzerinde tutunma çabasından vazgeçti ve haftaya düşüşle başladı.



Sayısal talihlisi dolara dönecek


Sayısal Loto`nun bu haftaki çekilişinde, otobüs işletmecisi Zekeriya Topaloğlu, 468 milyar 230 milyon 575 bin liralık ikramiyeyi kazandı. Topaloğlu, kazandığı ikramiyesini ne yapağını soran gazetecilere ‘‘Parayı bankaya koyup aynı işime devam edeceğim. Kazandığım parayı Ziraat Bankası`nda tutacağım ve 400 milyar liralık kısmını dolara çevireceğim. Kriz geçtikten sonra ne yapıp, yapmayacağıma karar vereceğim’’ diyerek, sokaktaki vatandaşın eline geçen TL ile ne yapma kararlığında olduğuna örnek verdi.