Cari İşlemler Açığı 5.9 milyar dolar

09.10.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :
Uygulanan ekonomi programın en zayıf yanını oluşturmaya başlayan cari işlemler açığı temmuz ayında önceki aylara göre önemli ölçüde yavaşladı. Önceki aylarda ortalama 1 milyar dolara yakın gerçekleşen cari işlemler açığı, turizm gelirlerinin 1 milyar doları aşması nedeniyle temmuzda 353 milyon dolar olarak gerçekleşirken, ocak-temmuz dönemindeki toplam açık ise 5 milyar 912 milyon dolara çıktı.

Merkez Bankası, ocak-temmuz dönemine ilişkin ödemeler bilançosu gelişmelerini açıkladı. Buna göre ocakta 150 milyon, şubatta 1 milyar 86 milyon, martta 1 milyar 65 milyon, nisanda 897 milyon, mayısta 1 milyar 129 milyon, haziranda 1 milyar 232 milyon dolar açıkla sonuçlanan cari işlemler, temmuzda 353 milyon dolar açık verdi. Yılın ilk yedi ayındaki toplam açık ise 5 milyar 912 milyon dolara yükseldi. Dış ticaret açığının diğer aylara göre fazla değişmeyip 2 milyar 31 milyon dolar düzeyinde seyrettiği temmuz ayında cari açığın küçülmesinde aylık turizm gelirinin 1 milyar 54 milyon dolara kadar yükselmesi etkili oldu. Önceki aylarda en fazla turizm geliri 749 milyon dolarla haziranda elde edilmişti. Turizm gelirlerinin cari işlemler üzerindeki olumlu etkisinin ağustos ve eylül aylarında da sürdüğü tahmin ediliyor.

Geçen yılın aynı döneminde 206 milyon dolar olan cari işlemler açığının bu yıl 5 milyar 912 milyon dolara ulaşmasında ihracat gelirlerinin yüzde 5, bavul ticareti gelirlerinin yüzde 49.5 artmasına karşılık, ithalatın yüzde 35.3 oranında büyüyerek dış ticaret açığını 11 milyar 796 milyon dolara yükseltmesi etkili oldu. Ödemeler dengesi bilançosundaki tanımıyla Türkiye, 17 milyar 861 milyon dolarlık ihracat (FOB) yaptı. İHracatın 1 milyar 544 milyon dolarını bavul ticareti 528 milyon dolarını ise transit ticaret gelirleri oluşturdu. Aynı dönemdeki ithalat ise (FOB) 29 milyar 657 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Diğer mal ve hizmet gelirleri ise bir önceki yıla göre yüzde 5.9 oranında artarak 11 milyar 551 milyon dolara ulaştı. Bu kalemin 3 milyar 622 milyon dolarını turizm, 1 milyar 469 milyon dolarını faiz, 6 milyar 460 milyon dolarını ise diğer mal hizmet gelirleri oluşturdu.

Aynı dönemde Türkiye`nin diğer mal ve hizmet giderleri ise yüzde 3.6 azaldı ve 8 milyar 667 milyon dolara geriledi. Bu rakamın 1 milyar 233 milyon dolarını turizm harcamaları, 3 milyar 346 milyon dolarını faiz ödemeleri, 4 milyar 88 milyon dolarını ise diğer mal ve hizmet giderleri meydana getirdi.

Ocak-Temmuz döneminde Türkiye`ye 2 milyar 892 milyon dolarlık karşılıksız net özel transfer, 108 milyon dolarlık da karşılıksız resmi transfer girişi oldu. Özel transfer girişlerinin 2 milyar 659 milyon dolarlık bölümünü geçen yılın eş dönemine göre yüzde 5.2 oranında azalan işçi gelirleri meydana getirdi.

Böylece, dış ticaretten 11 milyar 796 milyon dolarlık açık verilen bu dönemde, diğer mal ve hizmetlerden sağlanan 2 milyar 639 milyon dolar fazla ve özel ve resmi transferlerle sağlanan net 3 milyar dolarlık girişin etkisiyle cari işlemler açığı 5 milyar 912 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Türkiye geçen yılın ocak-temmuz döneminde ödemeler dengesindeki tanımıyla 5 milyar 226 milyon dolarlık dış ticaret açığı vermiş, diğer mal ve hizmetlerden 1 milyar 910 milyon dolarlık fazla sağlamış ve resmi ve özel transferler yoluyla net 3 milyar 110 milyon dolarlık giriş olmuştu. Bu nedenle cari işlemler sadece 206 milyon dolar açık vermişti.

8.9 milyar dolarlık sermaye girişi:

Cari işlemlerden rekor düzeyde açık verilen ocak-temmuz döneminde Türkiye rekor sayılabilecek düzeyde bir sermaye girişine sahne oldu. Net doğrudan yabancı sermaye girişinin olmadığı aksine 532 milyon dolarlık net çıkış yaşanan bu dönemde Hazine`nin tahvil ihraçları nedeniyle portföy yatırımları yoluyla net 6 milyar 9 milyon dolarlık giriş kaydedildi.

