Adaletsizliğin başkenti İSTANBUL

Türkiye genelinde en zengin yüzde 1’lik nüfus gelirin yüzde 16.6’sını alırken, bu oran İstanbul’da yüzde 29’a çıkıyor. İstanbul’daki süper zengin hanelerin aylık geliri 27.5 milyar lira iken, en yoksul yüzde 1’lik kesim 85 milyon lira ile geçiniyor Zengin ve yoksul arasındaki en büyük uçurumun yaşandığı İstanbul, Türkiye’de adaletsiz gelir dağılımının da başkenti oldu. Türkiye genelinde, en zengin ile en yoksul arasında 236 katlık gelir farkı bulunurken, İstanbul’da bu fark 322 kata ulaştı. Araştırmacı Mustafa Sönmez tarafından yapılan gelir bölüşümü araştırmasına göre, Türkiye’de en zengin yüzde 1’lik grubun (150 bin hane) aylık geliri 7.5 milyar lira. En yoksul yüzde 1’in yani 150 bin hanenin eline ise ayda 32 milyon lira geçiyor. Nüfusun en zengin yüzde 1’lik grubu gelirin de yüzde 16.6’sına sahip.İstanbul’da ise en üst gelir grubuna ait 18 bin hane, toplam gelirin yüzde 29’unu alırken, bu grubun aylık gelirleri 27.5 milyar lirayı, yani 47 bin doları buldu. En yoksul yüzde 1’lik gruptaki 18 bin hane ise ayda 85 milyon liraya geçiniyor. "Gelir paylaşımı"Devlet İstatistik Enstitüsü’nün (DİE) 1994 verilerinden yola çıkarak nüfusun yüzde 1’lik dilimlere ayrılmasıyla gelir bölüşümü araştırmasını hazırlayan Sönmez, 2000 yılının ilk altı ayına ilişkin olarak şu bulgulara ulaştı: Türkiye’de 2000’in ilk altı ayında yaklaşık 49.5 katrilyon liralık mal ve hizmet üretildi. Bu hasılanın yüzde 80’ini oluşturan 39 katrilyon lira, 63.7 milyon kişi tarafından paylaşıldı. Yılın ilk altı ayında ortalama 585 bin lira olan dolar kuru üzerinden hesaplandığında ocak - haziran döneminde tüm hanelere giren toplam gelir 67 milyar dolara yaklaştı. Gelirin eşit dağıtılabilmesi halinde, hane başına altı aylık gelir 4 bin 700 dolar, yani 458 milyon lira girecekti. Bu miktar İstanbul’da 946 milyon liraya kadar çıkacaktı. " Gruplar arasındaki fark yüksek"Araştırmada, gelir gruplarına ilişkin olarak şu verilere yer verildi: SÜPER ZENGİNLER En üstteki yüzde 1’lik grup. Ayda 7.5 milyar liralık gelirleriyle en yakınındaki gelir grubuyla arasında yüzde 354 fark var. Bu, yüzde 1’lik grubunun geliri, Türkiye’nin yüzde 45’inin gelirine denk.YÜKSEK GELİRLİLER: Bu gruba aylık 2 milyar 100 milyon lira ile 1 milyar lira geliri olan aileler giriyor. Toplam gelirden yüzde 16.1 pay alan bu ailelerin nüfustaki payları yüzde 5. ÜST - ORTA GELİR GRUBU: Bu hanelerin geliri 999 milyon lira ile 501 milyon lira arasında. Bunların nüfustaki payları yüzde 16 ve gelirden yüzde 25.6 pay alıyorlar.ALT - ORTA GELİR GRUBU: Aylık gelirleri 500 - 201 milyon lira. Nüfusun yüzde 48’ini oluşturuyorlar, gelirden aldıkları pay yüzde 32.5. DÜŞÜK GELİR GRUBU: Ayda 200 milyon liranın altında bir gelirle geçiniyorlar. Türkiye’deki ailelerin yüzde 30’u bu grupta. Gelirden aldıkları pay ise yüzde 9.2.Bu rakamlar toplumun dörtte üçünün düşük ve alt orta gelirli gruba dahil ailelerden oluştuğu sonucunu ortaya çıkartıyor. " Sınıf atlamak zor" Hanelerin yüzde 13’üne sahip olan İstanbul, Türkiye’deki gelirden yüzde 27.5 pay alıyor. 