TCMB önümüzdeki toplantıda nasıl bir karar alır?

21.08.2014
Bazen yatırımcılardan çok güzel sorularla karşılaşıyorum... <ımg hspace="10" vspace="5" src="http://i.bigpara.com/i/55big/sevin_ekinci.jpg" align="left">Bazen yatırımcılardan çok güzel sorularla karşılaşıyorum. Bu da o sorulardan biri: 'Faiz politikasında Hindistan ve Brezilya'nın mı yoksa bizim mi doğru yaptığımızın test edileceği döneme girdik mi?'

Şevin Ekinci
Ekinci Economics Consulting


Gelişmekte olan ülkelerde aşağı yukarı durumlar aynı ancak alınan kararlar farklı olunca yatırımcı doğal olarak hangi para politikası doğru sorusunu sorma gereği gördü kendinde. Daha önce, global likiditenin pompalandığı 2011-2012 yıllarında, Türkiye’de benim de çok desteklediğim unorthodox (geleneksel olmayan) para politikası kavramı popülarite kazanmıştı. Bunlar daha çok Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın genişleyici para politikalarından dolayı bol likiditenin gelişmekte olan ülkelerde finansal istikrarı bozmaması için alınmış para politikası kararlarıydı. O zamanlar Merkez Bankaları, özellikle de TCMB, gelişmiş ülke merkez bankalarının sağladığı bol global likiditeden kaynaklanan fon girişini dengelemek için faiz oranlarını düşük tutuyor bir yandan da rezerv opsiyon katsayısı mekanizması, zorunlu karşılıklar ile bankacılık sektörünü koruyordu.

Ancak ortam değişti, yavaş yavaş global likiditenin zamanla azaltılacağı mesajları gelmeye başladı. Dün ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından açıklanan tutanaklar da bu mektuplardan biriydi. Dün açıklanan tutanaklar Fed’in Temmuz ayındaki toplantısına ait.

Enflasyon sebeptir faiz sonuçtur

Şu anda tüketici enflasyonu Türkiye’de yüzde 9.3, benim yılsonu enflasyon beklentim yüzde 9.6. TCMB’nin beklenti anketine göre 12 ay sonrası için piyasanın enflasyon beklentisi yüzde 7.4. Ağırlıklı ortalamada Merkez Bankası piyasayı yüzde 8.3 gibi bir seviyeden fonluyor, çünkü 1-haftalık TCMB repo faizi yüzde 8.25. Şimdi bu faiz önümüzdeki toplantıda indirilir mi sorusu en çok tartışılan konu.

Şu anda Brezilya’da enflasyon yüzde 6.5, faiz yüzde 11, Ocak ayından beri üç kere artırıldı. Hindistan’da enflasyon yüzde 7.9 ve faiz yüzde 8, Ocak ayında 25 baz puan artırıldığından beri değiştirilmedi. Türkiye’de enflasyon yüzde 9.3 ve faiz yüzde 8.25 Mayıs ayından beri üç kere düşürüldü.

Faiz neden indirilir konusuna girmeden önce biraz enflasyondan bahsetmek istiyorum. Enflasyonu yaratan etmenler genelde iki ana başlıkta anlatılır: maliyet ve talep enflasyonu olarak. Talep enflasyonunda, artan büyüme, bunun yarattığı tüketici güveni ve harcamalara yönelim sayesinde firmalar bu artan talepler karşısında fiyatları yükseltirler. Maliyet enflasyonunda da, herhangi bir şekilde firmanın ürettiği malı üretirken eğer maliyeti artarsa, fiyatı artırarak bu maliyeti tüketiciye yansıtırlar.

Maliyet enflasyonunu artıran sebepler arasında ücret artışları, ithalat fiyat artışları, ham materyal fiyatlarındaki artışlar, artan büyüme beklentileri, düşük verimlilik, yüksek vergiler sayılabilir. Bunlar genel geçer teorideki sebepler.

Ancak özellikle bu aralar üzerinde durmamız gereken bazı diğer sebepler var ki yine enflasyonun hızla artmasına sebep olur. Bunlar da genişleyici para politikaları (faiz indirimi vs.), yükselen enflasyon beklentileri ve yükselen ev fiyatlarıdır.

Bir mantık yürütün bir ülkede enflasyonun yüksek olması ne demek? O ülkedeki servetin tasarrufçulardan çok borçlananların eline geçmesi demektir. Ne kadar artarsa da o paranın değeri o kadar düşecektir.