Ocak-temmuz döneminde Türkiye 9 milyar 713 milyon dolar tutarında uzun vadeli kredi kullanırken, 7 milyar 424 milyon dolarlık da dış borç anapara geri ödemesi yaptı. Kredi mektuplu döviz tevdiat hesapları yoluyla ise net 397 milyon dolarlık giriş oldu. Böylece uzun vadeli sermaye hareketleri yoluyla net olarak 2 milyar 686 milyon dolarlık döviz girişi sağlandı.

Kısa vadeli sermaye hareketleri yoluyla ise sadece 428 milyon dolarlık giriş yaşanan ocak-temmuz döneminde IMF`den gelen net 511 milyon dolarla birlikte resmi rezervlerde 2 milyar 524 milyon dolarlık artış yaşandı.

Döviz gelir-gideri göstergeleri kötüleşiyor

Türkiye`nin cari işlemlerdeki açığının büyümesine paralel olarak döviz gelir ve giderleriyle ilgili göstergeler de olumsuzlaşmaya başladı. Göstergelerdeki olumsuzluk, gelecek yıl 24 milyar doların üzerinde bir dış borç servisi yapmak zorunda olan Türkiye`yi daha fazla dış borçlanmaya gereksinim duyar hale getiriyor.

ANKAnın yaptığı hesaplamaya göre Türkiye`nin bu yıl ocak-temmuz dönemindeki toplam döviz geliri, geçen yılın eş dönemine göre sadece 2 milyar dolar artarken, döviz harcamalarındaki artış 7.7 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde Türkiye`nin 32 milyar 412 milyon dolarlık dviz gelirine karşılık 38 milyar 324 milyon dolarlık döviz harcaması oldu.

Döviz gelirlerindeki artışa en büyük katkıyı, geçen yıla göre düşük oranda artmasına karşılık bavul ticareti de dahil ihracat gelirleri yaptı. İhracat gelirlerinin geçen yıla göre 1 milyar 482 milyon dolar artarak 17 milyar 861 milyon dolara çıktığı bu dönemde, ikinci önemli katkı ise turizmden geldi. Turizm gelirleri geçen yıla göre 1 milyar 212 milyon dolarlık artışla 2 milyar 410 milyon dolara ulaştı. Döviz gelirlerinin 1 milyar 469 milyon doları faiz, 2 milyar 659 milyon doları işçi dövizi 6 milyar 801 milyon doları ise diğer gelirlerden kaynaklandı.

Döviz harcamalarındaki büyümede ise ithalat artışı etkili oldu. Türkiye`nin ithalatı 8 milyar 52 milyon dolar artarak 29 milyar 657 milyon dolara yükselirken, turizm harcamaları 180 milyon dolarlık artışla 1 milyar 233 milyon dolar artarak 3 milyar 346 milyon dolara yükselirken, diğer harcamalar 741 milyon dolar azalarak 4 milyar 88 milyon dolara geriledi.

Göstergeler olumsuza doğru

Döviz harcamalarındaki hızlı büyüme, döviz gelir gideriyle ilgili göstergeleri olumsuza çevirdi. Geçen yılın aynı döneminde yüzde 99.3 olan döviz gelirlerinin döviz giderlerini karşılama oranı yüzde 84.6`ya kadar geriledi.

Türkiye`nin döviz gelirlerinin yüzde 91.5`i tek başına ithalatın finansmanında kullanıldı. Bu oran geçen yılın eş döneminde yüzde 71.1 olarak gerçekleşmişti. Aynı şekilde faiz ödemelerine giden döviz geliri ise yüzde 10.2`den yüzde 10.3`e yükseldi.

Bu arada ihracatın toplam döviz gelirleri içerisindeki payı yüzde 53.9`dan yüzde 55.1`e yükseldi. Bu ihracat dışındaki döviz gelirlerinde yeterli performans gösterilemediğini ortaya koyuyor. Ödemeler dengesi bilançosundaki tanımıyla ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 75.8`den yüzde 60.2`ye geriledi.

Borçlanma ihtiyacı artacak

Döviz gelir giderleriyle ilgili göstergelerdeki gelişmeler, cari işlemler açığı büyüyen Türkiye`nin dış borçlanma gereksiniminin artmakta olduğunu gösteriyor. Gelecek yıl 24 milyar dolarlık bir dış borç geri ödemesi bulunan Türkiye, böyle giderse gelecek yıl bu yıldan daha yüksek miktarda bir dış borçlanmaya gereksinim duyabilecek. (ANKA)
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
 
  • BIST
  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
8.974 Değişim: 1,90% Hacim : 41.900 Mio.TL Son veri saati : 12:42
Düşük 8.864 28.03.2024 Yüksek 9.030
Açılış: 8.864
32,3292 Değişim: 0,24%
Düşük 32,2253 28.03.2024 Yüksek 32,3526
Açılış: 32,2508
35,0268 Değişim: -0,27%
Düşük 34,8851 28.03.2024 Yüksek 35,2158
Açılış: 35,1216
2.282,63 Değişim: 0,22%
Düşük 2.270,83 28.03.2024 Yüksek 2.286,20
Açılış: 2.277,54
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.