2000 yılının ilk yarısında İstanbul’da hanelere giren toplam gelir 11 katrilyon lirayı buldu. Bu gelir eşit bölüşülseydi, hane başına ortalama aylık gelir 946 milyon lira olacaktı. İstanbul’daki toplam gelirin büyük kısmı üst gruplardaki hanelere, daha çok da ilk yüzde 1’lik gruba akıyor. İstanbul nüfusunun dörtte üçü zor ekonomik koşullarda yaşıyor. Aylık geliri 27.5 milyar lirayı bulan yüzde 1’lik grup, toplam 18 bin dolayında aileden oluşuyor ve İstanbul gelirinin yüzde 29’una sahip bulunuyor.Süper zenginlerin, en yakındaki ikinci yüzde 1’lik grup ile arasındaki fark altıda biri buluyor. Yani İstanbul’da ikinci yüzde 1’lik gelir grubunda bulunanların sınıf atlayarak ilk yüzde 1’e girebilme şansları çok düşük." 85 milyona geçinen var"İstanbul’da süper zenginlerin altındaki yüksek gelir gurubundaki hanelere ayda 1 milyar 968 milyon lira ile 4 milyar 674 milyon lira arasında para giriyor. Bu grup, İstanbul’daki hanelerin yüzde 6’sını oluşturuyor, gelirin yüzde 17.6’sını alıyor. Bu grubun geliri, bir üstteki süper zenginlerden 11 - 12 puan az.Üst - orta gelir grubunun geliri ise aylık 823 milyon lira ile 1 milyar 967 milyon lira arasında. Bu grup İstanbul nüfusunun yüzde 17’sini oluşturuyor ve gelirden yüzde 21.2 pay alıyor. Alt - orta gelir grubu ise İstanbul nüfusunun yüzde 51’ini oluşturuyor. Bu gruptaki hanelerin aylık geliri en yüksek 804 milyon lira, en az 303 milyon lira. Aylık geliri 300 milyonu aşmayan düşük gelirliler ise İstanbul nüfusunun yüzde 25’ini oluşturuyor. Bu grupun toplam gelirdeki payı ise yüzde 5.9 ile sınırlı kalıyor. Düşük gelirliler grubundaki hanelerin eline ayda en az 85 milyon lira geçiyor." Zengin gelirini gizliyor" Araştırmacı Mustafa Sönmez, DİE’nin 1994 tarihli göstergelerinin eksiklik içermesine rağmen, ortaya çıkardığı tablonun “dehşet" olduğunu söyledi. Sönmez şöyle konuştu: “1994’te yapılan DİE araştırması, birçok özürü içeriyor. Bir kere, hanelerce beyan edilen gelir toplamının, aynı yılın milli gelirinin ancak yüzde 57’sine ulaştığını görüyoruz. Oysa, milli gelirden hanelere kullanılabilir gelir olarak giren gelirin, ortalama olarak GSMH’nin yüzde 80’ini bulması beklenir.Dolayısıyla 1994 araştırmasının oransal bulguları, özellikle üst katmanlarda önemli gelirleri saklıyor. Buna rağmen, DİE 1994 araştırmasının oransal bulguları bile ortaya dehşetli eşitsiz bir gelir tablosu ortaya koyuyor. Demek ki, Türkiye’de gelirin paylaşımı bu görüntülerden daha vahim boyutlarda ve acil önlemler gerekli." (MİLLİYET)