Piyasalardaki faizi düşünün, üç faktörden oluşur: beklediğiniz süre, risk ve enflasyon. Diyelim elinizde 100 liranız var, o ülkede enflasyon yok ve 1 yıllık bankaya verdiğiniz, bu beklettiğiniz bir yılın bir bedeli olmalı. Bekleme süresi dediğimiz aynı zamanda paranın zaman değeridir. Risk faktörü, o verdiğiniz paranın geri dönüp dönmeme oranıdır. Sonuncu faktör ise yukarıda belirttiğim gibi o paranın zaman içerisinde değerinin ne kadar kaybolduğuyla ilgilidir.

Bir ülkede ne kadar “enflasyon” sözünü duyarsanız o kadar da “faiz” sözünü duymak zorundasınız. Enflasyon sebeptir faiz sonuçtur.

Önümüzdeki riskler ve bu ortamda faiz indirilmeli midir?

Son açıklanan Fed tutanaklarından sonra global finansal piyasalardaki algı negatife döndü, ABD doları/Türk lirası kurunu 2.18 seviyesine taşıdı. Bu son açıklanan Fed tutanaklarında ABD’de erken faiz artırımı beklentilerine sebep olan söylemler özetle şunlar:

• FOMC (Fed Açık Piyasa İşlemleri Komitesi) üyeleri enflasyonun artık öngördükleri yüzde 2 seviyesine yaklaştığı ve bu seviyenin uzun süre altında kalınacağı riskinden uzakta oldukları konusunda hemfikirler.

• Bütün FOMC üyeleri istihdam piyasasındaki son iyileşmenin ve son bir yıldaki gelişmelerin beklediklerinden daha iyi olduğu konusunda hemfikirler, istihdam piyasası şartlarının normale döndüğünü düşünüyorlar.

• Finansal istikrar konusunda varlık piyasasındaki baskıların çok geniş çapta olmadığını ve finans piyasalarındaki kırılganlığın çok düşük olduğunu düşünüyorlar. Bu kırılganlık seviyesinin bir şekilde kontrol altına alınmasının kolay olduğu konusunda hemfikirler.

• Birçok FOMC üyesi şimdiden faizin ilk ne zaman arttırılması gerektiğini tartışmaya başlamış bile, yani konu masada.

Fed’in faiz artırımına ne zaman gideceği konusu artık çoktan tartışılmaya başlanmış. Bu ve devam eden jeopolitik risklerin bu senenin son çeyreğine damga vuracağını, Türk lirasının değer kaybetmesine sebep olacak faktörler olarak ortada olduğunu düşünüyorum.

Maliyet enflasyonunu Türkiye’de yaratan etmenlerden biri de döviz kurudur çünkü ithal girdi fiyatları firmanın maliyetine yansır. Eğer bu koşullar altında hala faizler indiriliyorsa borçlanma maliyeti düşer, kredi oranları artar bununla beraber talebin yarattığı enflasyon da devam eder. Buna bir de finansal piyasalardaki çalkantılar eklenirse hem büyümeden hem de enflasyondan feragat etmiş olursunuz, global konjonktürden dolayı yerli paranızda diğer para cinsleri karşısında değerini yitirmiştir.

30 Haziran tarihli BigPara yazımdan beri  ( http://bigpara.hurriyet.com.tr/haber-detay/bigpara-uzman/gelismekte-olan-ulkeler-icin-zorlu-surec-basladi/941616/)  bu platformda yatırımcıların artık yılın son çeyreği için dikkatli olmaları gerektiğini belirtiyorum.

Bu durumda yazımı başlattığım ilk soruya cevapla bitiriyorum; evet bu bir test dönemidir. Biz de 2014 yılının son çeyreği için bu test dönemine giriyoruz. TCMB’nin bu ayki toplantısında alacağı karar bu açıdan kritik önem taşır.
  • BIST
  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
9.080 Değişim: 3,10% Hacim : 97.150 Mio.TL Son veri saati : 18:05
Düşük 8.864 28.03.2024 Yüksek 9.080
Açılış: 8.864
32,3885 Değişim: 0,22%
Düşük 32,2788 29.03.2024 Yüksek 32,5108
Açılış: 32,3174
35,1040 Değişim: 0,11%
Düşük 34,8774 29.03.2024 Yüksek 35,3786
Açılış: 35,0651
2.324,32 Değişim: 0,17%
Düşük 2.318,08 29.03.2024 Yüksek 2.334,74
Açılış: 2.320,42
  • PİYASALAR
  • ENDEKSLER
Sembol Son %
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.