80 trilyonluk sigara soygunu

Tekel, ihraç edilecek diye Tekel 2000 sigaralarını Türkiye`de ucuz fiyata sattırıp, 57 milyon dolar zarara uğratılmış. Bulgaristan ve Azerbaycan`a gönderilenlerin Türkiye`den hiç çıkmadığı, Almanya, Rusya ve İngiltere`ye gönderilenlerin ise bu ülkelere hiç ulaşmadı ortaya çıktı.

TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu`na ulaşan belgeler, trilyonluk sigara soygununu gözler önüne serdi. Devlet, TEKEL`in de adının karıştığı bu soygunda sadece 1995-97 yılları arasında 57 milyon dolar (80 trilyon lira) zarara uğradı. Tekel 2000 sigaraları üzerinden gerçekleştirilen soygun, komisyon tutanaklarına şöyle yansıdı:

Tekel, yurtdışı pazarlara çıkardığı Tekel 2000 sigarasının yabancı sigaralarla rekabet edebilmesi için ihraç fiyatını düşük tuttu. İç piyasadaki satış fiyatından kat kat düşük olan bu fiyat, ürün maliyetine, zaman zaman ise zararına sayılabilecek oranlara ulaştı.

KAĞIT ÜSTÜNDE SATIŞ

En çok İsrail, İran, Azerbaycan, Bulgaristan, Yunanistan, Almanya, İngiltere, Rusya ve Belçika`ya ihraç edildiği görülen bu sigaralardan Bulgaristan ve Azerbaycan`a gönderilenlerin Türkiye`den hiç çıkmadığı, Almanya, Rusya ve İngiltere`ye gönderilenlerin ise bu ülkelere hiç ulaşmadığı saptandı. Müfettişlerin incelemeleri, ihraç edilmiş görülen tonlarca sigaranın Türkiye`deki Duty Free mağazaları aracılığıyla piyasaya sürüldüğünü ortaya koydu.

Yurtdışına zararına sattığı bu sigaraların dönüp dolaşıp yeniden iç piyasaya sunulması sonucunda Tekel, sadece 1995-97 yılları arasında 57 milyon dolar zarara uğradı. Halbuki Tekel bu satışı doğrudan kendisi yapmış olsa, bu sigaralar Duty Free`lere daha yüksek fiyattan satılmış olacaktı.

Tekel yönetimi de bu durumu önleyecek herhangi bir şey yapmadı. Öyle ki, ihraç ürünleriyle ilgili başlangıçta alınan ‘‘İhraç edilecek ülke bandrolünün aranması, ihraç firması ile bilgi alışverişine geçilerek faaliyetlerin gözlenmesi’’ yönündeki önlemler de bu süreçte yönetim kurulu kararıyla ortadan kaldırıldı.

Müfettişlerin incelemeleri, ihraç edilmiş görünen bu sigaraların üzerine ihraç edilen ülkenin dilinden herhangi bir yazının bulunmadığını, ihraç edilecek ülkenin bandrolünün de Türkiye`deki imalat aşamasında paket üzerine jelatinin altında kalacak şekilde yapıştırılmış olduğunu ortaya koydu.

Müfettiş raporlarında bu durum, ‘‘Her ülke ancak kendi dilinde ve kendi ülke bandrolü ile ithalata izin vereceğinden, Tekel yönetiminin bu konudaki düzenlemelerinin iyi niyet taşımadığı, bu durumda sigaraların dönüp gelebileceği yerin yine ihracatçı Türkiye olacağı mantık gereğidir’’ diye ifade edildi.

Aynı raporlarda, ‘‘Bu haliyle Türk bandrolü ve yazılarıyla ihraç edilen sigaraların zaten ancak Türkiye`de tüketilebileceği ve bunun da Tekel yetkililerince bilindiği’’ ifadesine de yer verilerek, Tekel yönetimine ciddi suçlama yöneltildi.

Komisyon, bütün bu saptamaların ardından da bu olayla ilgili Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını benimsedi.