Çay üreticisine ek destek

Arazi varlıkları 5 dekardan küçük olduğu için doğrudan gelir desteği ödemelerinden yararlanamayan çay üreticilerine de, ek destek sağlanacak

Arazi varlıkları 5 dekardan küçük olduğu için doğrudan gelir desteği (DGD) ödemelerinden yararlanamayan çay üreticilerine de, ek destek sağlanacak.

A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, yaş çay yaprağı alımlarında, kg başına 50 bin lira destekleme primi ödenmesine ilişkinkararname hazırlandı.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yakında Başbakanlık´a gönderilecek kararname uyarınca, 1993´te çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararı gereği ruhsatlandırılmış çay tarım alanlarında yaş çay üreten ruhsat sahibi üreticilere, 2003 yılı ürünü için kg başına 50 bin lira ödenecek. Kararnameye göre, uygulamadan yararlanmak isteyen üreticilere, 1 Kasım 2003´e kadar başvuru süresi verilecek.

Kamu veya özel sektör çayişleme tesisleri, satın aldıkları yaş çay ürünü miktarını ticaret borsasına tescil ettirecek. Tescil edilen miktar karşılığı Çay İşletmeleri Genel Müdürülüğü´nce (ÇAYKUR) hazırlanan formlara göre üretici bazında hazırlanan icmaller, çay işleme tesislerinde 10 gün süreyle askıya çıkarılacak. ÇAYKUR tarafından hazırlanan kesin icmaller, ödemelere esas alınacak.

Ödemeler, Ziraat Bankası aracılığı ile yapılacak. Ödemeler için gerekli kaynak, 2003 yılı bütçesinden karşılanacak.Bunun için 37.5-40 trilyon lira kaynak gerektiği hesaplanıyor. Yaş çayda destekleme primi ödemeleri, Çiftçi Kayıt Sistemi ve DGD´den bağımsız olarak yapılacak. Ancak, üreticilerin 2003 yılı DGD için aldıkları çiftçi belgeleri, yaş çay prim uygulamalarında da geçerli olacak.

ARAZİLERİN YÜZDE 90´I 10 DEKARDAN KÜÇÜK
Yetkililer, Rize başta olmak üzere Karadeniz´de tarım alanların yüzde 80´inin 5 dekarın altında olduğuna dikkat çekerken, 5 dekar içinçiftçinin ancak 80 milyon lira DGD alabileceğini, bu desteği alabilmekiçin yapılacak masraf bile bundan fazla olduğu için çiftçinin DGD´den yararlanamadığını söylediler.

ÇAYKUR verilerine göre, Türkiye´de 200 binden fazla üretici, 760 bin dekardan fazla alanda çay üretimi yapıyor. Üretim alanlarının ve üreticilerin yüzde 60´ından fazlası Rize´de bulunuyor. Çayüreticilerinin yüzde 79.6´sının arazisinin, çay alanlarının yüzde 56.3´ünün büyüklüğü 5 dekarın altında. Üretim alanlarının yüzde 90´ı, üreticilerin yüzde 97.1´inin çaylık alanları 10 dekardan küçük. ÇAYKUR´un verilerine göre, Rize´de 120 binden fazla kayıtlı çay üreticisi olmasına karşın, bunlardan sadece 20 bin 907´si DGD´den yararlanabildi. Trabzon´da da 50 bin çay üreticisi görünmesine karşın DGD´den yararlanan çiftçi sayısı 38 bin. Buna göre, çay üreticilerininçok büyük bölümü DGD´den yararlanamadı. Üreticiler, 100 milyon liranınaltında kalan desteği almak için başvurmadı.

BAŞBAKAN ERDOĞAN AÇIKLAMIŞTI
Başbakan Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz 29 Mayıs´ta, Rize´de, yaş çay yaprağı alım fiyatını, 50 bin lirası kalite primi olmak üzere 450 bin lira olarak açıklamıştı. Buna göre ÇAYKUR, çay yaprağını 400 bin liradan alacak, üreticilere ayrıca satış belgelerine istinaden kg başına 50 bin lira destekleme primi ödenecek.

Özel sektör de çay fiyatını ÇAYKUR´a göre belirleyeceği için, üretici her halükarda en az 50 bin liralık primi alacak. Prim ödemelerinin 37.5-40 trilyon liraarasında gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye´de yıllık çay rekoltesi, 650-800 bin ton arasında değişiyor. Ancak bu yıl Karadeniz´de kışın çok soğuk geçmesi nedeniyle, rekoltenin 500-600 bin tona düşmesi bekleniyor. Bu nedenle özel sektörün bu yıl daha yoğun olarak alım yaptığı belirtiliyor. Destekleme primi uygulaması ile özel sektörün çay alım ve satışlarının da kayıt altına alınması öngörülüyor. Prim ödenmesi için çay satış belgesi isteneceği için, hem üreticiler hem de çay işleme tesisleri kayıt altına alınmış, haksız rekabet önlenmiş olacak.

ÇAYKUR değil, çay üreticisi doğrudan desteklenecek. Diğer taraftan, çaydaki prim uygulamasının, çay alanlarının budanmasına yönelik politikaya ters düştüğüne dikkat çekiliyor. Her yıl çay alanlarının 153 bin dekarında budama yapılması öngörülmesine karşın, bu rakam, son üç yıldır 130-140 bin dekarda kalıyor. (A.A.)